II. Summa regularum grammaticæ.

A. Regulæ ad verba pronuntianda pertinentes.

1. Literæ singulæ pronuntiantur eo modo, quo lingua germanica utitur, exceptis sequentibus: y = j; j = sch; c = dsch; g semper sonat, sicut litera lenis k, nunquam sicut j; e semper pronuntiatur, sicut e in verbo mehr; v = w.

1. Literæ singulæ pronuntiantur eo modo, quo lingua francogallica utitur, exceptis sequentibus: u = ou; e = é; ö = eu (feu); ü = u; ä = è; y semper sonat sicut y in verbo francogallico, Cayenne; c sonat, sicut tch in verbo tchako; x semper pronuntiatur, sicut x in verbo, examiner; z = ds; j sonat, sicut ch in verbo ché rir; h pronuntiatur, sicut h in verbo, hé ros; t semper sonat, sicut t in verbo, table; et g, sicut g in verbo, garç on.

2. Litera unaquæ que ab aliis sejuncta pronuntiatur, quia Volapü k non habet literas mutas, neque literas compositas. Ex. gr. ai = a-i; ei = e-i; eu = e-u; au = a-u; an = a-n; om = o-m; on = o-n; ng = n-g; ph = p-h, etc.

3. Unaquæ que litera nonnisi uno modo pronuntiatur.

4. Ultima syllaba uniuscujusque verbi est longa, et accentu præ cipuo notatur, sicut francogallis in usu est. Particulæ li et la nunquam accentu notantur.

B. Syllabæ verbis anteponendæ.

ä -: Imperfectum. — Amo = lö fob; amabam = ä lö fob.

ai-: Tempus non interruptum. — Amo = lö fob; amo semper = lö fob ai = ailö fob.

e-: Perfectum. — Amas = lö fol; amasti = elö fol.

i-: Plusquamperfectum. — Amat = lö fom; amaverat = ilö fom.

ji-: Sexus femineus. — Vir = man; femina = jiman.

o-: Futurum. — Amo = lö fob; amabo = olö fob.

om-: Sexus masculinus. — Equus = jevaf; equus mas = om-jevaf.

pa-: Præ sens verbi passivi. — Amas = lö fol; amaris = palö fol.

p-: Passivum præ teriti et futuri. — Amavi = elö fob; amatus fui = pelö fob; (pi-; pä -; pe-; po-; pu-).

pö -: Gerundium. — Amans = lö fö l; amandus = pö lö fö l.

u-: Futurum exactum. — Amas = lö fol; amaveris = ulö fol.

C. Syllabæ verbis postponendæ.

-a: Genitivus. — Pater = fat; patris = fata.

-e: Dativus. — Patri = fate; tu = ol; tibi = ole.

-i: Accusativus. — Patrem = fati; tu = ol; te = oli. Vocativus. — O pater! = o fat!

-id: Numerus ordinalis. — Septem = vel; septimus = velid.

-ik: Adjectivum. — Bonitas = gud; bonus = gudik. Valde bonus = le-gudik = legudik. Ego = ob; meus = obik.

--la: Conjunctivus. — Sum = binob; sim = binob-la.

-o: Adverbium. — Pulcher = jö nik; pulchre = jö niko. Alto = lö po; ex alto = lö poa; in altum = lö poi. — Si adverbium formatum ex adjectivo aut participio proxime ponitur post verbum, a quo pendet, licet omittere literam finalem o. Ex. gr. Cantat pulchre = Kanidom jö niko = Kanidom jö nik.

-ö: Exclamatio. — Eheu! = agö!

-ö d: Imperativus. — Amas = lö fol; ama! = lö folö d!

-ö k: Modus hic denotat necessitatem aliquam. Ex. gr. Hoc facias oportet = dunolö k atosi. (facis = dunol).

-ö l: Participium. — Amare = lö fö n; amans = lö fö l. Tu amans = ol lö fö l = lö folö l.

-ö n: Infinitivus. — Amor = lö f; amare = lö fö n.

-os: Neutrum. — Omnis = valik; omne = valikos = os-valik. Omnia = valikó s = ó s-valik.

-ö s: Optativus. — Amas = lö fol; ames = lö folö s!

-ö v: Conditionalis. — Amo = lö fob; amarem = lö fobö v.

-ö x: Modus possibilitatis et etiam urbanitatis.

