Тез бұзылатын өнімдерді сақтау және өткізу мерзімдері 4 страница

7. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен білім
беру объектілерінде тұ ру жағ дайларына қ ойылатын
санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

198. Балалар мен жасө спірімдердің тұ руына арналғ ан объектілер ішіне-жапсарлас салынғ ан ғ имараттарда бө лек тұ рғ ан ғ имараттарда, сондай-ақ оқ у корпустарымен аралас орналасуы мү мкін.
199. Сә билер ү йлерінің, МДТОҰ -ның (балалар тә улік бойы болатын) жатын бө лмелерінің тұ рғ ын ауданы 1 тә рбиеленушіге кемінде 2 м², интернат ұ йымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарында, КББО-да кемінде 4 м, полиемиелит жә не енжар паралич ауруларынан зардап шеккен балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарда кемінде 4, 5 м² кө зделеді. 200.
200. ТКБ оқ ушылары мен ЖОО студенттеріне арналғ ан жатақ ханаларда 1 адамғ а кемінде 6 м² аудан кө зделеді жә не 1 бө лмеде 4 адамнан артық тұ рмайды.
201. Сә билер ү йлерінің жатын бө лмелері тө рт жағ ының қ оршауы бар, ұ зындығ ы 1, 2 м, ені 0, 6 м стационарлық кереуеттермен жабдық талады. Балалардың жасына байланысты тө сектің еденнен биіктігі 0, 3 – 0, 5 м қ ұ райды. Қ оршау биіктігі еденнен 0, 95 м.
202. МДТОҰ -ның жатын бө лмелері жеке стационарлық кереуеттермен жабдық талады. Ү ш жасқ а дейінгі балаларғ а арналғ ан кереуеттердің ұ зындығ ы 120 см, ені 60 см қ ұ райды, қ оршауының жә не тө сек биіктігі реттеледі, 3 – 7 жастағ ы балаларғ а арналғ ан тө сектердің ұ зындығ ы 140 см, ені 60 см.
203. МДТОҰ -ның жатын бө лмелерінде кереуеттер ө туге жә не ү й-жайды жинауғ а ың ғ айлылық ты есепке ала отырып, ұ зын жағ ынан терезелерге параллель орналастырылады. Кереуеттер қ атарлары арасындағ ы ең аз қ ашық тық – 0, 5 м., бас жақ тарының арасы – 0, 2 м.
204. Интернат ұ йымдарының, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарының, КББО-ның жатын корпустарындағ ы жә не оқ ушылар мен студенттерге арналғ ан жатақ ханалардағ ы жатын бө лмелер мынадай есеппен қ атты мү кә ммалмен жабдық талады: 1 адамғ а 1 кереует, 1 кереует жанындағ ы тумба, 1 орындық, киімге жә не аяқ киімге арналғ ан киім ілгіш шкаф. Ә р бө лмеде жазу ү стелі кө зделеді. Жатын бө лмелерде 7 жастан бастап қ ыз жә не ұ л балалардың жеке тұ руы кө зделеді.
205. Жатын бө лмелердегі кереуеттер кереуеттердің ұ зын жағ ының арасында 0, 65 м, сыртқ ы қ абырғ адан кемінде 0, 6 м, жылыту қ ұ ралдарынан 0, 2 м, екі кереуеттің бас жақ тарының арасында 0, 2 м, кереуеттер арасындағ ы орталық ө ту ені кемінде 1, 0 м қ ашық тық сақ тала отырып орналастырылуы тиіс.
206. Жатақ ханалардағ ы жә не жатын корпусындағ ы қ осалқ ы жә не санитариялық -тұ рмыстық ү й-жайлар (дә ретханалар, қ олжуғ ыштар, себезгі кір жуатын орындар, киім ү тіктейтін орындар, киім кептіру бө лмелері, киімдер мен аяқ -киімдерді тазалау бө лмелері, ортақ асү йлер) осы Санитариялық қ ағ идалардың нормаларына сә йкес бірінші қ абатта кө зделеді.
207. ТКБ жә не ЖОО жатақ ханаларының қ абаттарындағ ы асү йлер тұ рмыстық тоң азытқ ыштармен, пештермен, жуғ ыштармен, ү стел-шкафтармен, ыдыс-аяқ қ а арналғ ан шкафтармен, қ ажет болғ анда орындық тармен немесе табуреткалармен жабдық талады. Жабдық мынадай есеппен орнатылады: 5 адамғ а газ пешінің 1 конфоркасы, 3 адамғ а – электр пешінің 1 конфоркасы, 8 адамғ а – 1 жуғ ыш жә не 1 ү стел-шкаф, 6 – 8 адамғ а – 1 тұ рмыстық тоң азытқ ыш.
208. Бір жатын орынғ а тө сек жабдық тарының ү ш жиынтығ ы кө зделеді. МДТОҰ мен интернат ұ йымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарында, КББО-да барлық тө сек жабдық тары (матрас, жастық, кө рпе таң баланады; жиналмалы кереуеттерді пайдаланғ ан кезде тө сек жабдық тары (жайма, жастық тыс, кө рпе тыс) таң баланады.
209. Интернат ұ йымдарының, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарының, КББО-ның жатын корпустарын санитариялық -техникалық жабдық пен қ амтамасыз ету нормалары осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 6-қ осымшағ а сә йкес кө зделеді.
ТКБ оқ ушыларына арналғ ан студенттік жә не жатақ ханаларда: 4 – 6 адамғ а 1 себезгі, 1 қ ол жуғ ыш жә не 1 унитаз жә не 50 адамғ а 1 биде орнатылады. ә йелдердің жеке гигиенасы кабинасы 50 адамғ а 1 кабина кө зделеді жә не жоғ ары кө терілетін себезгімен, унитазбен, себезгімен жә не қ ол жуғ ышпен жабдық талады.
