Тиреһен дәүләткә тапшырырға кәрәк

⇐ ПредыдущаяСтр 10 из 12Следующая ⇒

Тиреһ ен дә ү лә ткә тапшырырғ а кә рә к

Колхоз рә йесе Ғ ә лимйә н ағ ай колхозсыларҙ ың алдында йыллыҡ отчетын тота:

– Ағ ай-эне! Уҙ ғ ан йыл тө рлө кә рә к-яраҡ ҡ а 50 баш һ арыҡ тотоноп ташлағ -

анбыҙ! Шуларҙ ы ҡ айһ ылайтырбыҙ икә н?

Колхозсыларғ а ни, ике донъя бер мө рйә, ың ғ айы бер һ ө рә нлә п тә ебә ргә ндә р:

– Нимә һ ен һ орап тораһ ың, списать!

Ҡ улдар дә ррә ү кү тә релә. Халыҡ араһ ынан бер генә тауыш ишетелеп ҡ ала:

– Списать ителгә н һ арыҡ тирелә рен теү ә л генә итеп дә ү лә ткә тапшыры-

рғ а кә рә к!

Бюджетты кем белә?

Минең атайым оҙ аҡ йылдар колхоз етә ксеһ е, ары ауыл Советы башҡ арма ком-итеты рә йесе вазифаһ ында эшлә не. Ғ ә жә йеп оҫ та ойоштороусы, сә сә н телле орат-ор булһ а ла белеме башланғ ыс ҡ ына ине уның. Депутаттарҙ ың йыллыҡ отчет сес-сияһ ы бара. Атайымдың ҡ ағ ыҙ -фә лә нгә ҡ арамай, телдә н һ ө йлә гә н докладын бү л-дереп бер депутат һ орарғ а йө рьә т иткә н:

– Ниғ ә мә т, һ ин баянан бирле бюджет та бюджет тип башты ҡ атыраһ ың.

Беҙ гә, ауыл кешелә ренә аң лат ә ле, шул ят атаманың мә ғ ә нә һ ен.

Һ ү ҙ артынан кеҫ ә һ енә тығ ылып ө йрә нмә гә н атайым шунда уҡ тү шенә тө рткә н дә:

– Бюджет тигә н нимә не мин белә м дә, - башҡ арма комитет сә ркә тибе Рә х-

мә т ҡ арт яғ ына һ ирпелеп алырғ а ла онотмағ ан, - саҡ -саҡ ҡ ына ул белә! Сессиянан һ уң ҡ ал, тө шө нмә һ ә ң тө шө ндө рө рбө ҙ!

Яйын тапҡ ан

Ә нү ә р еҙ нә бер йылы шифаханала ял итеп ҡ айтты. Яҡ шығ а тиҙ ө йрә нә бит ул ә ҙ ә м балаһ ы, был да ҡ айтып инеү менә н тегендә ге тә ртиптә рҙ е ө йө ндә урынлашт-ырырғ а керешә. Рә шиҙ ә апай еҙ нә первыйҙ ы һ ораһ а бишбармаҡ, второйҙ ы тапт-ырһ а бутҡ а, третийҙ ы талап итһ ә компот йә сә й килтерергә мә жбү р. Бер аҙ на шулай ҡ ыялғ андан һ уң нә һ ере ҡ орой, сабыры бө тә башлағ ан апайыбыҙ ҙ ың, иллә был мә сьә лә нә н сығ ыу яйын тапҡ ан барыбер; ире первыйҙ ы даулаһ а шыр һ урпа, второйҙ ы ашайым тиһ ә шул һ урпаның һ алмаһ ын айырым һ алып килтерә баш-лағ ан.

Еҫ һ иҙ мә гә н Сә ғ ит

Ауылдың ир-аты, егет-елә не бү лексә гә ө мә гә сығ ып кемуҙ арҙ ан кә бә н һ алалар. Ҡ орҙ ай кә ү ҙ ә ле Сә ғ ит ҡ артты ауыр эшкә барымы булмағ анлыҡ тан тырма тоттор-оп бесә н башында ҡ уйғ андар. Бер һ ыуһ ын эшлә п алып ял итергә ултырғ ас кү крә -клә нгә н кә бә н башына ҡ унғ ан, ирлеген иҫ батлап, башҡ аларғ а эйә реп һ ирә к-һ аяҡ тә мә ке ҡ абыштырғ ан Сә ғ ит ҡ арт та ү ҙ енең донъяла барлығ ын белдереп юғ арынан тауыш бирә:

– Егеттә р, “кә зә тояғ ы” тө рө п кенә бирегеҙ сә ле, ә ллә нишлә п минең дә та-

ртҡ ым килә башланы.

