Тез бұзылатын өнімдерді сақтау және өткізу мерзімдері 5 страница

9. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу жә не білім
беру объектілерінде персоналды гигиеналық тә рбиелеуге
(жеке гигиенағ а) қ ойылатын талаптар

312. Объектілерде персоналдың жеке гигиена қ ағ идаларын сақ тауына жағ дай жасалуы тиіс. Қ ол жуу ү шін араластырғ ышы бар ыстық жә не салқ ын су келтірілген, сабын жә не жеке немесе бір рет қ олданылатын сү лгі орнатуғ а арналғ ан қ ұ рылғ ымен жабдық талғ ан қ ол жуатын раковиналар орналастырылады.
313. Персоналдың арнайы киімін жуу кір жуатын ұ йымда (бар болғ анда) немесе ө зге де кір жуатын орында жү ргізілуі тиіс.
314. Ас блогының қ ызметкерлері кемінде ү ш арнайы киім жиынымен (халат немесе шалбары бар кеудеше, бас киім) жә не қ ажетті жеке гигиена қ ағ идаларын сақ тау жағ дайларымен қ амтамасыз етіледі. Ас блогының қ ызметкерлері мынадай жеке гигиена қ ағ идаларын орындайды:
1) жұ мыс басталу алдында сырт киімді шкафқ а салады, қ олдарын сабынмен жә не щеткамен мұ қ ият жуады;
2) таза арнайы киімде жұ мыс істейді, шаштарын орамалдың немесе қ алпақ тың астына жинайды;
3) жұ мыс ү дерісінде сақ ина, алқ а, сағ ат жә не басқ а да сынатын заттарды шешіп қ ояды;
4) ас блогынан шығ атын жерде дә ретханағ а барғ ан кезде арнайы киімді шешеді, асханағ а қ айтып келгенде қ олды ыстық сумен сабынмен жә не щеткамен мұ қ ият жуады, содан кейін арнайы киімді киеді.
Ұ зын тырнақ ө сіруге жә не оны лакпен бояуғ а, арнайы киімді тү йреуішпен тү йреуге жол берілмейді.
315. Суық тию немесе асқ азан-ішек бұ зылу белгілері, ірің деу, тіліктер, кү йіктер пайда болғ ан кезде қ ызметкер бұ л туралы ә кімшілікке хабарлайды жә не медициналық кө мекке жү гінеді, сондай-ақ отбасындағ ы барлық ішек инфекцияларымен ауыру жағ дайлары туралы хабарлайды.
316. Қ ызметкерде ішек инфекциясы, ірің ді тері аурулары, жоғ арғ ы тыныс алу жолдарының қ абынуы, кү йіп қ алу немесе кесіп алу жағ дайлары болса, уақ ытша жұ мыстан шеттетіледі жә не тиісті тексеру жә не дә рігердің қ орытындысы бойынша медициналық бақ ылау тексеруден ө ткізілгеннен кейін жұ мысқ а жіберіледі.
317. Жұ мысқ а тиісті кә сіби біліктілігі бар аспаздар жіберіледі.
318. Ас блогы алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсетуге арналғ ан дә рі қ обдишасымен жарақ талуы тиіс.

10. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен
білім беру объектілерінде балалар мен жасө спірімдерді
тә рбиелеу, оқ ыту (мектеп оқ улық тарына) жә не ө ндірістік
практикағ а қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

319. Жалпы ү лгідегі сә билер ү йінде туғ аннан бастап 3 жасқ а дейінгі, мамандандырылғ ан сә билер ү йінде (жалпы ү лгіді сә билер ү йіндегі топта) 4 жасқ а дейінгі балалар тә рбиеленеді.
320. Сә билер ү йінде тә рбиеленетін балалардың тиімді саны 100 – 150 қ ұ райды. Топтардың топтасуы туғ аннан бастап 1, 5 жасқ а дейін – 10 бала; 1, 5 жастан 2 жасқ а дейін – 13 бала; 2 жастан 3 жасқ а дейін – 15 бала.
321. Сә билер ү йлерінің жә не МДТОҰ -ның кү н і осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 13-қ осымшада келтірілген ұ йқ ы, демалыс, таза ауада болу, оқ у сабақ тарын ө ткізу, дене шынық тыру ұ зақ тығ ының нормаларына сә йкес келеді.