210. Арнайы тү зету ұ йымдарындағ ы тұ рғ ын ү й-жайлардың санитариялық тораптарындағ ы санитариялық қ ұ ралдардың, гигиеналық жабдық тардың саны ұ йымның бейінін есепке ала отырып есептеледі:
1) тірек-қ озғ алыс аппараты бұ зылғ ан балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарында 8 қ ыз балағ а 1 унитаз, 12 ер балағ а 1 писсуар жә не 8 ер балағ а 1 унитаз, 6 адамғ а 1 қ олжуғ ыш жә не 12 адамғ а 1 аяқ жуатын ванна; гигиеналық себезгілер – мектеп-интернаттарының 16 тә рбиеленушісіне 1 себезгі торы, 50 адамғ а 1 биде есебімен қ ыздар гигиенасы бө лмесі орнатылады;
2) соқ ыр жә не кө зі нашар кө ретін балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарында 8 қ ызғ а 1 унитаз, 10 ер балағ а 1 унитаз жә не 0, 5 м лотокты писсуар, 3 тә рбиеленушіге 1 қ олжуғ ыш (қ ыздарғ а, ұ лдарғ а), 6 тә рбиеленушіге 1 аяқ жуатын ванна, 30 қ ызғ а бір гигиена бө лмесі; оқ у блогында персоналғ а арналғ ан 1 дә ретхана (бір унитаз, бір қ олжуғ ыш); 12 тә рбиеленушіге бір себезгі торы есебімен гигиеналық себезгі; себезгі жанында ер балалар мен қ ыздарғ а бө лек бір унитаз, қ олжуғ ыш, дә ретханасы бар екі ванна;
3) тілінің мү кісі бар саң ырау, кө зі нашар кө ретін балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарында 15 қ ызғ а бір унитаз жә не 20 ер балағ а бір унитаз жә не бір писсуар; 8 тә рбиеленушіге бір қ олжуғ ыш; 12 тә рбиеленушіге бір аяқ жуатын ванна; 70 қ ызғ а 1 гигиеналық кабина; мектеп-интернат персоналы ү шін 2 дә ретхана; 18 тә рбиеленушіге бір себезгі торы есебімен гигиеналық себезгі, ванна жанында ер балалар мен қ ыздарғ а арналғ ан унитазы мен қ олжуғ ышы бар бір ванна жә не бір дә ретхана.
4) ақ ыл-есі дамымағ ан балаларғ а арналғ ан мектеп-интернаттарда 8 қ ызғ а 1 унитаз, 10 ер балағ а 1 писсуар жә не 1 унитаз; 4 тә рбиеленушіге 1 қ олжуғ ыш, 8 тә рбиеленушіге 1 аяқ жуатын ванна; 35 қ ызғ а 1 гигиеналық кабина; 16 тә рбиеленушіге 1 гигиеналық себезгі есебімен гигиеналық себезгі; ер балалар мен қ ыздарғ а арналғ ан ү й-жайларда қ олжуғ ышы бар бір ванна жә не бір унитаз кө зделеді.
211. Балалар тә улік бойы болатын объектілерде оларды жуындыру тө сек жабдық тары, іш киімді жә не сү лгілерді бір мезетте ауыстыра отырып, жеті кү нде кемінде бір рет кесте бойынша жү зеге асырылады.
212. Киім-кешектерді жуу объектінің кір жуатын орнында жү зеге асырылуы тиіс, ол болмағ ан жағ дайда, шарт бойынша кір жуатын орындарда жууды ұ йымдастыруғ а жол беріледі. Инфекциялық аурумен ауыратын науқ астардың киім-кешектері жуу алдында таң баланғ ан ванналарда дезинфекциялануғ а жатқ ызылады.
213. Тө сек жабдық тарын, сү лгілерді ауыстыру ластануына байланысты, бірақ аптасына бір реттен сиретпей жү ргізіледі. Лас киім-кешек кір жуу орнына қ аптарда (клеенкалы жә не мата) жеткізіледі. Матадан тігілген қ аптар жууғ а тапсырылады, клеенкалы сабынды-содалы ерітіндімен ө ң деледі. Таза киім жуылғ ан қ апта жеткізіледі.
214. Тө сек жабдық тарының, жаң а жә не ескі киім мен аяқ -киімдердің, қ атты мү кә ммалдың қ орын сақ тау ү шін қ оймалар кө зделеді.
215. Кір жуатын орынды орналастыру кезінде таза жә не лас киім-кешектің қ арама-қ арсы ағ ымы болмауы тиіс. Лас киім-кешекті тапсыруғ а жә не таза киім-кешекті алуғ а арналғ ан терезелер бө лек болады жә не топтық бө ліктер ү й-жайына, жатын бө лмеге жә не ас блогына кіру есігіне қ арама- қ арсы орналастырылмайды; топтық ү й-жайлардың терезесінің астына: ойын бө лмесінің, кіреберіс ү й-жайдың, жатын бө лменің, сондай-ақ оқ у ү й-жайларының терезесі орналастырылмайды.
216. Лас киім-кешекті тапсыруғ а арналғ ан терезесі бар шлюз кір жуу орнына қ арай ашылуы тиіс. Сә билер ү йінің кір жуатын орындарында жас балалар тобы ү шін ауданы 9 м²болатын киім-кешектерді алғ ашқ ы ө ң деуге арналғ ан бө лме кө зделеді.
217. Жобалық қ уаты 280 адамғ а дейінгі мекемелерде кір жуатын ү й-жайлар қ ұ рамында ауданы кемінде 4м²болатын лас киім-кешекті ө ткізуге жә не сұ рыптауғ а арналғ ан, жеке есігі бар ү й-жай кө зделуі тиіс.
218. Кір жуатын орындар суық жә не ыстық су тартылғ ан ванналармен жабдық талуы тиіс. Кір жуатын машина-автоматтарды орнатуғ а жол беріледі.
219. Балалар тә улік бойы болатын сә билер ү йлерінде, МДТОҰ -да, интернат ұ йымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарында, КББО-да тө сек жабдық тары, сү лгілер, жеке гигиена заттары (тіс щеткасы, тарақ, жө ке) ә р балағ а жеке бө лінеді. Жеке тіс щеткасын дә ретханадан оқ шауланғ ан ү й-жайдағ ы ашық ұ яшық тарда сақ тайды.

8. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен
білім беру объектілерінде тамақ тандыруды ұ йымдастыруғ а
қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

220. Қ оғ амдық тамақ тандыруды ұ йымдастыру балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен білім беру объектілерінде мыналарғ а бө лінеді:
1) ө ндірістік шикізатты сатып алуды, аспаздық тағ ам ө ндіруді, білім беретін мекемелерді жабдық тауды жү зеге асыратын мектеп тағ амының базалық ұ йымы (мектеп тағ амының комбинаты, мектеп-базалы асханалар);
2) жартылай фабрикаттардан тамақ жә не аспаздық бұ йымдар дайындауды жә не оларды ө ткізуді жү зеге асыратын дайындауғ а дейінгі қ оғ амдық тамақ тандыру ұ йымдары;
3) апта кү ндері бойынша ә ртү рлі ас мә зіріне сә йкес тамақ ө ндіретін жә не (немесе) ө ткізетін азық -тү лік шикізатымен немесе жартылай фабрикаттармен жұ мыс істейтін асхана объектілері;
4) дайын тамақ ты, аспаздық, ұ ннан жасалғ ан кондитерлік бұ йымдарды ө ткізуді жү зеге асыратын буфеттер, буфеттер-тарату орындары.
221. Тамақ тану объектілерінде тұ руғ а, қ оғ амдық тамақ танумен байланысы жоқ жұ мыстар мен қ ызметтерді орындауды, сондай-ақ жануарлар мен қ ұ старды ұ стауғ а жол берілмейді.
222. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен білім беру объектілерінде шикізатпен немесе жартылай фабрикатпен жұ мыс істейтін ас блогы кө зделеді. Ас блогы 2 қ абаттан жоғ ары орналастырылмайды. Ас блогын 2-ші қ абатта орналастыру кезінде ө німді тасымалдау ү шін жү к кө теретін лифтімен жабдық талады.
