6.Ауа массасы мен салмағын есептеу

6. Ауа массасы мен салмағ ын есептеу

Ауа массасы мен салмағ ын есептей білу ү шін 1 см² - 1 кг 33 г қ ысым тү сетінін білу керек.

1. Мысалы: сынып бө лмесінің ұ зындығ ы - 7м, ені – 5 м, биіктігі – 3 м болғ анда, сынып бө лмесіндегі ауаның массасы мен салмағ ы нешеге тең болады?

Есептеу жолы:

7м ∙ 5м ∙ 3м = 105 м³ ( ауа кө лемі)

105 м³ ∙ 1кг33г = 139кг65 г ( ауа массасы)

2. Кө лемі 200 м³ сынып бө лмесінің ауасында +20°С температурада қ анша литр су болады? Шешуі: +20 °С температурада ә рбір куб метр ауада – 17г су бар. 1л -1000 грамм тең.

х = 200 м³ ∙ 17= 3400г

3400г: 1000 =3, 4 л

7. Жер қ ыртысында болатын ө згерістер Жер қ ыртысының температурасы 100 метрге терең деген сайын +3º С кө теріледі

Жер қ ыртысы терең дігіндегі температура ө згерісі

1. Тас кө мір ө ндірілетін шахтада 1000 терең дікте тау жыныстарының температурасы қ андай, егер жер бетіндегі температура +10 °С кө рсетсе?

Шешуі: 1000: 100=10

10 ∙ 3= 30 °C

30 º C + 10 °C= 40º C

2. 1600 терең діктегі жер асты шахтасындада қ андай температура, егер жер бетіндегі температура – 5 °С болса?

Шешуі: 1600: 100=16

16 ∙ 3°C= 48 °C

48 + (-5º С) = 43 °C

3. Егер ү ң гірдің терең дігі 1300 м, ал жер ү стінің температурасы +9º С болса, ү ң гірдегі жер қ ыртысының температурасы қ андай болады?

Шешуі: 1300: 100=13

13 ∙ 3= 39 °C

39 °C + 9º С = 48 °C

Ө зен қ ұ ламасы мен ең істігін табу

Карта бетіндегі Қ азақ станның қ ашық тық тарын есептеу

1. Карта бетінде Алматы мен Астана қ аласына дейінгі (1020 км) арақ ашық тық 8, 5 см қ ұ райды. Картаның масштабын анық таныз? 1020 км: 8, 5 см =120 (км -00000) Жауабы: Картаның масштабы 1: 12 000 000

2. Астана мен Қ арағ анды қ аласының арасы 172 км болса, масштабы 1: 4 000 000 болатын картада арақ ашыктығ ы қ анша болады? 172 км: 40 (00000) = 4, 3 см Жауабы: Картаның арақ ашық тыгы 4, 3 см

3. Егер туристер тә улігіне 30 км/сағ жаяу жү ретін болса, онда Казақ стан Республикасының батысынан шығ ысқ а қ арай қ анша кү н жү реді? 3 000 км: 30 км = 100 кү н (3, 3 ай) Жауабы: 100 кү н (3, 3 ай) жү реді

Қ азақ стан аумағ ындағ ы уақ ыт айырмасы. Сағ аттық белдеулер

Есептеу жолы:

1. Кез келген елді мекеннің уақ ытын есептеп шығ ару ү шін, сол елді мекен қ ай сағ аттық белдеуде екенін білу керек, яғ ни Жер шең берінің меридиан уақ ытын Жердің ө з білігінен айналып шығ атын уақ ытына бө лу (360°: 24=15°).

2. Жергілікті уақ ытты анық тау ү шін 1° меридиан бір-бірінен қ анша уакыт айырма жасайтын табу керек (60мин: 15°=4мин).

3. Екі қ аланың уақ ыт айырмасын білу ү шін сол қ алалардың орналасқ ан бойлық тарын градус есебімен арақ ашық тығ ын 4мин-қ а кө бейтіп, 60 мин-қ а болсе, екі нү ктенің арасындағ ы уақ ыт уақ ыт айырмасы шығ ады.

Ескерту: егер қ алалар батыс жә не шығ ыс бойлық тарда орналасса, градустарын бір-біріне қ осасың, ал егер бір бойлық та орналасса, градустарын бір-бірінен аласың.