322. Жаң адан жү ре бастағ ан балалар ү шін топтық ү й-жайларда қ ұ ралдармен жә не ойыншық тармен жабдық талғ ан еденнің қ оршалғ ан бө лігі кө зделеді.
323. Ә ртү рлі ді сақ тай отырып, 2 тү рлі жастағ ы балаларды 1 топқ а біріктіруге жол беріледі.
324. Сыртқ ы ауа температурасы – 15⁰ С дейін болғ анда балалардың кү ндізгі ұ йқ ысын дә лізде ұ йымдастыруғ а жол беріледі.
325. 3 жастағ ы балаларғ а арналғ ан оқ у сабақ тарының саны апта ішінде оннан аспауы тиіс. Бір сабақ тың ұ зақ тығ ы сабақ арасындағ ы 10 – 15 минут ү зіліспен 10 – 15 минуттан аспайды. Сабақ тар бір қ алыпты қ арқ ындылық ты қ озғ алмалы ойын тү рінде ө ткізіледі. Сабақ тың ортасында ұ зақ тығ ы 1, 5 – 2 минут дене шынық тыру ү зілістерін ө ткізеді.
326. МДТОҰ топтарын, жалпы білім беретін жә не арнайы (қ осалқ ы) білім беру ұ йымдарындағ ы топтарды (сыныптардың ) балалармен толық тыру осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 14-қ осымшағ а сә йкес қ абылданады.
Ә ртү рлі жастағ ы (аралас) топтың контингентін іріктеу ә рбір жастағ ы топтың анатомиялық -физиологиялық ерекшеліктеріне барынша кө п сә йкес келетін кү нін ұ йымдастыру мү мкіндігін ескереді.
Инклюзивтік сыныптарды (топтарды) жиынтық тау кезінде мү мкіндіктері шектеулі оқ ушылардың (балалардың ) дені сау қ ұ рбыларына қ атысты арақ атынасы ү ш адамғ а біреу болып есептеледі.
Ескерту. 326-тармақ қ а ө згеріс енгізілді - Қ Р Ү кіметінің 20. 12. 2013 № 1367 қ аулысымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі).
327. Шағ ын жинақ талғ ан МДТОҰ -да топтарды толық тыру кезінде мыналар оң тайлы болып табылады:
1) жастары тетелес балалардың екі аралас тобы (сә билер, мектепке дейінгі);
2) жастары тетелес балалардың екі аралас тобы жә не бір даярлық тобы.
328. Кү ндізгі серуеннің ұ зақ тығ ы кемінде 1, 5 – 2 сағ атты, кешке кемінде 2 сағ атты қ ұ рауы тиіс.
Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың кү н і осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 15-қ осымшағ а сә йкес қ абылданады.
329. " Бала кү туші қ ызметі" қ ызметтерін кө рсететін объектілерде балаларды тә рбиелеу жә не оқ ыту олардың жастарына сә йкес жү ргізілуі тиіс. Кү ні МДТОҰ -ғ а қ ойылатын осы Санитариялық қ ағ идалардың талаптарына сә йкес кө зделеді.
330. Сә билер ү йінің, МДТОҰ -ның жә не интернат ұ йымдарының, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарының, КББО-ның кү н інде балаларды жалпы шынық тыру рә сімдері кө зделуі тиіс. Жалпы шынық тыру рә сімдері ауа ванналарын, су ресімдерін (оның ішінде ү лкен ваннада, бассейнде жү зу), серуендеу жә не ашық ауада ұ йық тауды қ амтиды. Ә дістер мен қ ұ ралдарды жыл мезгілін, ү й-жай температурасын, топтағ ы эпидемиологиялық жағ дайды ескере отырып қ олданады.
331. Жалпы білім беретін ұ йымдардағ ы сабақ тың ұ зақ тығ ы 45 минуттан аспауы тиіс. Бірінші сыныптарда бірте-бірте оқ у жү ктемесін арттыра отырып, " сатылы" оқ у сабақ тары ү шін пайдаланады. Қ ыркү йекте 35 минуттан 3 сабақ; екінші тоқ саннан бастап 35 минуттан 4 сабақ; екінші жартыжылдық тан бастап сабақ тар 45-минуттан жоспарланады. Ең бек сабағ ынан басқ а біріккен сабақ тарғ а жол берілмейді. Бірінші сынып оқ ушылары ү шін бір жыл ішінде қ осымша бір апталық демалыстар болуы тиіс.
