2.5. Ақауларды анықтау және сапасын бақылау.

Дә некерлеу қ ұ рылымдарын дайындау кезінде дә некерлеу жапсарларыжә не біріктірулердің бақ ылау сапасының жү йесін ұ йымдастыру қ ажет. Мұ ндай жү йеге келесі бақ ылау тү рлері кіреді: алдынала, операциялық, қ абылдау.

Алдын ала бақ ылаудә некерлеушілер мен тексерушідефектоскописттердің біліктіліктерін, негізгіметалл мен дә некерленетін материалдардың сапасын, жинақ таудә некерлеу қ ұ рылғ ылары мен бақ ылауқ ұ ралдарының жағ дайын тексеруді қ амтамасыз етеді.

Операциялық бақ ылаудә нкерлеу арқ ылы бө лшектерді дайындаудың технологиялық процестерінқ амтиды.

Қ абылдау бақ ылауыдайын дә нкерлеу қ ұ рылмыдарының сапасы мен олардың нормативтікқ ұ жаттамаларғ а сә йкестіктерін орнату мақ сатында жү ргізіледі. Бақ ылау жү йесінің мұ ндай қ ұ рылымы зауыт (цех) жағ дайларында дә некерлеу қ ұ рылымдарындайындайтын кә сіпорындарда қ олданылады. Дә некерлеу қ ұ рылымдарын қ ұ рылысмонтаждау жұ мыстары жә не зауыттардав пайдаланатынә дістердіпайдалану мү мкін болмағ ан жағ дайларда ө ндіру кезінде объективті ерекше қ иыншылық тарболады.

Сондық тан, монтаждау кезінде бө лшектер мен тү йіндердідә некерлеу арқ ылы дайындауғ а ерекшеназар аударылады. Мысалы, дә некерлеу жапсарларының жоғ ары сапасына қ ол жеткізу ү шін Жапонияның қ ұ рылысфирмаларындадә некерлеушімонтаждаушыларды ә мбебап ө лшеуіш шаблондармен қ амтамасыз. Зауыт жағ дайларында дә некерлеу қ ұ рылымдарын дайындау жә не олардың сапасын бақ ылау кө пжылдар тә жірибесінен ө ткен жә не бақ ылау жү йесі дә некерлеу

қ ұ рылымының жұ мысқ а жарамдылығ ынкепілдендіреді. Пайдалану барысында

дә некерленген біріктірулердің сенімділігі дә некерлеужапсарларының қ ұ рылымдық ө лшемдері мен формасын, дә некерленген біріктірулердің тө зімділігін, созылымдылығ ын, тоттануғ а беріктілігін жә не басқ а да қ асиеттерін реттейтін

нормативтіктехникалық қ ұ жаттамалардың сә йкестігіне байланысты. Ө ндірісте орындалатын дә некерлеп біріктірулерде белгіленген ө лшемдерден, формалардан жә немеханикалық қ асиеттерден қ ателесу орын алады. Қ ұ рылымды пайдалану

кезінде аталғ ан қ ателіктердә некерлеу жапсарларының, тіпті барлық қ ұ рылымның бұ зылуына соқ тыруы мү мкін. Нормативтіктехникалық қ ұ жаттамалар талаптарына сә йкес келмеушілік ақ аулық деп аталады. Дә некерлеудібақ ылаудың міндеті ақ аулардың пайда болу себептерін анық тау жә не осы себептерді жоюғ а бағ ытталғ аніс-шараларды дайындауғ а негізделеді.

Дә некерлеу жапсарлары мен біріктірулердегі ең кө п кездесетін ақ аулардышарттытү рде орнналасуы, формасы, ө лшемі жә не дә некерлеу жапсарының кө лденең қ имасының ауданының бірлігіне қ атысты саны бойынша тө рт топқ а бө луге

болады.

Сыртқ ы ақ ауларғ ажапсарлардың формаларының, ө лшемдерінің жә не сыртқ ы тү рінің бұ зылуыжатады, атап айтқ анда: тегіс емес, оның ұ зындығ ы бойынша жапсар ені, жапсардың артық дө ң есі, тілікшелер, тасқ ындар, кү йіктеспе, пісірілмеген кратерлер, қ аяулар, жапсар тү бінің майысқ аны, жиектердіжылжыту (бір-біріне қ атынасы бойынша), отырғ ызылатын бақ алшық тар.