Тапсырмалар:

1. 77° ш. б. орналасқ ан Алматы қ аласында 1600 болғ анда 74°б. б. орналасқ ан Нью-Йоркте сағ ат неше болады? 770 ш. б. + 740б. б. х 4 мин. : 60 мин = 10 сағ. 1600-1000= 600 Жауабы: Нью-Иоркте танғ ы сағ ат 600

2. 7°ш. б. орналасқ ан Алматы қ аласында 10 қ азанда таң ғ ы сағ ат 8°° болғ анда 117° б. б. Сан-Диего қ аласында қ ай кү ннің қ ай уақ ыты болады? 77°ш. б. + 117° б. б. х 4 мин. : 60 мин = 11 сағ. 8 00 - 1100 = 2100 Жауабы: Сан-Диегода 9 қ ыркү йек кешкі сағ ат 21

3. Ұ шақ Астанадан Киевке сағ ат 11⁰⁰-де ұ шып шық ты, сонда Киевке сағ ат қ аншада жетеді?

71 °ш. б. - 31 °ш. б. = 40 х4 мин. = 180 мин: 60 мин ~ 3 сағ. 11 00 - 3 = 8 8 + 3 = 1100 Жауабы: Киевке ұ шақ сағ ат 11⁰⁰ болады

3. Тараз қ аласында сағ ат тү скі 1300 болғ анда Атырауда, Бішкекте, Бакуде, Берлинде, Лондонда сағ ат неше болады? 71° - 52° = 19x4 = 76: 60 = 1 сағ ат 13°° - 1 сағ ат = 12 00 Атырауда сағ ат 12 ⁰⁰ Бишкекте сағ ат 13⁰⁰ Бакуде сағ ат 12⁰⁰ Берлинде 9⁰⁰ Лондонда сағ ат 8⁰⁰

Қ азақ станның климаты

Есептеу жолы:

Ауаның салмағ ы 1 см2 - 1 кг 33 грамм (1, 33 кг); 100 см 2 -133 кг. Ауа температурасы ә рбір 100 метр биікке кө терілгенде 0, 6 °С-қ а тө мендейді.

Атмосфералық қ ысым ә рбір 10 метрге кө терілгенде 1 мм-ге тө мендейді. Мұ хит дең гейіндегі атмосфералык қ ысым 45 0 солт. ендіктегі тең із дең гейімен қ ысым 760 мм сын. бағ анасы, қ ұ рлық та 1мб = 0, 75 мм с. б. тең. 760 мм: 0, 75 мм = 113, 3 760 мм сынап бағ анасы = 113, 3 мб тен

Тапсырмалар:

1. Сынып бө лмесінің ұ зындығ ы 8 м, ені 5 м, биіктігі 3 м болса, осы бө лмедегі ауаның салмағ ы қ анша болады? (8м х 5м х 3м) х 1, 33 кг = 160 кг Жауабы: ауаның салмағ ы 1 см2 -160 кг

2. Тау етегіндегі атмосфералық қ ысым 670 мм с. б. , ал оның басындағ ы қ ысым 440 мм с. б. болса, осы таудың биіктігі қ анша? (670-440 мм) х 10 м = 2300 м Жауабы: таудың биіктігі 2300 м

3. Егер тө бенің биіктігі 40 м. , атмосфералық қ ысым 759 мм с. б. кө рсетсе, онда тө бенің етегінде атмосфералық қ ысым қ анша? 40: 10 м = 4 м 758 мм + 4 = 762 мм с. б. Жауабы: тө бе етегінде 762 мм с. б.

4. Жер бетінде атм. қ ысым 750 мм с. б. болса, 5000 м биіктікте ұ шып бара жатқ ан ұ шақ бортының сыртында қ андай атмосфералық қ ысым болады? 5000 м: 10 м = 500 м 750 мм - 500 м = 250 мм Жауабы: ұ шақ бортында атмосфералық қ ысым 250 мм с. б.

5. Жер бетінде ауа температурасы +200 С болса, 3000 м биіктіктегі температура қ анша болады?

60 х 3000 = 180 С 200-180 = +20С Жауабы: +2 0 С

6. Егер барометр тө бенің табанында 762 мм с. б., ал тө бенің басында 757 мм кө рсетіп тұ рса, онда тө бенің биіктігі қ анша? 762 -757 = 5 мм с. б. 5х10 = 50м Жауабы: тө бе биіктігі 10 метр

7. Таудың етегінде температура + 20⁰ С, ал шың ында -16⁰ С болса, таудың биіктігі қ андай?

(+20 °С) + (-16 °С) = 36 °С 36: 6 = 6000 м Жауабы: таудың биіктігі 6000 м

8. Джомолунгма биіктігі 8848 метр, тау етегінде температура + 16° С, ал тау шың ында қ андай?