332. Оқ у аптасының ұ зақ тығ ына қ арамастан, оқ ушылардың негізгі (инвариантты) оқ у жү ктемесі бастауыш мектепте кемінде бес сабақ ты жә не негізгі мектепте кемінде 6 сабақ ты қ ұ райды.
Жалпы білім беретін ұ йымдардағ ы оқ у жү ктемесінің нормалары осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 16-қ осымшағ а сә йкес келуі тиіс.
333. Сабақ кестесін қ ұ рғ ан кезде бір кү н жә не бір аптаның ішіндегі оқ ушылардың ақ ыл-ой ең бегіне қ абілеттілік динамикасы ескерілуі тиіс жә не осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 17-қ осымшағ а сә йкес қ иындық (балл) бойынша пә ндерді саралау кестесі пайдаланылады.
334. Апта ішіндегі жоғ ары сынып оқ ушыларына арналғ ан оқ у жү ктемесі сейсенбі немесе сә рсенбі кү ндеріне оның барынша кө п кө лемі келетіндей; кіші жә не орта сынып оқ ушылары ү шін сейсенбі мен бейсенбіге келетіндей бө леді. Осы кү ндері сабақ кестесіне ең қ иын немесе орташа жә не жең іл пә ндерді қ ояды жә не қ алғ ан кү ндерге қ арағ анда пә ндердің саны да кө бірек болады. Сә рсенбіде жең ілдетілген кү н кө зделеді.
Бір кү н ішіндегі баллдың ең кө п саны дү йсенбі жә не сенбі кү ндеріне келуі тиіс.
335. Шағ ын жинақ талғ ан мектептерде сыныптарды қ алыптастыруды нақ ты мектеп жағ дайларымен, оқ ушылар жә не мұ ғ алімдер санымен айқ ындайды. Бірінші жә не ү шінші сыныптардың, екінші жә не ү шінші сыныптардың, екінші жә не тө ртінші сыныптардың, бесінші жә не алтыншы сыныптардың, алтыншы жә не жетінші сыныптардың, жетінші жә не сегізінші сыныптардың оқ ушыларының бір топқ а біріктірілуі оң тайлы болып табылады. Тоғ ызыншы, оныншы, он бірінші (он екінші) сыныптарды біріктіруге жол берілмейді.
336. Екінші сыныптан бастап компьютерлік технологияларды пайдалануғ а болады.
337. Сабақ тардың кестесі міндетті жә не факультативті сабақ тар ү шін бө лек қ ұ растырылады. Факультативті сабақ тарды міндетті сабақ тар санының барынша аз саны бар кү ндері жоспарланады. Факультативті жә не міндетті сабақ тың соң ғ ы сабағ ының басталуы арасындағ ы ү зілістің ұ зақ тығ ы 45 минутты қ ұ райды.
338. Бастауыш мектепте қ осарланғ ан сабақ тарды ө ткізуге жол берілмейді. 5 – 9-сынып оқ ушылары ү шін қ осарланғ ан сабақ тар тек зертханалық, бақ ылау жұ мыстарын, ең бек сабақ тарын, мақ сатты (шаң ғ ы тебу, жү зу) дене шынық тыру сабақ тарын ө ткізу ү шін жол беріледі. 10 – 11(12)-сыныптарда қ осарланғ ан сабақ тарды негізгі жә не салалық пә ндер бойынша ө ткізуге жол беріледі.
339. Жалпы білім беретін ұ йымдардың барлық тү ріндегі оқ ушыларғ а арналғ ан сабақ тар арасындағ ы ү зілістің ұ зақ тығ ы кемінде 10 минут, ү лкен ү зіліс (2 немесе 3 сабақ тан кейін) 30 минутты қ ұ райды. Бір ү лкен ү зілістің орнына 2 жә не 3 сабақ тан кейін ә р қ айсысы 20 минуттан 2 ү зіліс жасауғ а жол беріледі. Ү зілістерді қ озғ алыс ойындарында таза ауаны барынша кө п пайдалану кезінде жү ргізеді.
340. Ауысымдар арасында ылғ алды жинау жә не желдету ү шін ұ зақ тығ ы кемінде 40 минут ү зіліс кө зделеді.
341. Мектеп алды сыныптарындағ ы сабақ тардың барынша кө п рұ қ сат етілген саны ұ зақ тығ ы 25 – 30 минуттан тө рт сабақ тан аспайды. Сабақ тар арасындағ ы ү зілістер кемінде 10 минут болуы тиіс.