223. Шикізатпен жұ мыс істейтін ас блогының қ ұ рамы мыналарды қ амтиды: ыстық цех, тарату бө лмесі, салқ ындату цехы (немесе шартты аймақ ), ет-балық цехы, кө кө ніс цехы, асхана ыдыстарын жуатын жә не жеке ас ү й ыдыстарын жуатын бө лме, қ ұ рғ ақ ө німдерді сақ тайтын қ ойма, кө кө ністерді сақ тайтын қ ойма, тоң азытқ ыш жабдығ ы бар тез бұ зылатын ө німдерді сақ тауғ а арналғ ан ү й-жай, жү к тиейтін бө лме, персоналдың бө лмесі, киім ауыстыратын орын, персоналғ а арналғ ан себезгі жә не дә ретхана.
224. Ас блогының ү й-жайлары кө лемді-жоспарлау жә не конструктивтік шешімдермен шикі ө німнің, шикі жартылай фабрикаттардың жә не дайын ө німмен, пайдаланылғ ан ыдыстың таза ыдыспен, келушілер мен персоналдың араласуын болдырмайтын технологиялық ү дерістердің жү йелілігі кө зделеді.
225. Жартылай фабрикаттармен жұ мыс істейтін ас блоктарында мыналар кө зделеді: дайындауғ а дейінгі (жартылай фабрикаттар мен дайын ө німді ө ң деуге арналғ ан аймақ тарғ а шартты бө лінген) бө лме, сусымалы ө німдерді сақ тау бө лмесі, асхана жә не ас ү й ыдыстарын жуатын орын, тоң азытқ ыш жабдығ ы бар ү й-жай, тамақ тарататын бө лме, персоналғ а арналғ ан ү й-жай, персоналғ а арналғ ан себезгі жә не дә ретхана.
226. Қ ұ рғ ақ ө німдерді, кө кө ністерді сақ тайтын қ ойма салқ ындатылатын камералар асү йден оқ шауланады, ыдыс жуатын ү й-жайлардың, себезгілердің жә не санитариялық тораптардың, сондай-ақ баспалдақ тары бар ө ндірістік ү й-жайлардың астындағ ы ү й-жайларғ а орналастырылмайды.
227. Шикізатпен жұ мыс істейтін, ө німділігі аз (50 отыратын орынғ а дейін) ас блогында ү й-жайлар жиынын: тамақ тарату аймағ ы мен асхана жә не асү й ыдыстарын жуу аймағ ын (арақ абырғ амен бө лінген) бө ле отырып, ыстық тамақ цехын, тамақ дайындайтын цех, кө кө ністі сақ тау аймағ ын бө ле отырып, сусымалы ө німдер қ оймасын, персоналғ а арналғ ан дә ретхананы қ ысқ артуғ а жол беріледі.
228. Халық тың санитариялық -эпидемиологиялық саламаттылығ ы саласындағ ы мемлекеттік органның келісімі бойынша білім беру ұ йымдарына Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгіленген талаптарғ а сә йкес олардың талаптарғ а сә йкестігі туралы санитариялық -эпидемиологиялық қ орытындысы болғ ан кезде мектеп тағ амының базалық ұ йымдарынан (мектеп тағ амы комбинаттары, мектеп-базалық асханалар жә не тағ ы басқ алары) жә не қ оғ амдық тамақ тандыру ұ йымдарынан жартылай фабрикаттарды жеткізуге жол беріледі.
229. Буфеттерде тағ амдарды, аспаздық бұ йымарды сатуды, сондай-ақ ыстық сусындар мен жекелеген тағ амдарды дайындауды (шұ жық ө німдерін, жұ мыртқ аны қ айнату, сү т тағ амдарын дайындау, салаттарды араластыру, дайын ө німдерді кесу) жү зеге асыруғ а мү мкіндік беретін ү й-жайлар жә не жабдық жиыны кө зделеді.
230. Бейімделген ғ имараттарда орналасқ ан жалпы білім беру ұ йымдарында жә не шағ ын МДТОҰ -да тығ ыз орналасқ ан қ ұ рылыс жағ дайларында, ауылдық елді мекендерде ү лгілік асханаларды ұ йымдастыруғ а арналғ ан жағ дайлар болмағ ан жағ дайда, халық тың санитариялық -эпидемиологиялық саламаттылығ ы саласындағ ы мемлекеттік органмен келісім бойынша ү й-жайлардың қ ысқ артылғ ан жиыны: қ ойма ү й-жайлары, шикізат дайындау, тамақ дайындау, дайын ө німді тарату жә не асхана мен асү й ыдыстарын жуу аймақ тары бар асү й кө зделеді.
Асү йдің ауданы кемінде 18 м² болып қ абылданады. Тұ рғ ын ү йлердің 1-ші қ абатында орналасқ ан шағ ын МДТОҰ -да қ олданыстағ ы асү йдің алаң дарында тамақ дайындауғ а жол беріледі.
231. Технологиялық, тоң азытқ ыш жә не жуу жабдық тарын орналастыру тамақ ты дайындау ағ ымдылығ ын есепке ала отырып жү зеге асырылады.
232. Жабдық тың ең аз жиыны мыналарды: духовкасы бар электр плитасын, сыртқ а тарату шатырын, тоң азытқ ышты, электрлі су ысытқ ышты, ыдыс жууғ а арналғ ан 2 секциялы жуғ ыш ваннаны, персоналдың қ ол жуатын раковинасын, шикі жә не дайын ө німге арналғ ан бө лшектеу ү стелдерін жә не жуғ ышты қ амтиды.
233. Шикі жә не дайын ө німдер бө лек сақ талады.
Жалпы білім беретін ұ йымдардың жанындағ ы шағ ын – орталық тарда балаларды тамақ тандыру топтармен жү зеге асырылады.
234. Тамақ тану залының ауданы бір орынғ а кемінде 0, 8 м²есебінен кө зделеді. Отыратын орын санын бір ауысымдағ ы оқ ушылар мен оқ ытушылар санының 1/3 есебінен айқ ындайды.
235. Барлық ө ндірістік цехтарда араластырғ ыш арқ ылы суық жә не ыстық су келтірілген раковиналар, жуғ ыш ванналар орнатылады.
236. Асхананың тамақ тану залының жанында 20 отырғ ызу орнына 1 шү мек есебінен қ олжуғ ыштар орнатылады. Орталық тандырылғ ан сумен жабдық тау болмағ ан жағ дайда суды қ олмен қ ұ ятын қ олжуғ ыштар орнатылады. Қ олжуғ ыштардың жанына электрлі сү лгі (екі раковинағ а кемінде 1) орнатылады немесе бір рет қ олданылатын сү лгі пайдаланылады.
237. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу жә не білім беру объектілерінің қ оғ амдық тамақ тандыру объектілерінің жаң адан салынатын немесе қ айта жаң артыланатын ғ имараттары ү шін асхана алдында қ олжуғ ыштар орнату кө зделеді: қ олжуғ ыштардың жоғ арғ ы бетінің еденнен биіктігі 1- сынып оқ ушылары ү шін 0, 5; 2 – 4-сынып оқ ушылары ү шін 0, 6 м жә не 5 – 11 (12)-сынып оқ ушылары ү шін 0, 7 м қ абылданады.
Қ олжуғ ыштар мен қ абырғ аның арасындағ ы ө тетін жол кемінде 1, 1 м, қ олжуғ ыштардың екі қ атарының арасында кемінде 1, 6 м кө зделеді.
238. Шамшырақ тардың қ орғ аныш арматурасы болады, плиталардың, технологиялық жабдық тың жә не бө лшектеу ү стелдерінің ү стіне орналастыруғ а жол берілмейді.
239. Ө ндірістік, қ оймалық жә не ә кімшілік-тұ рмыстық ас блогы ү й-жайларының жабдығ ының тізбесі осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 8-қ осымшағ а сә йкес жабдық талады.
240. Жабдық, ө ндірістік ү стелдер, мү кә ммал, ыдыс-аяқ, ыдыс тамақ ө німдерімен жанасуғ а рұ қ сат етілген, жуу жә не дезинфекциялау қ ұ ралдарының ә серіне тө зімді материалдардан дайындалады жә не тамақ ө німдерімен жанасатын материалдар ү шін қ ауіпсіздік талаптарына жауап береді.
241. Тамақ тану залдары жуу жә не дезинфекциялау қ ұ ралдарын қ олдана отырып, оларғ а ө ң деу жү ргізуге мү мкіндік беретін жабыны бар жиһ азбен жабдық талады.
242. Қ андай да бір технологиялық жә не тоң азытқ ыш жабдығ ы істен шық қ ан жағ дайда, ас мә зіріне ө згерістер енгізіледі.
243. Тамақ ө німдерін, ыдыстарды, мү кә ммалды сақ тауғ а арналғ ан стеллаждардың тө менгі сө релері мен тауарлардың астына қ оятын тұ ғ ырлардың еденнен биіктігі кемінде 15 см кө зделеді.
244. Асханаларды бір отыратын орынғ а кемінде ү ш жиын есебінен асхана ыдысымен жә не аспаптармен қ амтамасыз етілуі тиіс.
245. Тамақ тануды ұ йымдастыру кезінде тамақ ө німдерімен жанасатын материалдар ү шін қ ауіпсіздік талаптарына сай келетін фарфордан, фаянстан жә не шыныдан жасалғ ан ыдыстар (тә релкелер, табақ шалар, тостағ андар, бокалдар) пайдаланылады. Дайын тамақ тарды дайындауғ а жә не сақ тауғ а арналғ ан асхана аспаптары (қ асық, шанышқ ы, пышақ тар), ыдыстар тот баспайтын болаттан немесе материалдың гигиеналық қ асиеттері бойынша ұ қ сас материалдан болуы тиіс.
246. Шикі жә не дайын ө німдерді бө лек сақ тау, оларды технологиялық ө ң деу жә не тарату ү шін бө лек жә не таң баланғ ан жабдық, бө лшектеу мү кә ммалы, асү й ыдысы пайдаланылады:
1) таң басы бар ө ндірістік ү стелдер: шикі ет " ШЕ", піскен ет " ПЕ", шикі балық " ШБ", піскен балық " ПБ", шикі кө кө ністер " ШК", піскен кө кө ністер " ПК", " нан", дайын ө нім " ДӨ ", қ амырғ а арналғ ан;
2) бө лшектеу мү кә ммалы (бө лшектеуге арналғ ан тақ тай жә не пышақ тар): шикі ет " ШЕ", піскен ет " АЕ", шикі балық " ШБ", піскен балық " АБ", шикі кө кө ністер " ШК", піскен кө кө ністер " ПК", " нан", " майшабақ ", " гастрономия";
3) таң басы бар асү й ыдыстары: " I тағ ам", " II тағ ам", " III тағ ам", " сү т", " жұ мыртқ аларды ө ң деуге арналғ ан", " жұ мыртқ аларды жаруғ а арналғ ан", " дайын ө німге арналғ ан", " шикі ө німге арналғ ан".
247. Пішіні ө згерген, жиектері сынғ ан, сызаттары, сынық тары бар, эмалы зақ ымданғ ан асү й жә не асхана ыдыстарын; алюминийден жасалғ ан асхана аспаптарын; пластмассадан жә не сығ ымдалғ ан жұ қ а тақ тайдан жасалғ ан бө лшектеу тақ тайларын; сызаттары жә не механикалық зақ ымдалғ ан бө лшектеу тақ тайларын жә не ұ сақ мү кә ммалды пайдалануғ а жол берілмейді.
248. Ет жә не балық ты қ асаптауғ а арналғ ан бө лшектеу тақ тайлары, науалар тесіктері жә не саң ылаулары жоқ тамақ ө німдерімен жанасуғ а арналғ ан материалдардан дайындайды.
Етті қ асаптауғ а арналғ ан науаны арнайы тұ ғ ырық қ а орнатады жә не кү нсайын жұ мыс аяқ талғ ан соң тазартады жә не бетіне тұ з себеді. Науаның бетін жү йелі тү рде сү ргілейді жә не жонады.
249. Алаң жеткілікті (ас блогы ү й-жайына бейімделген) болмағ ан жағ дайда, піскен етті, піскен балық ты, піскен кө кө ністерді тиісінше таң баланғ ан тақ тай мен пышақ тарды пайдалана отырып, " дайын ө нім" деген ү стелде турауғ а жол беріледі.
250. Ыстық дайын тамақ ты жә не салқ ын жең іл тағ амды жеткізу ү шін ішкі беті тамақ ө німдерімен жанасу ү шін рұ қ сат етілген материалдардан жасалғ ан арнайы изотермиялық сыйымдылық тар пайдаланылады.
251. Ас блогының ө ндірістік жә не басқ а да ү й-жайлары тә ртіппен жә не таза ұ сталады. Тамақ ө німдерін еденде сақ тауғ а жол берілмейді.
252. Тамақ тану залын жинау ә рбір тамақ ішілгеннен кейін жү ргізіледі. Тамақ тану ү стелдерін арнайы бө лінген шү беректі жә не таза немесе пайдаланылғ ан шү берекке арналғ ан таң баланғ ан ыдысты пайдалана отырып, жуу қ ұ ралдары қ осылғ ан ыстық сумен жуады. Шү беректі пайдаланғ аннан кейін жуу қ ұ ралдарын қ оса отырып, жуады, дезинфекциялайды немесе қ айнатады, шаяды, кептіреді жә не таза шү берекке арналғ ан ыдыста сақ тайды.
253. Асү й ыдысын жуу асхана ыдысынан бө лек кө зделеді. Жуу ү й-жайларында ыдыстар мен мү кә ммалды жуу қ ағ идалары туралы нұ сқ аулық ілінеді.
