– ша,- ше,-шы,-ші арқылы үйші, жылқышы

Стр 1 из 5Следующая ⇒

– ша, - ше, -шы, -ші арқ ылы ү йші, жылқ ышы

«а», «е», аса, деме

«Ар» (ер) жұ рнағ ы сын есім. жалғ анады, сол тү рде болу ү шін, мә селен, «ақ » дегнен сө зге «ар» жалғ анып, «ағ ар»

«Гер» саудагер

«Ғ ар» ( қ ар, кер) аң ғ ар, ескер

«Дағ ы» «Дегі ». «дай, дей». «Еке» ағ аке, Ысеке, Ыбеке

«Қ », к. оттық, желік,

«қ ой» (кө й, гө й) сық ақ қ ой

«ЛА» (ле, да, де, те) тағ ала, тұ зда, тісте.

« ла»(ле, де, да, де, та, те)жұ рн. сын есіміне жалғ анады., сол тү рде болдыру ү шін, мә селен, «жақ сы» сө зіне«ла» жалғ анып «жақ сыла» дейміз

«Лас» лес, дас, дес, тес, тас жолдас, кө лдес, шектес

« Лау» (леу, дау, деу, тау, теу) жұ рнақ сын есіміне жалғ анады, анық сол сын еместігін кө рсету ү шін, мә селен, «сары» деген сө зге «лау»жұ рнағ ын жалғ ап, «сарылау».

«Лы» ды, ты балалы, ұ лақ ты.

« Лық »( лік, дық, дік, тық, тік) жұ рнағ ы сын есіміне жалғ анады, сол сыннан шық қ ан дерексіз заттың есімін кө рсету ү шін, мә селен, «жақ сы» дег. сө зге «лық » жалғ анып, «жақ сылық »

«лық » (ЛІК, ДЫҚ, ДІК, ТЫҚ ТІК )жұ рнақ зат есімге жалғ анады.

«нікі», «дікі» кісінікі, малдікі

«Рақ »қ осымша жуан сө зге, «рек» қ осымша жің ішке сө зге тіркеледі; мә селен, жақ сы-жақ сырақ, жаман-жаманырақ, семіз-семізірек.

«Сыз баласыз, жансыз

«Сын, сін» адамсын, жігітсін

«Сын» жұ рнақ сын есіміне жалғ анады, сол сынды сияқ тану ү шін, мә селен, «жақ сы» дег. сө зге « сын» жалғ анып, «жақ сысын»; «ү лкен» сө зге «сін» жалғ анып, «ү лкенсін» дейміз

«Шаң, шең »шапаншаң

«шық », «шік »қ апшық

«Шыл» жұ рнақ сын есіміне жалғ анады, сол сынғ а бейімдігін кө рсету ү шін, мә селен, «ақ » дегенсө зге « шыл» жұ рн. жалғ аныпғ «ақ шыл».

«Шыл» жұ рнақ зат есімге жалғ анады.

«Шыла, шіле» қ азақ шыла, естекшіле

« Шылық » ( шілік) жұ рнағ ы сын есіміне жалғ анады, сол кү й, қ алып болғ андығ ын кө рсету ү шін, мә селен, «таршылық » деп тар кү й, қ алып болғ андығ ын кө рсетеміз.

1-нші жақ (бө гделік ): аталары, денелері, омыраулары, қ аздары, қ ұ ннандары,

1-нші жақ (біздік ): атамыз, денеміз, омырауымыз, белбеуіміз, ойымыз, ү йіміз, кернейіміз, аяғ ымыз, шелегіміз

1-нші жақ (мендік ): Аталарым, денелерің, ойларым, қ аздарың, аяқ тарың, шелектерің, кернейлерің.

1-нші жақ (сендік ): аталары, денелері, омыраулары, белбеулері, аяқ тары, шелектері.

1-ші жақ (біздік) аталарымыз, денелеріміз, белбеулеріміз, қ аздарымыз, шелектеріміз т. б

1-ші жақ : атамыз, анамыз, баламыз.

2 жақ ) аталарының, аналарының, балаларының ыз

2 жақ ) атаң ыз, анаң ыз, балаң ыз

2-нші жақ (сендік атаң, денең, белбеуйң, шының, шелегің.

Тү бір сын есімдер заттың сындарын кө рсетеді. Нә рсенің сыны қ алыпты кү йінен тысқ ары болса, яки сыннан ө тетін басқ а нә рсе, я іс болса, сын есіміне ә р тү рлі жұ рнақ тар жалғ анады.