342. Жазғ ы демалыс кезінде жалпы білім беретін ұ йымдар жанында дене шынық тыру-сауық тыру, оқ у-тә рбиелік қ ызметін жә не балалар мен жасө спірімдердің мә дени бос уақ ытын ө ткізуді жү зеге асыратын мектеп жанындағ ы лагерьлерді (алаң дарды) ұ йымдастыруғ а жол беріледі. Мектеп жанындағ ы лагерьлер жұ мыс істеп тұ рғ ан кезде тамақ тануды жә не кү ндізгі ұ йқ ыны ұ йымдастыруғ а жол беріледі. Тамақ тануды ұ йымдастыру кезінде осы Қ ағ идалардың талаптары ескеріледі. Кү ндізгі ұ йқ ыны ұ йымдастыру кезінде 1 балағ а кемінде 4 м²есебімен жатын ү й-жайы бө лінеді, жеке кереуеттер (жазылатын кереуеттер) орнатылады, жеке тө сек жабдық тары (жайма, жастық тыс, кө рпе тыс) жә не кемінде 2 сү лгі (аяқ қ а жә не қ олғ а арналғ ан) кө зделеді.
343. Жалпы білім беретін жә не интернат ұ йымдарындағ ы, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарындағ ы, КББО-дағ ы ә ртү рлі ең бектің жалпы ұ зақ тығ ы аптасына екі сағ аттан аспауы тиіс. Оқ ушылар қ оғ амдық пайдалы ең бекпен сабақ тан тыс уақ ытта аптасына екі рет: 1 – 4-сынып оқ ушылары кү ніне кемінде 30 минут, 5 – 8-сыныптар – кемінде 45 минут, 9 – 11-сыныптар – кемінде 1, 5 сағ ат айналысуы тиіс.
344. Интернат ұ йымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарында, КББО-да оқ ушылар мынадай жұ мыс тү рлеріне:
1) 1 – 2-сыныптар тө сек жинауғ а, гү лдерді суаруғ а; асхана, тамақ ішетін ү стелді дайындау бойынша кезекшілікке;
2) 3 – 4-сыныптар 1-тармақ шада кө рсетілген жұ мыс тү ріне қ осымша киімнің ұ сақ жө ндеуге жә не жеке киімдерін (іш киім, шұ лық, орамалдар) жууғ а;
3) 5 – 6-сыныптар 1 жә не 2-тармақ шаларда кө рсетілген жұ мыс тү рлеріне қ осымша, жатын бө лмелерді жинауғ а, ү стелді толығ ымен дайындауғ а жә не ыдыстарды жинауғ а;
4) 7 – 11 (12)-сыныптар ө зіне-ө зі қ ызмет кө рсету тү рлерінің барлығ ына жә не қ оғ амдық пайдалы ең бекке жә не асү й бойынша кезекшілікке жіберіледі.
345. Бастауыш жә не орта кә сіптік білім беру ұ йымдарында оқ ушылардың жү ктемесі аптасына 36 сағ аттан аспауы тиіс.
Арнайы тү зету білім беру ұ йымдарында тә рбиені жә не оқ у сабақ тарын ұ йымдастыру осы Санитариялық қ ағ идалардың жалпы білім беру ұ йымдарына қ ойылатын талаптарына сә йкес, сондай-ақ ұ йымның ерекшелігіне жә не бейініне сә йкес кө зделеді.
346. Бір сарынды ең бек кезінде (конвейерлік ө ндіріс, ұ сақ бұ йымдарды жинау жә не т. б. ) жұ мыстың ә рбір 50 минутынан кейін 10 минуттық ү зіліс сақ талуы тиіс; жұ мысқ а дейін жә не ә рбір 2 сағ ат сайын ө ндірістік гимнастика жү ргізіледі (7 – 8 минут). Станокта жұ мыс істейтін тоқ ыма ө ндірісі мамандығ ы ү шін жұ мыстың 3 – 3, 5 сағ атынан кейін 40 – 50 минуттық ү зіліс жасалады.
347. Металлургия саласының мамандығ ына оқ ығ ан кезде бірінші 5 – 6 аптада жү ктеме жең ілдейді жә не 6 сағ атқ а дейін тұ рақ ты ө сумен 3 сағ атқ а дейін жұ мыс кү нінің ұ зақ тығ ы қ ысқ арады. Бір кү н ішінде " ыстық " жә не " салқ ын" жұ мыс тү рлері кезектесуі тиіс жә не қ олайлы микроклиматы бар ү й-жайларда қ осымша ү зіліс кө зделеді.