254. Жұ мыс кү нінің соң ында эпидемиологиялық айғ ақ тар бойынша барлық асхана, шай ыдыстарын, аспаптарды дезинфекциялау ерітіндісіне батырып қ ояды, содан кейін ыдысты ағ ынды сумен мұ қ ият шаяды.
255. Асхана жә не асү й ыдыстарын жууғ а арналғ ан жуғ ыш ванналардың кө лемдік сыйымдылығ ының таң басы болады жә не полимер жә не резең ке материалдардан жасалғ ан тығ ындармен қ амтамасыз етіледі. Дезинфекциялау қ ұ ралдарын дозалау ү шін ө лшегіш ыдыс пайдаланылады.
256. Екі секциялы ванналарда асү й ыдыстарын жуу кезінде мынадай тә ртіп сақ талады:
1) тамақ қ алдық тарын механикалық тазарту;
2) + 45^оС тө мен емес температурада жә не жуу қ ұ ралдары қ осылғ ан суда щеткамен жуу;
3) + 65^оС тө мен емес температурада ыстық ағ ынды сумен шаю;
4) тор сө релерде жә не стеллаждарда тө ң керілген кү йінде кептіру.
257. Арнайы жуғ ыш машинада асхана ыдыстарын жуу оларды пайдалану жө ніндегі нұ сқ аулық қ а сә йкес жү ргізіледі.
258. Ү ш секциялы ванналарда асхана ыдыстарын қ олмен жуу кезінде мынадай тә ртіп сақ талады:
1) тамақ қ алдық тарын механикалық тазарту;
2) ваннаның бірінші секциясында + 45^оС тө мен емес температурада жуу қ ұ ралдары қ осылғ ан суда жуу;
3) ваннаның екінші секциясында + 45^оС тө мен емес температурада жә не ваннаның бірінші секциясына қ арағ анда 2 есе аз мө лшерде аз жуу қ ұ ралдары қ осылғ ан суда жуу;
4) ваннаның ү шінші секциясында + 65^оС тө мен емес температурада ыстық ағ ынды суда ыдыстарды шаю;
5) торларда, сө релерде жә не стеллаждарда тө ң керілген кү йінде кептіру.
259. МДТОҰ -да жә не сә билер ү йлерінде буфеттерде асхана ыдыстарын жуу ү шін тиісті таң басы бар 2 ұ ялы жуғ ыштар немесе ыдыс жуғ ыш машина орнатылады.
Алдымен бірінші ұ яшық қ а рұ қ сат етілген жуу қ ұ ралдарын қ оса отырып + 45^оС температурада шай ыдыстарын жуады, екінші ұ яшық та + 65^оС тө мен емес температурада ыстық сумен шаяды, содан соң осындай кезекпен асхана ыдыстарын жуады. Асхана ыдысын жуу алдында оларды тағ ам қ алдық тарынан тазартады, жуу қ ұ ралдарын қ осып, +45^оС температурада жуғ ыштың бірінші ұ яшығ ында ыстық сумен жуады, екінші жуғ ышта + 65^оС температурада ыдысты ағ ынды сумен шаяды жә не тор-сө релерде кептіреді.
260. Арнайы жуғ ыш орны жә не ағ ынды су жоқ болғ ан кезде ыдыстарды ү ш легенде (легеннің кө лемі кемінде 10 литр) жуу қ ұ ралдарын қ оса отырып, ыстық суда жуады, таза ыдыстар ыстық сумен шайылады, кейін кептіріледі.
261. Асхана аспаптарын сақ тауғ а арналғ ан сыйымдылық тар + 45^оС тө мен емес температурада жуу қ ұ ралдарын қ олдана отырып, ыстық суғ а жуады.
262. МДТОҰ -да жә не сә билер ү йлерінде емізіктерді жуады, он бес минут қ айнатады жә не қ ақ пағ ы жабық шыны ыдыста сақ тайды. Сү т қ оспаларына арналғ ан бө телкелерді жө кенің жә не майсыздандыратын қ ұ ралдардың (қ ыша ұ нтағ ы, ас содасы) кө мегімен жылы ағ ынды сумен жуады, содан кейін он бес минут қ айнатады жә не таң баланғ ан жабық эмаль ыдыста сақ тайды.
263. Таза асү й ыдысын жә не мү кә ммалды еденнен кемінде 0, 5 м биіктіктегі стеллаждарда; асхана ыдыстарын шкафтарда немесе торларда; асхана аспаптарын тұ тқ асын жоғ ары қ аратып сақ тайды, оларды табақ тарда шашылғ ан кү йде сақ тауғ а жол берілмейді.
264. Технологиялық жабдық ты ө ң деуді кү нсайын оның ластануына байланысты жә не жұ мыс кү нінің соң ында арнайы бө лінген шү берекпен жә не сыйымдылық та жү ргізеді.
265. Бө лшектеу тақ тайларын жә не ұ сақ ағ аш мү кә ммалын жууды асү й ыдысына арналғ ан жуу бө лімшесінде (цехта) жуу қ ұ ралдарын қ оса отырып, +45^оС тө мен емес температурада ыстық суда жү ргізеді, +65^оС тө мен емес температурада ыстық сумен шаяды жә не ыстық су қ ұ яды, содан кейін стеллаждарда қ ырынан тұ рғ ызып кептіреді. Ө ң дегеннен жә не кептіргеннен кейін бө лшектеу тақ тайларын жә не пышақ тарды таң баланғ ан арнайы кассеталарда (тақ тайларды қ ырынан) сақ тайды, тиісті ө ндірістік ү стелдерге (қ ырынан) тікелей сақ тауғ а жол беріледі. Оларды ү сті-ү стіне қ ойып сақ тауғ а жол берілмейді.
266. Ыдыс жууғ а арналғ ан щеткалар мен шү беректі пайдаланғ аннан кейін тазартады, жуу қ ұ ралдарын қ оса отырып, +45^оС тө мен емес температурада ыстық суғ а батырып қ ояды, дезинфекциялайды (немесе 15 минут қ айнатады), ағ ынды сумен шаяды, кептіреді жә не арнайы ыдыста сақ тайды.
267. Кү рделі жинауды жуу жә не дезинфекциялау қ ұ ралдарын қ олдана отырып жә не эпидемиологиялық айғ ақ тар бойынша айына бір рет (қ абырғ аларды, жабдық ты, ә йнектің ішкі беттерін, жарық тандыру аппаратурасын, асү й жә не асхана ыдыстарын, ыдысты жә не мү кә ммалды жуу) жү ргізеді.
268. Ақ жә не қ ара нан бө лек (ә р тү рлі сө релерде сақ тауғ а жол беріледі) желдетуге арналғ ан есігінде саң ылауы бар шкафта сақ талады, тө менгі сө ренің еденнен қ ашық тығ ы кемінде 35 см болады. Шкафтардың сө релерін нанның ұ нтағ ынан арнайы щеткалармен тазартады жә не 1%-дық асханалық сірке су ерітіндісін қ олдана отырып, шү берекпен сү ртеді.
