Минең менә н бер ауылда алыҫ булһ а ла еҙ нә тейеш кешем йә шә й. Нуретдин тиҙ ә р уны. Ҡ атыны Хә мдениса апайҙ ың мә рхү мә булыуына ла байтаҡ йылдар ү т-те ү теү ен, ә ул башҡ аса ө йлә нмә не, яң ғ ыҙ ы кө н итә. Хә йер, ө йлә нер йә штә н дә уҙ -ғ ан, етмешен кү птә н тултырғ ан. Шулай ҙ а уны бә лйерә п хә лдә н тайғ ан, бер аяғ ы тү рҙ ә, икенсеһ е гү рҙ ә икә н, тип уйлай кү рмә геҙ: имә ндә й ныҡ, ҡ ыҙ ыҡ һ ыныусан теремек, асыҡ зиһ енле ә ле ул. Ә ллә ғ ү мере буйы сығ ышмай ауылдың саф һ ауаһ -ын һ улап, тә биғ ә ттең таҙ а ризығ ын ейеп йә шә гә нгә бирешмә й, белмә ҫ һ ең. Ә ле лә олоғ айҙ ым, тип, кө ндә рен йылы мейескә терә ү булып ү ткә рмә й, дә рте килгә ндә, ҡ ышын саң ғ ыһ ын кейеп, йә йге осорҙ а ең ел кә лү шен ҡ атып урман-ҡ ырҙ арғ а сығ ып ә йлә нә, ү ҙ е ә йтмешлә й һ аулыҡ тейә п ҡ айта.

Ул тирә -яҡ та билдә ле, билдә ле генә тү гел атаҡ лы балта оҫ таһ ы булғ ан ә ү ә ле. Уның тә сә йҙ ә й итеп япҡ ан ө й ҡ ыйыҡ тары, һ ырлап, семә рлә п эшлә гә н урыҫ ҡ ап-ҡ алары, йоҡ а таҡ та менә н кө плә нгә н ө йҙ ә ре ә ллә ҡ айҙ ан мин Нуретдиндеке тип ҡ ысҡ ырып торалар ә ле лә.

Шул еҙ нә м аҙ наһ ына бер тапҡ ыр инеп беҙ ҙ ең хә лде белеп сығ а. Ирә ү ә нлә п сә й һ емерә -һ емерә, һ уң ғ ы яң ылыҡ тар, донъя хә лдә ре менә н уртаҡ лашабыҙ. Ҡ атын-ым да кү негеп бө ткә н, ял кө нө еттеме – сә й янына ниндә й ҙ ә булһ а тә м-том беше-реп ҡ уя, ү ҙ ебеҙ ҙ е кө н иттергә н электр сә йнү ген тү гел, кү мер самауырын борхот-оп ебә рә.

Мин Нуретдин еҙ нә м ө сө н авторитет: уҡ ығ ан, белемле, мә ғ лү мә тле, бө тә ө лкә -лә рҙ ә лә хә бә рҙ ар кеше. Шуғ алырмы, беҙ ҙ ең ә ң гә мә тормоштоң бө тә яҡ тарын да ү ҙ эсенә ала. Кү берә к ү ҙ ен ҡ ыҙ ыҡ һ ындырғ ан һ орауҙ арын еҙ нә м яуҙ ыра, ә мин тә -фсирлә п шуларҙ ың һ ә р береһ енә аң латма бирә м. Уның тө бө нә тө шө п тө псө нө ү ҙ -ә ренә, белә һ ең ме-юҡ мы, яуап бирергә тура килә. Шунһ ыҙ ярамай, сө нки был ө лк-ә лә һ ай йө ҙ гә нлегемде тойһ а, ҡ унағ ым ирендә рен мыҫ ҡ ыллы салшайта: “Юғ ары белемле була тороп шуны ла белмә гә с... ” Уның шул, ҡ ә тғ и һ ығ ымтаһ ын, наҙ анл-ыҡ ҡ а ишаралағ ан баһ аһ ын ишетмә ҫ ө сө н ҡ айһ ы саҡ хә йлә лә йем, арттырам, шыт-тырам, алдаштырып ебә рә м.

Ә бер ҡ атлы еҙ нә м аптырай, ғ ә жә плә нә, һ оҡ лана, телен шартлата.

Бына бө гө н дә еҙ нә м беҙ гә килгә н. Эсебеҙ йә йелгә нсе сә й һ емергә ндә н һ уң тө п-кө яҡ ҡ а ү теп иркенлә п ә ң гә мә ҡ ороп ултырабыҙ. Ғ ә ҙ ә т буйынса телевизор тоҡ анд-ырып ебә рҙ ем. Шулай ө йрә нгә нбеҙ – ҡ арайбыҙ мы-юҡ мы, ө йгә килеп инеү менә н ҡ атын да мин дә телевизорғ а йә бешә беҙ. Ул шаулап тормаһ а, нимә лер етмә гә н һ ымаҡ була.