348. Қ ұ рылыс мамандық тарына оқ ығ ан кезде кемінде 15 минут қ осымша ү зіліс кө зделеді, тү скі ү зіліс кемінде 40 минут болады; ауыз су ішу тә ртібі ұ йымдастырылады.
349. Ауыл шаруашылығ ы механизаторы, қ ұ рылыс саласы жұ мысына оқ ығ ан кезде машина жү ргізу ү шін кү ніне 3 сағ аттан аспайтын уақ ыт кө зделеді. Дала жұ мыстарында 3-курс оқ ушылары ү шін тү скі ү зіліс (практика кезінде) 35 – 45 минут, ал ыстық кү ндері 3 – 4 сағ ат кө зделеді. Дала жұ мыстары бір ауысымда жү ргізіледі. Жұ мыстың осындай тү ріне алдын ала немесе мерзімдік медициналық тексеруден, сондай-ақ қ ауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе жә не мерзімдік нұ сқ амадан ө ткен адамдар жіберіледі.
350. Химиялық саласының мамандығ ына оқ ығ ан кезде бірінші курста оқ у шеберханада, зертханаларда немесе оқ у ұ йымының кабинеттерінде, 2 – 3-курстарда цехта немесе ө ндірістің жұ мыс орындарында жү ргізіледі.
351. Ө ндірістік оқ уды тек бірінші ауысымда жү ргізеді, оқ ушылардың технологиялық жабдық тарды жө ндеуіне жол берілмейді. Ө ндірістік жағ дайларда болу уақ ыты 4 сағ аттан аспауы тиіс.
352. Мектептен тыс ұ йымдарда балаларды оқ ыту жексенбіні жә не каникулды қ оса алғ анда аптаның кез келген кү нінде жү ргізіледі. Оқ у кү ндері балалар сабағ ының ұ зақ тығ ы демалыс кү ндері кемінде 1, 5 сағ атты жә не каникул кү ндері 3 сағ атты қ ұ райды. Оқ удың 30 – 45 минутынан кейін балалардың демалуы жә не бө лмені желдету ү шін ұ зақ тығ ы кемінде 10 минут ү зіліс жасалады.
353. Балалар мен жасө спірімдердің спорт мектебі ғ имаратында жалпы ойын аймақ тары, жалпы дене дайындығ ына арналғ ан, мектеп бейініне байланысты ү й-жайларғ а қ ызмет кө рсететін топтармен техникалық жә не тактикалық дайындық қ а арналғ ан спорт тү рлері бойынша арнайы аймақ тар, ә кімшілік-шаруашылық жә не басқ а да ү й-жайлар кө зделеді.
Алғ ашқ ы дайындық топтарындағ ы сабақ тардың ұ зақ тығ ы 2 оқ у сағ атынан аспауы, оқ у-жаттығ у топтарында кү ніне кемінде 4 сағ аттан аспауы тиіс.
Оқ у кү ндері спорт объектілеріндегі сабақ тардың ұ зақ тығ ы 1, 5 сағ аттан, демалыс жә не каникул кү ндері 3 сағ аттан аспауы тиіс. 30 – 45 минут сабақ тан кейін балалардың демалуына жә не ү й-жайды желдетуге арналғ ан ұ зақ тығ ы кемінде 10 минут ү зіліс жасалады. Сабақ тар екі ауысыммен болғ ан жағ дайда, кү ннің ортасында екі ауысым арасында жинау ү шін жә не ү й-жайды желдету ү шін 1 – 2 сағ ат ү зіліс жасалады.
Балалар мен жасө спірімдерге арналғ ан спорт объектілерінде алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсету ү шін медициналық пункттер кө зделеді. Спорт жә не дене шынық тыру сабақ тары спорт киімінде жә не аяқ киімінде жарамды жабдық та жү ргізілуі тиіс.
354. Мектептен тыс ұ йымдарда теориялық сабақ тарды ұ йымдастыру ү шін ауданы бір адамғ а кемінде 2, 5 м² есебінен ү й-жай бө лінеді. Музыка жә не би, қ ойылым, қ уыршақ театры, дә ріс жә не т. б. іс-шаралар орындау ү шін концерт залы, екі сахналық киім (кемінде 18 м²) бө лмесі, қ осалқ ы (костюмдерді, декорацияларды сақ тайтын) ү й-жайлар жабдық талады.