-ö z: Imperativus acutus. — Amas = lö fol; debes amare = lö folö z!

-s: Signum pluralis. — Homo = men; homines = mens. (-s; -as; -es; -is). — Si adjectivum et alia similia verba proxime post verbum, a quo pendent, ponuntur, signa declinationis omittuntur, si nulla inde ambiguitas oritur. Ex. gr. Homines fideles = mens fiediks = mens fiedik. Homines sunt fideles = mens binoms fiediks = mens binoms fiedik. — Domino Schleyer, parocho scienti linguas plus septuaginta = sö le Schleyer, pä dal nolö l pü kis plu, ka vels(i).

-ü: Præ positio. — Ex amore erga Patrem. = se lö f kol fati = lö fü fati. — Præ positiones semper ante substantivum ponuntur; motum indicantes accusativum postulant, alioquin nominativum. Ex. gr. Sum in horto = binob in gad; vado in hortum = golob in gadi (= golob ini gad. )

-um: Comparativus. — Pulcher = jö nik; pulchrior = jö nikum; amor = lö f; amor major = lö fum; magis amare = lö fumö n.

-ü n: Superlativus. — Pulcher = jö nik; pulcherrimus = jö nikü n. Amor = lö f; amor maximus = lö fü n; amare maxime = lö fü nö n. (Adverb. -ü no).

D. Aliæ regulæ.

1. Substantiva, quæ designant homines, animalia et plantas sexus feminei, sunt feminea; omnia alia sunt generis masculini.

2. Signa generis (ji; os) omittuntur apud adjectiva et alia verba similia, si nulla inde ambiguitas oritur. Ex. gr. Regina bona = jiregal jigudik = jiregal gudik.

3. Etiam numeri cardinales et infinitivus verbi interdum flectuntur. Ex. gr. Est tempus opus faciendi = binom tim dunö na vobi.

4. Particula li indicat quæ stionem. Ex. gr. Amat te = lö fom oli; tene amat? = lö fom-li oli? = li lö fom oli?

5. Pronomina personalia sunt: Ego = ob; tu = ol (oal honoris gradum denotat). Personam tertiam designant pronomina sequentia: om designat personam masculinam, of femineam; os designat neutrum, on aliquem indefinitum.

6. Ad denotandam personam verbi syllaba finalis infinitivi ö n mutatur in pronomen personae. Ex. gr. Amare = lö fö n; amo = lö fob; amas = lö fol; mater amat = mot lö fof; pater amat = fat lö fom; factum est = ejenos; amamus = lö fobs.

7. Ad designandum tempus non interruptum addas i primae literae vocali temporis praeteriti et futuri. Ex. gr. Amavi semper = elö fob ai = eilö fob. (ä i-; ei-; ai-; oi-; ui-; pä i-; pei-; pai-; poi-; pui-; pö i-).

8. -el designat personam aliquid facientem. Ex. gr. Factum = dun; auctor facti = dunel; res facta = dunot; actio faciendi = dunam. -an designat personam, quae est aliquid. Ex. gr. Roma = Rom; romanus = roman. Bonitas = gud; bonus = gudik; vir bonus = gudan = gudikan. ‑ al designat personam altioris ordinis. Ex. gr. Rex = regal. -ä l designat aliquid spirituale. Ex. gr. Lux = lit; lux spirituale = litä l.

9. Loco buks obik (libri mei) licet etiam dicere: buks oba. (Genitivus).

10. Pronomen relativum ok usurpatur in personis et generibus omnibus denotandis. Accusativus hujus pronominis potest jungi verbo nulla syllaba mutata. Ex. gr. Amo me = lö fob obi = lö fob oki = lö fobok; puellae amant se = jipuls lö fofsok; puellae amant inter se = jipuls lö fofs okis. Se amare = lö fö nok (= lö fokö n. )

11. Qui lingua volapü kensi utuntur, suae gentis vel provinciae loquendi mos vitent, si volunt, ut alienigenae, quae dicunt, intelligant. Verba non ad literam, sed secundum sensum vertantur, qui iis hic et nunc accomodandus est.

12. Nulla regula gramaticae exceptionem patitur.

* * *

Hunc librum exarans, verbis a domino Schleyer emendatis usus sum. — Lautö l buki at, egebob vö dis pegudumö l fa sö l Schleyer.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