Тілікшелер–дә некерлеп біріктірулердің негізгі металмендә некерлеужапсарының ерітусызығ ыбойындағ ышұ ң қ ырларсекілдіақ аулары..

Тілікшелер ең кө п кездесетін ақ ауларғ а жатады. Ә детте олар бұ рыштық жапсарлардыэлектродтар жылжығ ан кезде немесе доғ а кернеуі бірнеше есе кө терілген жағ дайларда дә некерлеукезінде пайда болады. Жиектердің бірі терең деу ериді, сұ йық металл кө лденең орналасқ ан бө лшеккеағ ады да шұ ң қ ырды толық тыруғ а жетпейді. Ә детте, доғ аның кернеуі жә не дә некерлеу жылдамдығ ыұ лғ айғ ан

кезде тү йіс жіктерде екіжақ ты тілікшелер пайда болады. Мұ ндай ақ аулар жиек бө ліктерінің бұ рыштары жартылай автоматты жә не автоматты дә некерлеу кезінде ү лкейгенде пайда болукымү мкін. Біржақ ты тілікшелер ә рқ ашан тік қ абырғ аларда кө лденең жапсарларды дә некерлеу кезіндепайда болады.

Сапасын бақ ылау ә дістері екі топқ а бө лінеді: бұ збайтын жә не бұ затын. Бақ ылау ә дістерінің екі тобыда тиісті стандарттардың талаптарына сай. Жалпы физикалық сипаттармен біріккен бақ ылау ә дістерінің тобы бақ ылау тү рін қ ұ райды.

Бұ збайтын бақ ылаудың барлық тү рлерін келесі негізгі белгілері бойынша топтастырады: бақ ылаунысанымен ө зара ә рекеттесетін физикалық ө рістер немесе сә улелену; заттардың нысанмен ө зараә рекеттесу сипаттары; бақ ыланатын нысанның сапасы туралы ақ парат тү рі бойынша.

Бұ збайтын бақ ылаудың кө птеген тү рлері бар: акустикалық, капиллярлық, магнитті, оптикалық, радиациялық, жылулық, электрлік, электромагнитті жә не т. б. Дә некерлеп біріктірулердің сапасын бақ ылауү шін аталғ андардың ә рқ айсысы қ олданыла алады, алайда радиациялық, ультрадыбыстық, магнитті жә некапиллярлы тү рлері кө п пайдаланылады. Бақ ылау тү рлерінің ә рқ айсысының ө зінің

оң тайлы пайдаланылусаласы, белгілі қ ұ ндылығ ы жә не кемшіліктері бар.

Радиациялық бақ ылау кең інен тарағ ан, ол ақ аулар бар болғ ан жағ дайда бақ ыланудағ ы нысан арқ ылыө ту кезінде қ арқ ындылығ ы ө згеретін рентгендік немесе гаммасә улелену кө мегімен жү зеге асады. Бұ лө геріс рентген пленкасында немеспластинасында тіркеледі (радиографиялық ә діс). Радиациялық ә дістерә ртү рлі материалдардың тү йіс жапсарларындағ ы кө рінбейтін ішкі ақ ауларды анық тауғ а мү мкіндікбереді. Олардың кө мегімен тек бұ рыш жапсарларындағ ы ақ ауларды анық тау мү мкін емес.

Бақ ылаудың акустикалық ә дістерінің ішіндеультрадыбыстық дефектоскопияең кө птарағ ан, олазашылғ ан, сызат, қ уыстық жә неқ ож қ осылыстары тү ріндегі, сонымен қ атар радиациялық дефектоскопияменанық таумү мкінболмайтынақ аулардыанық тайды. Бақ ылаудың магниттіә дістерінің арасындамагниттіграфикалық жә не магнитті ұ нтақ тық тү рлерінбелгілепө ткен жө н. Магниттіұ нтақ тық ә діскө бірекпайдаланылады, ө йткеніолақ ауайналасындағ ыферромагниттіұ нтақ тың орналасуынкө збеншолуарқ ылыбақ ылауғ амү мкіндікбереді. Алайдааталғ анә дістекферромагниттіматериалдар(кө міртектіболат)ү шінпайдаланылады..

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