355. Жануарларғ а кү тім жасайтын балаларғ а жануарларды қ ауіпсіз ұ стау тә сілдері жә не алғ ашқ ы медициналық кө мек туралы нұ сқ ама жү ргізіледі.
356. Объектілерде қ ұ с, аң жә не балық асырайтын тірі табиғ ат бұ рышын ұ йымдастырғ ан кезде ветеринариялық ілеспе қ ұ жаты болуы қ ажет.
357. Мектеп оқ улық тарын басып шығ ару осы Санитариялық қ ағ идаларғ а сә йкестігі туралы санитариялық -эпидемиологиялық қ орытындысы болғ ан жағ дайда баспағ а жіберіледі.
358. Осы Санитариялық қ ағ идалар жалпы білім беру тү зету ұ йымдарында оқ итын есту, сө йлеу жә не кө ру кемшіліктері бар балаларғ а арналғ ан басылымдарғ а қ олданылмайды.
359. Оқ у ү дерісінде ақ параттық материалды ұ сыну сипатына жә не кө леміне, оқ у ү дерісіндегі функционалдық мақ сатына жә не оқ ушылардың жас санатына байланысты басылымдар осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 18-қ осымшағ а сә йкес сыныпталады.
360. Басылымның ө ндірістік ерекшелігі осы Санитариялық қ ағ идаларғ а сә йкес келмеген жағ дайда, мектеп оқ улық тарын шығ ару жә не ө ткізу тоқ татылады.
361. Мектеп оқ улық тарының басылымдарына мемлекеттік санитариялық қ адағ алау мына жолмен жү зеге асырылады:
1) оқ улық тардың ә рбір басылымына олар кө птеп шығ арылғ анғ а дейін ө ндірістік ерекшелігінің осы Санитариялық қ ағ идаларда кө рсетілген талаптарғ а сә йкестігіне ішінара тексеру. Оқ улық сыртының, қ апсырмасының безендірілуінің негізгі элементтері, жинақ талу жә не бекітілу ә дістері (брошюралау), атауы жә не нө мірі, терім тығ ыздылығ ы, гарнитурасы, негізгі кә ріп кегелі, мә тінде бө лінуі салыстырылады;
2) басылғ ан оқ улық тарды іріктеп таң дау жә не кейін оларғ а санитариялық -эпидемиологиялық сараптама жү ргізу. Санитариялық -эпидемиологиялық сараптама жү ргізу схемасы осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 19-қ осымшада берілген.
362. Оқ улық тарды дайындауғ а арналғ ан қ ағ аз баспа мә тінінің жақ сы кө рінуін қ амтамасыз етеді жә не оқ улық тың санитариялық жағ дайын қ анағ аттандырады. Шағ ылысу коэффициенті 70 %-дан 80 %-ғ а дейінгі ақ немесе сә л сары тү сті қ ағ аз пайдаланылады.
363. Қ ағ аздың беті тегіс (машиналық тегіс қ ағ аз ү шін кемінде 30 – 40 сек жә не жылтыр қ ағ аз ү шін 100 – 150 сек), таза, қ ылшық сыз жә не дақ сыз, біркелкі бө лінген, жылтыры елеусіз болуы тиіс.
364. Қ ағ аз кейінгі парақ тағ ы немесе беттің екінші жағ ындағ ы басылғ ан мә тінді кө рсетпеуі тиіс.
365. Оқ улық тарды шығ ару ү шін іріктеп алынғ ан жә не арнайы дайындалғ ан қ ағ аз саны кемінде бір баспа парағ ында қ ара – ақ жә не тү сті нұ сқ аларда жасалғ ан таза тү рінде жә не оғ ан мә тін жазылғ ан немесе сурет салынғ ан кү йінде іріктеліп гигиеналық бағ аланады.
Зерттеу ү шін қ олданылатын аспаптар осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 20-қ осымшада кө рсетілген.
366. Мектеп оқ улық тары нақ ты, қ анық қ ара тү сті жә не біркелкі басылуы тиіс.
367. Оқ улық тар жең іл оқ ылу талаптары мен кө ріп қ абылдау ерекшеліктеріне жауап беретін гарнитуралармен теріледі.
368. 1-сыныпқ а арналғ ан ә ліппе жә не басқ а да оқ улық тар негізгі жә не біріктірілетін штрихтердің қ алың дығ ындай кішкене ғ ана айырмашылық пен тік ақ шыл жазбамен жазылғ ан Ә ліппелік немесе Журналдық ұ сақ гарнитурамен теріп жазылады.
