ІІ. Топырақ түзуші факторлар

ІІ. Топырақ тү зуші факторлар

Топырақ жамылғ ысының ө німді жай-кү йін, оның ерекшеліктері мен ауыл шаруашылығ ы ө ндірісінде пайдалану перспективаларын анық тайтын маң ызды табиғ и факторлардың бірі, қ ысқ аша сипаттамасы тө менде келтірілген іздестіру объектілерінің сол немесе басқ а физикалық -географиялық жағ дайларғ а кең істіктік қ атыстылығ ы болып табылады.

2. 1 Климаты

Климат топырақ тү зілу процесінә е елеулі ә сер ететін маң ызды факторлардың бірі болып табылады. Зерттелетін учаске аумағ ының климаттық ерекшеліктері, сондай-ақ Жамбыл облысы шұ ғ ыл континентальдық, қ атты қ ұ рғ ақ шылық болып табылады. Бұ л ерекшеліктер зерттеу аумағ ының еуроазиялық қ ұ рлық тың ішінде орналасуы болып табылады (оның мұ хиттан алыстығ ы) осығ ан байланысты атмосфералық жауын-шашынның аз мө лшері жә не кү н жылуының кү шті ағ ынына байланысты.

Климаттың сипаттамасы ү шін 2011 жылғ ы " Жамбыл гидрометеорология орталығ ы" ЕМК-нің кө пжылдық деректерін келтіреміз.

Ауданның климаты кү рт континенталдылық пен сипатталады: ауаның қ ұ рғ ауы жә не атмосфералық жауын-шашынның ө те аз мө лшері. Ауданның барлық аумағ ы ө те қ атал, қ ысқ а қ ыс жә не ұ зақ, ыстық, қ ұ рғ ақ жаз тә н. Жазда ауа температурасы +26, 2 оС шегінде ауытқ иды. Ең жоғ ары ауа температурасы жазғ ы айларғ а тә н (маусым, шілде, тамыз), бұ л уақ ытта кү ндізгі температура кейде 46-47 оС-қ а жетеді.

Ең суық ай қ аң тар-ақ пан, осы айлардың орташа ауа температурасы-4, 7-4, 1 оС.

Аязсыз кезең 159-179 кү нге созылады.

Кө ктем температураның жылдам ө суімен жә не ауа райының тұ рақ сыздығ ымен ерекшеленеді. Кө ктемгі ү сік орта есеппен сә уір айының екінші – ү шінші онкү ндігінде тоқ татылады, кү зде ү сік қ азан айының бірінші онкү ндігінде жаң артылады.

Қ ар жамылғ ысы ә детте желтоқ санның бірінші онкү ндігінде орнатылады. Қ ар жамылғ ысының биіктігі орта есеппен 14-16 см аспайды.

Жыл мезгілдері бойынша жауын-шашын біркелкі емес бө лінеді-олардың басым бө лігі қ ысқ ы-кө ктемгі кезең ге (жылдық нормадан 70% - ғ а дейін) келеді. Жаз мезгілінде тек 5-11 мм жауын-шашын келеді, бұ л жазғ ы кезең нің қ ұ рғ ақ тығ ын кө рсетеді.

Кө ктемгі-қ ысқ ы кезең де жауын-шашын жинау жә не сақ тау бойынша іс-шаралар ө ткізу ауданда бірінші кезекте болып табылады.

Оң тү стік-батыс жә не батыс бағ ыттағ ы аудан аумағ ындағ ы басым желдер. Жағ дайлардың жалпы санынан оң тү стік-батыс желдің қ айталануы - 19%, батысы - 16%. Ә сіресе кө ктемде жиі жел қ айталанады. Кү шті жел жыл бойы батыс жә не оң тү стік-батыс бағ ыттарында байқ алады.

Желдің жоғ ары жылдамдығ ы аясында жазғ ы кезең нің қ ұ рғ ақ тығ ы шаң ды дауылдың пайда болуына жағ дай жасайды. Эрозиялық желдердің басым бағ ыты Батыс жә не оң тү стік-батыс.

Қ ұ рғ ақ кү ндер желдің ү лкен жылдамдығ ымен жә не атмосфералық жауын-шашынның аз мө лшерімен ү йлесуі жазғ ы уақ ытта қ ұ рғ ақ шылық кезең нің пайда болуына алып келеді, соның салдарынан аудан аумағ ында суару жағ дайында ғ ана егіншілік жү ргізілуі мү мкін.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