Тү бірге қ осылып, оғ ан қ осымша мағ ына ү стейтін тілдік бірлік. Жұ рнақ

Тү бірлес сө здер қ атары. Бас, басшы, басшылық

Тү пкі затқ ак қ атысқ ан екінші зат болса, ол екінші затты атау ү шін тү пкі заттың есіміне һ ә р тү рлі жұ рнақ тар жалғ анады. тү рі, шамасы. ә лбетте, шынында

Тіл біліміндегі грамматика ғ ылымының морфологиядан бө лек саласы. Синтаксис

Тіркес қ ұ рамында сын есімнің қ асиеттері кө рсететін етістік қ осымшасы: – атын, -етін –ғ ан, -

Тіркес қ ұ рамында сын есімнің қ асиеттері кө рсететін етістік қ осымшасы: –атын, -етін. –ғ ан, -ген. –мақ, -мек

Тіркескен сан есім Мыс: он бес, отыз бір

-у. мыс: сабау, жамау

-уыш, -уіш. мыс: ө лшеуіш бастауыш

Ұ рып-соғ удың қ ос сө зінің жасалу жолы: кө семше - тұ йық етістік. етістік категориялары арқ ылы. Етістік-етістік

Ү стеу– сын е, зат е, есімдік, етістік сө здерді толық тыру, кү шейту ү шін айтылатын сө здер.

Ү стеу- қ имылдың тү рлі белгісін (мезгілін, мекенің, себебін, мақ сатын, мө лшерін, амалын)білдіретін сө з табы.

Ү стеу- Морфологиялық жағ ынан тү рлербейтін лексика-семантикалық жағ ынан ө з алдында топ болып қ алыптасып, сө йлемде пысық тауыш қ ызметінде жұ мсалатын сө здер. 1) негізгі ү стеу, 2) туынды ү стеу. Туынды ү стеулер 2 ге бө лінеді: Жалаң жә не кү рделі. Жалаң -тү рлі қ осымшалар арқ ылы жасалады: -ша-ше-лай-лей-дайын-дейін-шалық -шылап-шілеп-қ ары-кері-ын-ін-сын-сін. Кү рделі туынды ү ст. 2 я одан кө п сө здермен тіркесіп жасалғ ан ү стеулер. 3 тү рлі жолмен жасалады. Басқ а сө з таптарының бірігуімен; биыл. Қ осарлану арқ ылы, Грамматикалық Идиомаланғ ан тұ рақ ты тіркестер.

-ш, -ыш, -іш. Мыс: Қ алқ аш, Нұ рыш.

-ша, -ше. Мыс: сандық ша, кү рекше.

-ша, -ше. Мыс: бұ лбұ лша, сә бише.

-шақ, -шек. Мыс: қ ұ лыншақ, інішек.

Шақ ыру одағ айы – мал, ит-қ ұ сты шақ ыруғ а не қ ууғ а байланысты айтылатын сө з. шө ре-шө ре.

Шақ ырыс одағ ай: адамды шақ ырғ анда ә й! «аттан! »Һ ә м ұ ран сө здер, Һ ә р жү здің, Һ ә р рудың, Һ ә р атаның шақ ыратын ө з ұ рандары болғ андық тан, қ азақ ұ ран сө здері басқ а -басқ а. Бірақ қ азақ біткеннің бә рі бірдей жалпы ұ раны «алаш! » малды шақ ырғ анда тү йеге кү с -кү с! жылқ ығ а: қ ұ ру -қ ұ ру!.

-шаң, -шең. Мыс: бойшаң, сө зшең.

-шы, -ші. Мыс: кү йші, қ ойшы.

Шығ ып қ алыптасу кезең інің ерте-кештігіне қ арайғ ы жұ рнақ тү рлері. Кө не, жаң а жұ рнақ тар

Шығ ыс етіс: ортақ істі істеуге себепкер болу. М\лы: балаларды кү рестірдім, елді табыстырдым.

Шығ ыс септігіне қ атысты септеуліктер. Септеулік: кейін, гө рі, бері, ә рі, соң. Мыс: Бұ дан ары оның сө зін ести алмадым.

Шығ ыс септік жалғ аулы сө здер. Ү йден, даладан, мектептен

-шық, шік. Мыс: қ апшық, тө бешік.

12 3 4 5 Следующая ⇒