269. Тамақ қ алдық тарына арналғ ан таң баланғ ан (" тамақ қ алдық тары" ) ыдыстардың қ ақ пағ ы болады, арнайы бө лінген орында сақ тайды жә не олардың 2/3 кө лемі толуына байланысты қ алдық тардан босатылады, жуу қ ұ ралының ерітіндісімен жуады.
270. МДТОҰ, сә билер ү йі топтарының буфеттерінде тамақ қ алдық тарын жинауғ а арналғ ан ыдысты ә рбір тамақ ішкеннен кейін тазалайды, жуу ерітіндісімен жуады, ыстық сумен шаяды жә не кептіреді.
Тамақ қ алдық тарын ас блогының тарату немесе ө ндірістік ү й-жайлары арқ ылы шығ аруғ а жол берілмейді.
271. Тамақ ішу арасындағ ы аралық 3, 5 – 4 сағ аттан аспауы тиіс.
272. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен білім беру объектілерінде балаларды тамақ тандыру нормалары осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 9-қ осымшағ а сә йкес қ абылданады.
273. Жалпы білім беретін жә не интернат ұ йымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қ амқ орлығ ынсыз қ алғ ан балаларғ а арналғ ан білім беру ұ йымдарында, КББО-да, сә билер ү йлерінде, МДТОҰ -да перспективалы маусымдық (жаз-кү з, қ ыс-кө ктем) екі апталық мә зір жасалады.
274. Шығ арылатын ө німнің перспективалы мә зірі жә не ассортимент тізбесі ас блогын пайдалануғ а беру кезінде, одан ә рі қ айта жаң арту жү ргізілгеннен кейін, ас блогының бейіні немесе ө ндірістік ү дерісі ө згерген кезде, сондай-ақ бұ рын бекітілген ассортиментке ө згерістер мен толық тырулар енгізу кезінде санитариялық -эпидемиологиялық саламаттылық саласындағ ы мемлекеттік органмен келісіледі.
275. Кү нсайын тамақ танатын балалар мен жасө спірімдердің саны кө рсетілген мә зір-тарату парағ ы, жас ерекшелігіне, сондай-ақ ә рбір тағ ам бойынша ө німдердің шығ ыстарына байланысты порцияның массасын граммен кө рсете отырып, осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 9, 10-қ осымшаларғ а сә йкес тағ ам тізбесі жасалады.
276. Тамақ танудың іс жү зіндегі рационы бекітілген перспективалы мә зірге сә йкес келуі тиіс. Ерекше жағ дайларда бір ө німді, тағ амды жә не аспаздық бұ йымдарды басқ аларымен ауыстыруғ а жол беріледі.
277. Тамақ ты дайындау ө німдерді тарату, тағ амдардың шығ ымы, тағ амды дайындау технологиясы туралы мә ліметтер кө рсетілген технологиялық карталарғ а сә йкес тағ амдар картотекасын пайдалана отырып жү ргізілуі тиіс.
278. Перспективалы мә зірде бірдей тағ амдарды немесе аспаздық ө німдерді бір кү нде немесе келесі 2 – 3 кү нде қ айталауғ а жол берілмейді.
279. Кү нсайын тамақ тану рационына ет, сү т, сары май жә не ө сімдік майы, қ ара бидай жә не (немесе) бидай наны, кө кө ністер жә не қ ант қ осылады. Балық, жұ мыртқ а, ірімшік, сү збе, тауық еті 2 – 7 кү нде 1 рет қ осылады.
280. МДТОҰ -да жә не балалар мен жасө спірімдердің тә улік бойы болатын объектілерінде таң ғ ы ас кө кө ніс пен жеміс-жидек қ осылғ ан, ыстық тамақ ты (бірінші жә не екінші) жә не ыстық сусынды қ амтиды.
Тү скі ас салат, бірінші, екінші (негізгі ыстық тамақ еттен, балық немесе тауық тан) жә не ү шінші (компот, кисель, шай) тағ амнан тұ рады. Аскө к қ осып пісірілген жә не жас кө кө ністерден (қ иярдан, қ ызанақ тан, жаң а піскен немесе тұ здалғ ан қ ырық қ абаттан, сә бізден, қ ызылшадан) жең іл салаттар дайындалады. Бесін ас мә зіріне кремсіз тоқ ашты немесе кондитерлік ө німмен бірге сусынды (сү т, қ ышқ ыл сү т ө німдері, кисель, шырын) қ осады.
Кешкі ас кө кө ніс (сү збе) тағ амынан немесе ботқ адан; екінші негізгі тамақ тан (еттен, балық тан немесе тауық тан), сусыннан (шай, шырын, кисель) тұ рады. Екінші кешкі ас ретінде қ осымша жеміс-жидектерді немесе қ ышқ ыл сү т ө німдерін жә не кремсіз тоқ аш немесе кондитерлік бұ йымдарды қ осады.
281. Тамақ тану залында білім беретін мекеменің басшысы бекіткен, тамақ тың кө лемі мен аспаздық бұ йымның атауы туралы мә лімет кө рсетілетін мә зір кү нсайын ілінуі тиіс.
282. Тамақ ө німдерін жә не азық -тү лік шикізатын қ абылдау олардың сапасы жә не қ ауіпсіздігін куә ландыратын (шығ арушының ветеринариялық -санитариялық сараптама қ ұ жаттары, сондай-ақ сә йкестік сертификаты) қ ұ жаттары болғ ан жағ дайда жү зеге асырылады.
Ө німнің сапасы мен қ ауіпсіздігін куә ландыратын қ ұ жаттар қ оғ амдық тамақ тандыру ұ йымдарында сақ талады.
283. Тамақ ө німдерін тасымалдау санитариялық -эпидемиологиялық қ орытындысы бар автокө лікпен жү ргізіледі. Экспедитордың арнайы киімі болуы жә не Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес медициналық тексеріп-қ араудан ө туі тиіс.
284. Тамақ ө німдерін сатып алатын орындар білім беретін ұ йымдардан кемінде 500 метрден артық радиуста орналасқ ан кезде ө німдерді қ ол жү гімен жеткізуге жол беріледі (50 отыратын орыннан аспайтын). Тасымалдау кезінде жеткізілетін ө німнің бұ зылуы мен ластануын болдырмайтын жағ дай қ амтамасыз етілуі тиіс.
285. Балалар мен жасө спірімдер тағ амына кө рсетілген ө німнің сапасы мен қ ауіпсіздігін растайтын зертханалық -қ ұ рал-саймандық зерттеулер нә тижелері болғ анда, ауыл шаруашылығ ы мақ сатындағ ы ұ йымдарда, оқ у-тә жірибелік жә не бау-бақ шалық учаскелерде, білім беру ұ йымдарындағ ы жылыжайларда ө сірілген ө сімдіктен алынғ ан азық -тү лік шикізатын пайдалануғ а жол беріледі.