Ә ліппенің барлық негізгі мә тіні (басылғ ан) бір гарнитурамен терілуі тиіс. Ә ліппе ішінде кә ріп суретін ауыстыруғ а жол берілмейді. Ә ліппелердегі жаң а ә ріптер сурет болып салынбай, 48 кегльден ұ сақ емес теріліп жазылуы тиіс.
369. Оқ улық тардағ ы негізгі мә тін тік ашық кә ріппен терілуі тиіс.
370. Мә тіндегі сө з бен сө йлемді бө лу ү шін жартылай майлы немесе майлы кә ріппен теру ұ сынылады; ақ шыл немесе жартылай майлы курсивпен теруге жол беріледі. Бө лек сө здер ү шін ә ріптерді сиректетіп теруге жол беріледі.
371. Оқ улық тың тақ ырыбын теру ү шін титулда 2, 0 жә не одан жоғ ары кегельмен теру ұ сынылады.
Титул мен шмуцтитулды теру ү шін ірі терме кегельдік кә ріптер пайдаланылады.
372. Оқ улық тардағ ы кә ріпің кө лемі кө ріп қ абылдаудың жас ерекшеліктеріне жә не оқ у дағ дыларының даму дә режесіне сә йкес келеді. 8 – 11 (12)-сыныптардың оқ улық тарындағ ы негізгі кә ріп кемінде 10 кегель болып кө зделеді.
Ә р тү рлі жастағ ы мектеп оқ ушылары ү шін кә ріп кө лемінің гигиеналық нормалары осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 21-қ осымшадаберілген.
373. Орта жә не жоғ ары сынып оқ ушыларына арналғ ан оқ улық тарда барлық қ осымша мә тіндерді петитпен (кегель 8) теруге жол беріледі, тұ тас мә тін 12 жолдан аспауы тиіс. Петит ә дебиеттер тізімін, сілтемелерді, сө здіктерді теру кезінде шектеусіз қ олданылуы мү мкін.
374. Ө лең мен жазылғ ан мә тінді петитпен 8 – 11 (12)-сыныптарғ а арналғ ан оқ улық тарда тө рт жолғ а дейін, ал 8 – 11 (12)-сыныптарғ а арналғ ан оқ улық тарда бір бетте 16 жолдан асырмай басуғ а жол беріледі. Петитпен терілген ө лең мен жазылғ ан мә тінді бір бет ішінде кемінде екі рет қ арапайым мә тінмен алмастыруғ а жол беріледі.
375. Сұ рақ пен тапсырмаларды петитпен теру тек қ ана 7 – 11-сынып оқ ушыларына арналғ ан оқ улық тарда ә р сұ рақ тың (тапсырманың ) мә тіні екі жолдан аспайтын, ал петиттің тұ тас мә тіні бір бетте 16 жолдан аспағ ан жағ дайда жол беріледі.
376. Тақ ырыпта петитпен параграфтың соң ын теруге жол беріледі (8 – 11 (12)-сыныптарғ а арналғ ан оқ улық тарда). Барлық жағ дайда тақ ырып жаң а жолдан басталады.
377. 5-сыныпқ а дейінгі карталарда (барлық тү рдегі) жә не атластарда жазбаны теру ү шін петитті пайдалануғ а жол берілмейді, ал одан кейінгі сыныптарғ а арналғ ан карталар мен атластарда 8-ден тө мен кегельді пайдалануғ а тыйым салынады.
378. Тө менгі сынып оқ ушылары ү шін ірі кә ріпте 20, 16, 14 кегельмен терген кезде жол ұ зындығ ы 126 – 130 мм қ ұ райды. Жасына қ арай кә ріпті 12 – 10 кегельге кішірейткен кезде жолдың 98 – 113 мм болуы ұ сынылады.
379. Тө менгі жә не орта буын сынып оқ ушыларына арналғ ан оқ улық ты безендіру кезінде екі бағ анда теруге жол берілмейді.
380. Қ осымша мә тінге ескертулер, тү сіндірмелер, сілтемелер, сө здіктер, ә ртү рлі тізімдер, ә р тү рлі атластар мен карталардағ ы жазбалар жә не т. б. жатады.