Юҡ тан ҡ ыҙ ыҡ табырғ а ә ү ә ҫ егеттә ргә шул ғ ына кә рә к тә, тә жрибә һ еҙ тә мә кес-ене шаяртып алыу маҡ сатында кипкә н ат тиҙ ә ген тө ргә ндә р ҙ ә юғ арығ а ырғ ытҡ а-ндар. Сә ғ ит ҡ арт бер ни һ иҙ мә й борхота ғ ына икә н. Кемеһ елер ә йтә ҡ уйғ ан:

– Һ иҙ ә тиһ ең ме Сә ғ ит ҡ арт буҡ еҫ ен…

Ә был шундуҡ яуабын да ҡ айтарғ ан:

– Ғ ү мерем буйы мал тирә һ ендә йө рө гә с уны ғ ына айырабыҙ инде ул!

Исемлектә н һ ыҙ ам!

Гө лзә йнә б апай бү лексә лә тө рлө эштә йө рө гә нлектә н айҙ ың аҙ ағ ына саҡ лы аҡ са-һ ы ла етмә гә ндер кү рә һ ең, гел кешенә н бурысҡ а ала торғ айны. Ала ла иҡ дисад термины менә н ә йткә ндә кредитор булараҡ дебиторын исемлеккә яҙ ып ҡ уя. Бил-дә ле инде, хә терҙ ә н сығ армаҫ ө сө н. Иллә осто осҡ а саҡ ялғ ап кө н иткә н апайыбыҙ бирә сә ген ҡ айтара һ алып бармай, икенсе берә ү ҙ ә н ә йенселә й, шунан тағ ы, тағ ы... Кө тә барып кө тө к булғ ан кеше Гө лзә йнә бкә китә. Ә теге батша грамотаһ ы оҙ онл-оҡ иҙ ә нгә ҡ ә ҙ ә р һ ө йрә леп торғ ан ҡ ағ ыҙ ғ а кү ҙ һ ала ла тегене тынысландыра:

– Эйе, һ еҙ исемлеккә 50-се булып теркә лгә нһ егеҙ. Борсолмағ ыҙ.

Аҙ на-ун кө ндә н тү ҙ еме тамам һ ынғ ан сабырһ ыҙ тағ ы кү ренә.

Был юлы инде Гө лзә йнә б янып китә:

– Мин һ еҙ гә ү ткә ндә исемлектә тораһ ығ ыҙ тип ә йттем тү гелме?! Улайтып

тең кә гә тейә башлаһ ағ ыҙ исемлектә н һ ыҙ а да ҡ уям!

Нимә ул след?

Райкомда инструктор булып йө рө гә н Хө рмә тулла Буранбаевты яң ы асылғ ан совхозғ а партком секретары итеп һ айлап ҡ уйҙ ылар. Һ ө нә ре буйынса уҡ ытыусы булғ ас ауыл хужалығ ы эштә рен бө тө нлә й белмә й был, тураһ ы менә н менә н ә йт-кә ндә томананың томанаһ ы.

Бер кө н уның УАЗ-игына ултыртып сә сеү барышын ҡ арап йө рө йбө ҙ. Уразғ ол баҫ ыуына килеп еткә йнек бер тырма ғ ына тағ ып алғ ан ДТ-ның һ ө рө лгә н ерҙ е тыр-матып йө рө гә нлеге кү ренде. Уң ғ ансы ү ҙ енең машинаһ ында ә ллә ҡ айҙ ан килеп сыҡ ҡ ан совхоз директоры механизаторҙ ы тетмә һ ен тетергә тотондо:

– Һ ин нишлә п улайтып бер след менә н генә йө рө йһ ө ң, кү пме яғ ыулыҡ ты

ә рә м-шә рә м итә һ ең, ваҡ ытты бушҡ а ү ткә рә һ ең!

Йә ш механизатор ғ ә йепле тө ҫ тә башын баҫ ып ө ндә шмә й.

Директор Ҡ араһ аҙ буйын ҡ арарғ а китте, ә беҙ Ҡ ырым баҫ ыуына кү тә релдек.

Унда ла оҙ он арҡ ыры тимер ҡ олғ ағ а бер юлы ете-һ игеҙ тырма тағ ып алғ ан тр-актор кү ренде. Хө рмә тулла эште туҡ татты ла бер ни ҙ ә тө шө нмә гә н тракторсының кә рә генә биреп ә рлә п ташланы:

– Нишлә п улайтып бер след менә н генә йө рө п ятаһ ың, при том ҡ ыҙ ыу эш

мә лендә, ваҡ ыт ә рә м итеп!

Машинағ а ултырып ҡ уҙ ғ алып киткә с Хө рмә тулла минең яҡ ҡ а ҡ айырылды:

– Слушай, һ ин ҡ ырсылыҡ эшен моғ айын да миң ә ҡ арағ анда яҡ шыраҡ бе-

лә һ ең дер, след тигә не нимә була ул?

⇐ Предыдущая 3 4 5 6 7 8 91011 12 Следующая ⇒