286. Ас блогы ү й-жайларына балалар мен жасө спірімдердің кіруіне жә не оларды тағ амдар дайындаумен, кө кө ністі тазалаумен, дайын тамақ ты таратумен, нан кесумен, ыдыс жуумен, ө ндірістік ү й-жайларды тазалаумен байланысты жұ мыстарғ а тартуғ а жол берілмейді.
287. Шикі ө німдерді (тазаланбағ ан кө кө ністі, етті, балық ты) ө ң деу ү шін бө лек жуғ ыш ванна кө зделеді. Осы мақ сат ү шін асү й немесе асхана ыдыстарын жууғ а арналғ ан ваннаны, қ ол жууғ а арналғ ан раковинаны пайдалануғ а жол берілмейді.
288. Балық ты ө ндірістік ү стелдерде немесе 1 литр суғ а 7 – 10 г есебімен тұ з қ оса отырып, +12^оС-тан аспайтын температурадағ ы суда жібітеді. Бекіре балық ты немесе жон етін суда еріту ұ сынылмайды.
289. Ет, жартылай фабрикаттар, балық жә не басқ а да ө німдер екінші рет мұ здатылмайды жә не бірінші ө ң деуден кейін жылы ө ң деуден ө теді. Жібітілген ө німді сақ тауғ а жол берілмейді.
290. Жұ мыртқ аларды ө ң деуді таң баланғ ан ыдыста жү ргізеді. Жұ мыртқ аларды ө ң деу олар ерітіндіге толық батырылғ ан жағ дайда, мынадай тә ртіппен жү ргізіледі:
1) ө ң деу-кальцийленген соданың 1 – 2%-дық жылы ерітіндісінде;
2) ө ң деу-кемінде 5 минут бойы ағ ынды сумен шаю.
291. Консервіленген ө німдердің жеке қ аптамасын ашу алдында ағ ынды сумен шаяды.
292. Сусындарды қ ұ ю тікелей тұ тынушының ыдысына (стақ андарғ а, бокалдарғ а) жү зеге асырылады, тарату алдында ортақ ыдысқ а қ ұ юғ а жол берілмейді.
293. Тазартылғ ан тү рде пісіруге жататын тағ амдарда, кө кө ністерде витаминдердің сақ талуын қ амтамасыз ету ү шін тікелей қ айнату алдында тазалайды жә не тұ зды суда қ айнатады (қ ызылшадан басқ асын).
294. Тазартылғ ан картопты жә не басқ а да кө кө ністерді 2 сағ аттан артық салқ ын суда ұ зақ ұ стап, алдын ала дайындауғ а жол берілмейді. Салатқ а арнап пісірілген кө кө ністер + 2 – 4^оС температурада 6 сағ аттан асырмай тоң азытқ ышта сақ талуы тиіс.
295. Салат дайындауғ а арналғ ан шикі кө кө ністер мен аскө кті кейіннен термиялық ө ң деуден ө ткізбей, 3%-дық сірке су қ ышқ ылы ерітіндісінде немесе кейіннен салқ ындатылғ ан қ айнағ ан сумен шаю арқ ылы 10 минут бойы 10%-дық ас тұ зы ерітіндісінде ұ стайды. Бө лшектеу " ПК" деген таң басы бар ү стелдерде жә не тақ тайларда дайын ө німдер цехында жү ргізіледі.
296. Аспаздық дайындық қ а дейін жеткізілген тамақ ө німі немесе ө німдердің ү йлесімі болып табылатын аспаздық ө німдерді дайындау кезінде мынадай талаптар сақ талады:
1) піскен еттен, тауық етінен, балық тан жасалғ ан екінші тағ амдарды дайындау кезінде немесе бірінші тағ амғ а піскен етті (балық ты) жіберген кезде порциялық ет 5 – 7 минут бойы сорпада екінші рет қ айнатылады;
2) бірінші тағ амғ а арналғ ан порцияланғ ан етті таратуғ а дейін ыстық плитада немесе мармитте 1 сағ аттан асырмай сорпада сақ тауғ а жол беріледі;
3) тағ ам қ ұ рамына кіретін ингредиенттерді араластыру кезінде ө німге қ олды тигізбей, асхана мү кә ммалын пайдаланады;
4) гарнирлерді жә не басқ а да тағ амдарды тұ здық қ атық тауғ а пайдаланылатын сары май жә не сү тті алдын ала термиялық ө ң деуден (еріту жә не қ айнату) ө ткізеді;
5) жұ мыртқ аны су қ айнағ аннан кейін 10 минут бойы пісіреді;
6) рецептурасына жұ мыртқ а кіретін омлеттерді жә не пісірмелерді қ уыру шкафында, омлеттерді – +180 – 200^оС температурада 8 – 10 минут бойы 2, 5 – 3 см қ абатпен; пісірмелерді – +220 – 280^оС температурада 20 – 30 минут бойы 3 – 4 см аспайтын қ абатпен дайындайды; жұ мыртқ а массасын сақ тау +2 – 4^оС температурада 30 минуттан асырмай жү зеге асырылады;
7) пісірілген шұ жық тарды, сардельдерді жә не сосискаларды су қ айнағ ан соң кемінде 5 минут пісіреді;
8) тартылғ ан еттен жә не балық тан жасалатын котлеттерді, биточкаларды 10 минут бойы екі жағ ынан қ уырады жә не +220 – 250^оС температурада дайын болғ анғ а дейін духовка шкафында қ уырады.
297. 1, 5 жасқ а дейінгі балаларғ а асылғ ан еттен жасалғ ан езбе ұ сынылады, 1, 5 жастан ү лкен балаларғ а шикі тартылғ ан еттен жасалғ ан котлетті буғ а дайындауғ а жол беріледі. Бұ л ретте тартылғ ан етті тікелей котлетті дайындау алдында дайындайды. 2 жастан ү лкен балаларғ а кейіннен бұ қ тырылатын қ уырылғ ан котлеттерді, сонымен қ атар етті жә не биточкаларды беруге жол беріледі.
1, 5 жасқ а дейінгі балаларғ а сұ йық жә не ұ сақ талғ ан ботқ алар, ү лкен балаларғ а – жабысқ ақ жә не бытырап піскен ботқ алар ұ сынылады.
298. Кеспе бұ йымдарын қ айнағ ан тұ зды суғ а салады жә не дайын болғ анша пісіреді. Дайын кеспе бұ йымдарын қ айнағ ан ыстық сумен шаяды.
299. Бұ ршақ ө німдерін жуады жә не 3 – 4 сағ ат бойы суғ а салып қ ояды, бө рткеннен кейін суын тө геді жә не басқ а суда қ айнатады.