381. Ұ зақ ү збей оқ уды талап етпейтін пә ндер (анатомия, физиология жә не адам гигиенасы, география жә не т. б. ) бойынша 8 – 11 (12)-сыныптарғ а арналғ ан оқ улық тарда бағ андағ ы жол ұ зындығ ы кемінде 63 мм жә не бағ андардың арасындағ ы аралық кемінде 9 – 10 мм болғ ан жағ дайда, 10 кегельмен екі бағ анда теруге жол беріледі.
Барлық оқ улық тарда сө здіктер мен сілтемелерді екі бағ анда теруге жол беріледі.
382. Оқ улық тардың мә тінін ү ш бағ анда теруге тыйым салынады.
383. Мә тінді оқ удың жең ілдігі кө біне терім жолының анық шектейтін жиектердің бар болуымен айқ ындалады. Жиектер терім жолымен анық бө лінеді, ақ тү сті жә не кө лемді болады.
384. Бос орынның шекті минимумы рең ді жә не штрихті иллюстрация ү шін 12, тү рлі – тү стілер ү шін 18 тармақ ты қ ұ райды.
385. Теру тығ ыздығ ы – 1 шаршы сантиметр (бұ дан ә рі – см²) алаң да белгілердің саны жалпы теру сапасын айқ ындайды жә не осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 22-қ осымшағ а сә йкес келеді.
Егер 1 см²кө рінетін жол саны екіден аспаса, теру тығ ыздығ ы қ анағ аттанарлық деп есептеледі.
386. Тақ ырып пен абзацты қ оспағ анда, барлық жолдар бір тік дең гейден басталады.
387. Тө менгі сынып оқ ушыларына арналғ ан оқ улық тарда бетке тасымалдау саны 3 – 4-тен аспайды.
388. Оқ улық тарда иллюстрацияның тү рлі-тү сті болуы ұ сынылады. География мен тарихқ а арналғ ан карталарды ақ шыл, қ анық тығ ы аз бояулармен бояу керек. Егер картаның мазмұ ны мен функционалдық қ ұ рамы талап ететін болса, ашық тү сті бояумен картаның жеке элементтері боялады.
389. Оқ улық тардың мұ қ абаларын кө п ластанбайтын мық ты материалдан жасау кө зделеді.
390. 12-ге дейінгі кө лемдегі парағ ы бар оқ улық тар, оқ у қ ұ ралдары жә не дидактикалық материалдар ү шін (бастауыш сыныптардан басқ а) мұ қ аба ретінде полимерлі жабындысы бар қ ағ аз немесе матасыз негіздегі қ апсырма материалын пайдалану ұ сынылады, ал 6 беттен аспайтын қ ұ ралдар ү шін мұ қ абалық қ ағ азды пайдалануғ а жол беріледі.
391 Қ атты қ аптамада шығ арылатын оқ улық тар дә кедегі жіппен бекітіледі немесе жіпсіз дә кені тү бірге желімдеу арқ ылы бекітіледі. Жіппен тігілген блок тү бірін материалды 20 мм блок форзацына шығ арып, тегіс жиектеу ұ сынылады; жіпсіз жалғ ауғ а жә не сыммен жалғ ауғ а жол берілмейді.
392 Мұ қ абада шығ арылатын оқ улық тар дә кесіз жіппен тігіледі, бетбелгі қ ойылады; тү бірге қ осымша желімдеу ұ сынылады; блоктарын тігу кезінде дә птер тү рінде желімдеуге жол беріледі.
393 1 – 4 сынып оқ ушыларына арналғ ан бір басылымның салмағ ы 200 граммнан (бұ дан ә рі – г); 5 – 6-сынып ү шін 300 г; 7 – 9-сынып ү шін 400г; 10 – 11-сынып ү шін 500г аспайды. Оқ у басылымының салмағ ының 5%-ғ а ө суіне жол берілмейді.
394 Жазу қ ұ ралдары жиынтығ ымен бірге бір оқ у кү нінде оқ ушыларғ а арналғ ан оқ улық тардың салмағ ы (иық қ а асатын сө мкенің немесе портфельдің салмағ ынсыз) мынадан аспауы тиіс: 1 – 3-сынаптар ү шін 1, 5–тен 2, 0 кг дейін; 4 – 5-сыныптар ү шін 2, 0–ден 2, 5 кг дейін; 6 – 7-сыныптар ү шін 3, 0-ден 3, 5 кг дейін; 8 – 9-сыныптар ү шін 4, 0-ден 4, 5 кг дейін.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