1. Есім ханның тұсындағы Қазақ хандығы.

3. Қ азақ стан аумағ ындағ ы мал шаруашылығ ының (кө шпелі, жартылай кө шпелі, отырық шы) қ алыптасқ ан ө ң ірлерін картағ а кө рсетің із.

Қ азақ станда кең -байтақ жерінде шаруашылық тың негізі ү ш тү рі болды. Оң тү стік Қ азақ станда отырық шылық жер шаруашылық, ал оң тү стік-шығ ыста Жетісуда жартылай отырық шы мал шаруашылығ ы дамығ ан. Ал Батыс жә не Солтү стік Қ азақ стан аймақ тарында жартылай кө шпелі мал шаруашылығ ы жанданады. Археологиялық зерттеулерге қ арағ анда, Қ аратаудың кү нгейлі беткейлерінде мал қ ыстайтын тұ рақ ты қ ыстаулар бой кө терген. Кө шпелі мал шаруашылығ ы Шығ ыс Дешті Қ ыпшақ тың (Орталық жә не Солтү стік Қ азақ стан) жә не Батыс Қ азақ стан тұ рғ ындарының кө шіп-ұ ону бағ ытарына байланысты қ алыптасты.

22- билет

1. Есім ханның тұ сындағ ы Қ азақ хандығ ы.

2. 1917 жылғ ы Ақ пан жә не Қ азан тө ң керістерінің нә тижесін

салыстырың ыз.

3. Қ азақ стан аумағ ындағ ы қ ола дә уірінің тұ рақ тарын картағ а белгілең із.

Жауабы:

1. Есім ханның тұ сындағ ы Қ азақ хандығ ы.

1598-1628 жылы Есім хан Тү ркістан қ аласын ө зінің астанасы етіп, ал Тұ рсын Ташкент қ аласында ө зін тә уелсіз хан жариялады. Есім хан ө зінің хандық билігінің Бұ хар хандығ ымен бітім шартын жасасып, Орта Азия қ алаларымен бейбіт экономикалық байланыс орнатуғ а ұ мтылды. Ал Бұ хар хандығ ы қ азақ хандығ ының бытыраң қ ылығ ын пайдаланып, бұ рынғ ы бітім шартты бұ зып, қ азақ жеріне жорық тар ұ йымдастыра бастайды. Алғ ашқ ы қ азақ -бұ хар шайқ асы 1603 жылы Айғ ыржар деген жерде шайқ ас болып, Бұ хар хандығ ы жең іліс табады. 1611 жылы Бұ хар хандығ ымен келісімге келеді. Ал Тұ рсын хан мен Есім ханның арасында шиеленіс басталады. Есім хан Тұ рсын ханғ а ілесіп, бейбіт елді ойрандауғ а белсене қ атысқ ан Қ атағ ан руын жазалады. Тұ рсын ханның бұ л бү лігі тарихта «Қ атағ ан қ ырғ ыны » атанды. Есім хан мемлекет билігін қ олғ а алып, ішкі-сыртқ ы саясатта тә ртіп орнатады. Ел аузында «Есім ханның ескі жолы» деген аң ыз сақ талғ ан. Қ асым ханның заң ережелерін Есім хан ел билеуге ұ тымды пайдалана білді.

«Есім ханның ескі жолы» деген сө здің мә ні де Есім ханның тұ сында жасалғ ан далалық заң дарғ а байланысты айтылғ ан. Қ оныс- тұ рақ қ а, мал-мү лікке, адамдар арасындағ ы қ арым-қ атынасқ а қ атысты туындайтын дау-шарлардың шешімдері осы кезде сараланды. Ә сіресе жаугершілік заманда елдің қ орғ аныс нығ айтуғ а бағ ытталғ ан заң дары Есім ханның шын мә нінде мемлекет тұ рғ ысындағ ы ірі қ айраткер екенін кө рсетті.

⇐ Предыдущая 40 41 42 43 444546 47 48 49 Следующая ⇒