300. Тамақ дайындау кезінде мынадай талаптар сақ талуы тиіс:
1) шикі жә не піскен ө німдерді ө ң деуді тиісті таң баланғ ан бө лшектеу мү кә ммалын пайдалана отырып, ә ртү рлі ү стелдерде жү ргізеді;
2) ет-сү йек сорпасын сү зіп алады;
3) салатқ а арналғ ан шикі кө кө ністерді " ПК" – піскен кө кө ністер деген таң басы бар ү стелдерде жә не тақ тайларда ө ң дейді жә не турайды;
4) шикі жә не піскен ө німдер ү шін бө лек кемінде екі еттартқ ыштың болуы;
5) ашығ ан сү тті тек қ амыр дайындауғ а қ олданады;
6) сү т ө ң деу ұ йымдары ұ сақ орамаларда шығ арғ ан, қ аймақ жә не сү збе арнайы термиялық ө ң деуді қ ажет етпейді.
301. МДТОҰ -да жә не балалар мен жасө спірімдер тә улік бойы болатын ұ йымдарда гиповитаминоздың алдын алу жә не спецификалық емес иммунитетті жоғ арылату мақ сатында салқ ындатылғ ан сусындарғ а (компотқ а, кисельге) аскорбин қ ышқ ылымен жасанды витаминдеу жү ргізіледі.
302. Компоттарды витаминдеу оларды ө ткізуден бұ рын +15^оС-тан аспайтын температурағ а дейін салқ ындатқ аннан кейін қ амтамасыз етіледі, кисельге аскорбин қ ышқ ылының ерітіндісін +30 – 35^оС температурағ а дейін салқ ындатқ ан кезде қ осады. Сә би балаларғ а арналғ ан С витаминінің тә уліктік нормасы 50 миллиграмм (бұ дан ә рі – мг), ал мектепке дейінгі балалар ү шін 60 мг. Витаминделген тағ амдар жылытылмайды.
303. Дайын бірінші жә не екінші тағ ам дайындалғ ан сә ттен бастап мармитте немесе ыстық плитада кемінде 2 сағ ат не изотермиялық ыдыста (термоста) – тарату температурасынан тө мен емес температураны қ амтамасыз ететін уақ ыт ішінде, бірақ 2 сағ аттан асырмай болуы мү мкін. Тарату температурасынан тө мен, суып қ алғ ан дайын ыстық тамақ ты ысытуғ а жол берілмейді.
304. Салаттарды жә не олардың тұ здығ ын дайындау тарату алдында тікелей жү зеге асырылады. Тұ здық қ атқ ан салаттарды сақ тауғ а жол берілмейді.
305. Тамақ ө німдерінің жарамдылық мерзімі мен сақ тау шарттары ө ндірушінің (дайындаушының ) белгілеген жарамдылық мерзімдеріне сә йкес келеді.
306. Тез бұ зылатын тамақ ө німдері осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 11-қ осымшағ а сә йкес +2 – 6^оС температурада тоң азытқ ыш камераларында немесе тоң азытқ ыштарда сақ талуы тиіс.
Тоң азытқ ыш жә не тоң азытқ ыш камераларында температураны бақ ылау ү шін термометрлер орнатылады. Сынап термометрлерін пайдалануғ а жол берілмейді.
Бір тоң азытқ ыш камерасы болғ ан жағ дайда, ет, балық жә не сү т ө німдерін сақ тау орындары шектеледі.
307. Балалар мен жасө спірімдерді тә рбиелеу мен білім беру объектілерінде инфекциялық аурулардың жә не тамақ тан уланулардың пайда болуы мен таралуын болдырмау ү шін мыналарғ а жол берілмейді:
1) айран, сү збе жә не басқ а да сү т қ ышқ ылы ө німдерін, туралғ ан ет қ осылғ ан қ ұ ймақ тарды, флотша макаронды, зельцтті, кремі бар кондитерлік ө німдерді, морсты, квасты, форшмакты, фритюрдегі ө німдерді, сілікпені, паштеттерді, фритюрде қ уырылғ ан ө німдерді, шала пісірілген жұ мыртқ аны, қ уырылғ ан жұ мыртқ аны, қ аймақ қ осылғ ан салаттарды, окрошканы, саң ырауқ ұ лақ ты, ү йде дайындалғ ан ө німдерді дайындауғ а;
2) пастерленбеген сү тті, қ айнатылмағ ан немесе термиялық ө ң деусіз сү збені жә не қ аймақ ты, суда жү зетін қ ұ стың жұ мыртқ асын жә не етін пайдалануғ а;
3) алдында ішкен тамақ тардың, сондай-ақ алдында дайындалғ ан тамақ ты пайдалануғ а; ауыл шаруашылығ ы малының сырқ аттанушылығ ы бойынша қ олайсыз шаруашылық тардың сү тін жә не сү т ө німдерін; тіл мен жү ректі қ оспағ анда ішек-қ арынды; суда жү зетін қ ұ стың етін жә не жұ мыртқ асын пайдалануғ а жол берілмейді.
308. Сә билер ү йлері, МДТОҰ, интернат жә не жалпы білім беру ұ йымдары мен ТКБ ас блоктарында сақ тайтын тамақ тану қ ағ идатына сә йкес тез дайындалатын қ ұ рғ ақ тағ амдық концентраттар, майонез қ осылғ ан салаттар, газдалғ ан жә не алкогольсіз энергетикалық сусындар (минаралды жә не ауыз суды қ оспағ анда), чипсілер, кептірілген нан, гамбургерлер, ход-догтар; ащы тұ здық тар, кетчуптар негізінде бірінші жә не екінші тағ амдарғ а; сағ ыз сатуғ а жә не тамақ ө німдерін сататын автоматтарды пайдалануғ а жол берілмейді.
309. Жаппай сауық тыру емшаралары ретінде оттегі коктейльдерін педиатр-дә рігердің белгілеуінсіз ө ткізуге жол берілмейді. Емшараны тек медицина қ ызметкері ғ ана нұ сқ аулық қ а сә йкес коктейльдерді дайындау шарттары бар болғ анда жү ргізуі тиіс.
310. Ас блогында ұ йымның медицина қ ызметкері немесе жауапты адамы осы Санитариялық қ ағ идаларғ а 12-қ осымшағ а сә йкес сапасын бракераж журналына жазу арқ ылы дайын тағ амның сапасын органолептикалық бағ алау жү ргізіледі.
311. Кү нсайын ас блогында аспазшы дайын ө німнің тә уліктік сынамасын қ алдыруы тиіс. Сынамаларды қ ақ пағ ы бар таза шыны ыдысқ а (гарнирді бө лек ыдысқ а салады) алады жә не +2^оС-тан +6^оС-қ а дейінгі температурада тоң азытқ ышта арнайы бө лінген орында сақ тайды. Тә уліктік сынама келесі кү ні немесе демалыстан кейінгі (демалыс кү ндерінің санына қ арамастан) кү ні дайындалатын тағ аммен – таң ғ ы аспен, тү скі аспен, бесін немесе кешкі аспен ауыстырғ анғ а дейін сақ талуы тиіс.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