8848: 1000 х 0, 6° С = 5, 3 (+16) - 5, 3 = + 10, 7 ⁰ С Жауабы: шың ында температура + 10 ⁰ С

9. Егер бір кү нгі ауа қ ысымы 1040 мб болса, ол қ анша мм сын. бағ. тең болады? 1040 мб х 0, 75 мб = 780, 0 Жауабы: 780 мм сын. баг.

10. Астанада ауа қ ысымы 977 мб, ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ. болады? 977 мб х 0, 75 = 732, 75 Жауабы: ~ 733 мм сын. бағ.

11. Атырауда ауа қ ысымы 1022 мб, ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ. болады? 1022 мб х 0, 75 = 766, 5 Жауабы: 766 мм сын. бағ.

12. Таразда ауа қ ысымы 9372 мб ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ.

болады? 9372 мб х 0, 75 = 729 Жауабы: 729 мм сын. бағ.

13. Қ ызылорда ауа қ ысымы 1003 мб ал оның атмосфералық қ ысымы қ анма мм сын. бағ. болады? 1003 мб х 0, 75 = 752, 25 Жауабы: 752 мм сын. бағ.

14. Петропавл қ аласында буланушылық мө лшері 500 мм, жауын-шашын 500 мм болса, ылғ алдану коэффициенті қ аншағ а тең болады?

К = 500: 500 = 1 Жауабы: Петропавлда ылғ алдану коэфициенті 1-ге тең К = 1

15. Қ ызылорда қ аласында буланушылық мө лшері 900 мм, жауын-шашын 150 мм болса, ылғ алдану коэффициенті қ аншағ а тең болады?

К = 900: 150 = 0, 17 Жауабы: Қ ызылордада ылғ алдану коэффициенті 0, 17-ге тең К > 1

Тапсырма. Есептер.

1. Қ анық қ ан ауадағ ы су буы мө лшерін, яғ ни, тө менде кө рсетілген t-ра тә уелділігі неше грамм?

-20 С-? (1) ОС-? (5) +20 С-? (17)+10 С? (9)

2. Жел ө рнегін сызың дар.

Ш-6 кү н О-7 СБ-9 кү н ОШ-4 кү н ОБ-3 кү н Б-4 кү н С-8 кү н СШ-7 кү н

Жауабы; 1 кү н=0, 5 см.

Ш-6=3 см О-7 кү н=3, 5 см СБ-9 кү н=4, 5 см ОШ-4 кү н=2 см ОБ-3 кү н=1, 5 см Б-4 кү н =2 см С-8 кү н = 4 см СШ-7 кү н = 3, 5 см

Тапсырма-1. Биіктігі 40 м тө бенің ба- сында барометр 758 мм с. б кө рсетіп тү рса, онда тө бенің етегіндегі атмосфералық қ ысым қ анша мм с. б тең болады? Жауабы: 40: 10=4758+4=762 Тө бенің етегіндегі атмосфералық қ ысым 762 мб тең.

Тапсырма-2. Жылдық орташа t-ны есептеп шығ арып, графигін сызың дар.

І ІІ ІІІ ІҮ Ү Ү І Ү ІІ Ү ІІІ ІХ Х ХІ ХІІ Жылдық орташа t

-150 -120 +30 +40 +50 +120 +160 +140 +80 +10 -50 -140

-15-12-5-14 =-46. 3+4+5+12+16+14+8+1=63 63-46= 17: 12= 1, 4 жылдық орташа t-ра

Тапсырма-3.

Мына мә лімет бойынша ауа температурасының ө згеру графигін сыз.

Жә не орташа температураны анық таң дар.

Сағ 1-де -6° С, сағ 7-1°С, сағ 13+2°С, сағ 19 0°С.

-6-1=-7 -7-2=9

2+0=2 9: 4=2, 2 орт-а ~ 2, 2° С.

6. Тапсырма.

Қ алалар Айлар Жылдық орташа t Жыл ампл

Қ А Н С М М Ш Т Қ Қ Қ Ж

Аден 24 25 26 28 30 31 31 30 30 28 26 25 3, 1 7

Москва -10 -9 -4 5 13 16 18 17 11 5 -2 -8 4, 3 28

1. Аден 24+25+26+28+30+31+30+30+28+26+25=362: 12«3, 1 жыл- дық орташа температура ~3, 1 жылдық амплитуда=7.

2. Москва -10-9-4-2-8=-33°. 5+13+16+18+17+11+5=85°.

(85-33): 12~4, 3 жылдық орташа температура ~4, 3°С, жылдық амплитуда =28°С.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 Следующая ⇒