3. Мидың құрылысы мен қызметі

Баланың миының дамуы ол дү ниеге келер кезде де аяқ талмайды. Бірақ мидың қ ұ рамындағ ы нейрондар саны жас нә рестеде де, ересектерде де бірдей болады. Нә рестенің миының салмағ ы – 400 гр. Бір жастағ ы баланың миының салмағ ы 800 гр-ғ а жетеді, бастауыш мектеп жасындағ ы баланың миының салмағ ы 1300 гр, ересек адамдардың миының салмағ ы – 1450 гр шамасы.

Ммдың сыртын жұ мсақ торлы жә не қ атты қ абық шалар қ аптағ ан. Қ атты қ абық ша ө те тығ ыз болады, бас сү йектерімен тұ тасып кеткен. Қ абық шалар аралығ ында ликвор сұ йық тығ ы болады. Ми ми бағ анасынан жә не алдың ғ ы мидан тұ рады.

Ми бағ анасы мыналардан қ ұ ралады:

- сопақ ша ми;

- ми кө пірі;

- мишық;

- ортаң ғ ы ми.

Ал аралық ми мен ү лкен ми сың арлары алдың ғ ы миды қ ұ райды.

Мидан 12 жұ п бас сү йек жү йкелері тарайды. Алғ ашқ ы екі жұ бы: кө ру жә не иіс сезу жү йкелері кө здің торлы қ абығ ынан жә не жоғ ары тыныс жолының кілегейлі қ абық шасынан басталып, алдың ғ ы имдың негізіне кіреді, қ алғ андары – бағ ана ядросынан басталады. Бас сү йек жү йкелерінің ішінде ө те сезімтал кө ру, есту, иіс сезу жү йкелері бар. Тек қ озғ алыс жү йкелеріне кө з еттерін иннервациялайтын ү ш жұ п жә не VII, XI, XII жү йкелер жатады. Аралас жү йкелерге мысалы, V, IX, X жұ п – кезеген жү йке жатады.

Ми бағ аны.

    - Сопақ ша ми жұ лынның жалғ аыс болып табылады. Сопақ ша мидың сұ р затында – тыныс алуды, жү рек қ ызметін, шайнау, ему, жұ ту, сілекей бө лу, сө л бө лу, жас шығ у, тү шкіру, жө телу, қ аң қ а бұ лшық еттерінің тонусы, қ ан тамырларының қ озғ алысын реттейтін жү йке орталық тары орналасқ ан жә не вегативтік қ ызметті реттеу орталығ ы бар.

    - Ми кө пірі сопақ ша мидан жоғ ары орналасқ ан жә не одан айқ ын бө лінген.

    - Кө пір ақ заттан тұ рады, оның ішінде сұ р зат шоғ ыры – ядро бар. Кө пірдің негізгі қ ызметі – ө ткізгіштік. Кө пір мен сопақ ша мидан сегіз жұ п ми жү йкелері тарайды.

    - Мишық – сопақ ша мидың артқ ы жағ ында орналасқ ан. Ол екі ми сың арынан жә не қ ұ ртшадан тұ рады. Мишық тың сұ р заты кө п болады. Оны мишық тың қ ыртысы деп атайды. Мишық тан 3 жұ п ми сабақ тары тарайды. Мишық тың негізгі қ ызметі – адамның қ озғ алыс тепе-тең дігін сақ тау.

    - Ортаң ғ ы ми мидың шағ ын бө лімін қ ұ райды, бірақ оның маң ызы ерекше. Ортаң ғ ы ми тө рт тө мпешіктен жә не ми сабақ тарынан тұ рады. Тө рт тө мпешіктің алдың ғ ы бұ дырларында кө ру тітіркенуіне байланысты бағ дарлау рефлексінің орталығ ы орналасқ ан (тү рлі қ ашық тық ты кө руге байланысты). Тө рт тө мпешіктің артқ ы бұ дырларында есту тітіркенуіне байланысты бағ дарлау рефлексінің орталығ ы орналасқ ан.

    Ортаң ғ ы мида қ ызыл ядро деп аталатын қ аң қ алы бұ лшық еттердің тонусын реттейтін орталық бар.

    Алдың ғ ы ми – тарихи даму тұ рғ ысынан кенже пайда болғ ан жү йке жү йесінің бө лігі.

    Аралық ми – ортаң ғ ы мидың жоғ арғ ы жағ ында орналасқ ан жә не ол кө ру тө мпешіктерінен, кө ру тө мпешікшігінің артынан, ү стінен жә не тө мпешік асты аймақ тан тұ рады. Тө мпешік асты аймақ тө менгі ми қ осалқ ысы – гипофизге жанаса жатады. Гипофиз ішкі секреция безі болып табылады.

⇐ Предыдущая 1 234 5 Следующая ⇒