![]()
|
|||||||
1.Әбу Насыр әл-Фарабидің әлемдік мәдениетке қосқан үлесі.2. Қ азақ стан Республикасының ұ зақ мерзімдік даму бағ дарламалары “Қ азақ стан – 2030„ жә не “Қ азақ стан – 2050„ стратегияларына салыстырың ыз. 1997 жылы ұ зақ мерзімді стратегияық даму бағ дарламасы “Қ азақ стан 2030” 1997 жылы қ абылданды: « Бү гінгі кү ні мен ү шін 2030 Стратегиясының мерзімінен бұ рын орындауғ а қ ол жеткен параметрлерінің тұ тас бір қ атарын іске асырудың қ орытындыларын шығ ару ү лкен абырой. » осығ ан байланысты Астанада 2013жылы 14 желтоқ санда 3. 1867-1868 жылдардағ ы реформалар бойынша қ азақ жерінде қ ұ рылғ ан генерал - губернаторлық тар мен олардың қ ұ рамына кірген облыстарды картағ а белгілең із. 1867ж. 11-шілде «Жетісу, Сырдария облыстарын басқ ару туралы Уақ ытша ереже», 1868ж. 21-қ азан «Торғ ай, Орал, Ақ мола, Семей облыстарын басқ ару туралы «Уақ ытша ереже» бекітілді. «Уақ ытша ережелер» бойынша Қ азақ стан жері ү ш генерал-губернаторлық қ а бағ ындырылды. Олар- Батыс-Сібір (орталығ ы – Омбы қ аласы), Орынбор (орталығ ы- Орынбор қ аласы ), Тү ркістан (орталығ ы – Ташкент қ аласы) генерал-губернаторлық тары. Батыс-Сібір генерал-губернаторлығ ына - Ақ мола, Семей облыстары, Орынбор генерал-губернаторлығ ына - Орал, Торғ ай облыстары, Тү ркістан генерал-губернаторлығ ына – Жетісу, Сырдария облыстары кірді. 1870ж. Маң ғ ыстау приставтығ ы -Кавказ ә скери округына, ал 1872ж. Бө кей ордасы- Астрахан губерниясына қ арады. 7-билет 1. Ә бу Насыр ә л-Фарабидің ә лемдік мә дениетке қ осқ ан ү лесі. 2. «Алаш» партиясы. «Алаш» партиясының бағ дарламасындағ ы басты мә селелер. 3. Сақ тардың қ ұ рамына кірген тайпалар жә не олардың қ оныстанғ ан аймақ тарын картағ а белгілең із.
Жауабы: 1. Ә бу Насыр ә л-Фарабидің ә лемдік мә дениетке қ осқ ан ү лесі. Ә бу Насыр ә л-Фараби (870-950) Отырар (Фараб) ойшылдарының ішіндегі ең атақ тысы, «Ә лемнің екінші ұ стазы» атанғ ан тұ лғ а. Ә л-Фарабидің «ә лемнің екінші ұ стазы» аталуының екі себебін атап кө рсетуге болады: біріншіден - ежелгі гректердің ғ ылыми мұ раларының кө пшілігі араб аудармалары арқ ылы ортағ асырғ а жеткені мә лім, соның ішінде грек ғ алымы, философы Аристотельдің ең бектерін, ондағ ы идеяларды ә л-Фараби ең бектері арқ ылы ғ ана тү сінуге болады. Ол, ең алдымен, грек ғ ылымын, оның философиясын, ә сіресе ұ лы ұ стазы Аристотельдің ең бектерін қ ызығ ып оқ ығ ан. Ибн-Халиканның айтуына қ арағ анда, Ә л-Фараби Аристотельдің «Метафизикасын» қ ырық, «Жан туралы» ең бегін жү з, «Риторикасын» екі жү з рет оқ ып шығ ыпты. Осындай ыждаһ аттылығ ының арқ асында ғ ана ол Аристотельдің ғ ылыми мұ расын еркін игерген. Екіншіден –Аристотель ө зінің жан-жақ тылығ ымен танымал жә не ғ ылыми білімдерді жеке-жеке салаларғ а бө лген ғ алым ретінде белгілі болса, ә л-Фараби де философ, музыкант, математик ғ алым ретінде дү ниеге кө зқ арасы жағ ынан ө з заманының озық ойлы адамы болды. Яғ ни, ғ ылымғ а қ осқ ан ү лесі мен ең бегі жө нінен кө птеген замандастары мен одан кейінгі ұ рпақ қ а ү лгі, бағ даршам болып келеді. Ибн Хаукаль ө з ең бегінде ә л-Фараби жайлы: «Ол –аса ірі мұ сылман философтарының бірі. Олардың ешқ айсысы да оның дең гейіне жеткен жоқ » деп бағ а берген. Ә л-Фараби мұ ралары: Ә л-Фараби ғ ылымды ө з бетінше зерттеп, ү лкен табыстарғ а жеткен ұ лы тұ лғ а. Ол метафизика, тіл білімі, логика, география, этика т. б. ғ ылым салаларын қ амтитын 160-қ а жуық трактаттар жазып қ алдырғ ан. Педагогика, психология, эстетика мен музыка, астрономия мә селелерін де терең зерттеп, мә дениет пен ғ ылымғ а жемісті ү лес қ осқ ан. Аристотельдің ең бектерін зерделей отырып, «Қ айырымды қ ала тұ рғ ындарының кө зқ арастары», «Бақ ытқ а жету», «Ақ ындық тың мә ні туралы» т. б. философиялық туындылар жазғ ан. Ә л-Фараби музыка саласында да «Музыканың ұ лы кітабы», «Музыка ғ ылымы туралы пікірлер» т. б. іргелі ең бектер жазғ ан. Бірқ атар музыкалық аспаптарды жетілдірген. Ә л-Фараби «Қ айырымды қ ала тұ рғ ындарының кө зқ арастары» атты трактатында ізгі мемлекеттің болуы, ондағ ы халық тың жағ дайы басшысына байланысты деп, қ оғ амды қ алай басқ ару керек деген мә селеге кө ң іл бө лген. Ә л-Фарабидің логика мен медицина, ғ арышнама мен анатомия, философия, заң ғ ылымы сияқ ты ғ ылым салаларына қ осқ ан жаң алық тары ә лемге ә йгілі.
|
|||||||
|