Еҙ нә м диванғ а ҡ улайлап ултырғ ас, кеҫ ә һ ендә соҡ оноп ниндә йҙ ер һ ауыт килте-реп сығ арҙ ы ла уның эсендә ген ус тө бө нә һ алып ауыҙ ына оҙ атты, ултыра биргә с ике бө ртө к “Дирол” ҡ абып, кинә неп сә йнә ргә керешеп китте.

Мө йтә ң лә ү ен кө лө мһ ө рә п кү ҙ ә теү емде тойғ ас, артыҡ иҫ е китмә й генә ә йтеп ҡ уйҙ ы:

– Башта йотҡ аным ү ҙ ә к кө йгә нен, эс ташҡ анын баҫ а, тиҙ ә р, ”Дирол”дың

ҡ ө ҙ рә тен белә һ ең.

– Дауаның исеме нисек?

– Йышыраҡ реклама ҡ арарғ а кә рә к. - Ҡ унағ ым борсаҡ ты эренә н ярҙ ы ла

телевизорғ а текә лде. Бер аҙ ҙ ан уның ҡ ыуаныслы тауышы бү лмә не яң ғ ыратты:

– Ҡ ара, ҡ ара, ҡ ә йнеш, мин эскә н дауаны кү рһ ә тә лә р! Иғ тибар ит, уның

килешмә гә н, шифаһ ы теймә гә н ере юҡ. Ү ҙ е лә таптырмай ҡ ә һ ә рең, район аптека-һ ында булмағ ас, Ө фө нө ң ү ҙ енә н алдырттым.

Был мә лдә, ысынлап та, ниндә йҙ ер тө ймә не асманғ а ашырып маҡ тайҙ ар ине.

– Эскә нең дең файҙ аһ ы тейә ме һ уң?

Еҙ нә м кө тө лмә гә н һ орауҙ ан албырғ ап ҡ алды, шунан ҡ ул ғ ына һ елтә не:

– Шайтан белһ ен, маҡ тайҙ ар бит...

Экрандан кү ҙ ен алмай ғ ына хә бә рен һ ө йлә й башланы:

– Мә ҙ ә ни ағ артыу эштә ре элек барыбер һ ә йбә терә к ҡ уйылғ ан ине. Ни ти-

һ ә ң дә партия контролендә ине бит ул эш.

– Телевизор бө гө н иң оҫ та агитаторғ а биргеһ еҙ, йө ҙ ә рлә гә н рекламаларҙ ы

ҡ айһ ылай оҫ та итеп мейегә һ ең дерә.

– Агитатор, ни тиһ ә ң дә йә нһ еҙ тимер тү гел, беҙ ҙ ең һ ымаҡ уҡ ымағ аныр-

аҡ тарғ а яйлап, ябайлаштырып аң лата торғ айны. Ә һ иң ә сетереклерә к ерен ҡ абат-ҡ абат тө псө нө ргә лә мө мкин. Телевизор, реклама – юғ ары белемлелә р ө сө н!

– Рекламаларҙ ың ҡ айһ ыныһ ы аң лашылмай һ уң?

– Ҡ айһ ыныһ ымы? - Еҙ нә м уйланғ андай итте. - Тө рлө исемле сә йнә гес һ а-

ғ ыҙ ҙ ар аң лашыла, ҡ айһ ыныһ ын ғ ына һ атып алма, бө тә һ ен дә ейергә мө мкин, һ ә ммә һ е лә тештә р ө сө н файҙ алы, тиҙ ә р. Имсә к балалар ө сө н сығ арылғ ан йү ргә к-тә р ҙ ә кә рә кле, бик тә ҡ улай хә ҙ ерге ялҡ ау бисә лә ргә, һ ыҡ ра йыуып йонсомайҙ ар. Бына кө нө нә ҡ ырҡ тапҡ ыр ус аяһ ылай олтан ҡ ә ҙ ә ре ҡ атырғ а киҫ ә геме, ә ллә буҫ та-умы кү рһ ә тә лә р, шул нә мә кә йҙ ең тә ғ ә йенлә неше зиһ енемә барып етмә й. Ҡ атын-ҡ ыҙ тотонор ә йбер икә нен тө шө нә м тө шө нө ү гә, сө нки олтан кү ренеү гә эргә һ ендә мотлаҡ мә хетле йылмайғ ан уларҙ ың йө ҙ ө пә йҙ ә була, ә бына ҡ алғ ан яғ ы шыпа ла аң лашылмай. Кү рһ ә ткә стә ре, уратып- суратып мә шә ҡ ә тлә нмә й, конкретно тотон-һ ондар! Иң ә ү ә л ҡ уя торғ ан урынын кү рһ ә тһ ендә р, тигә ндә й...

– Э-э-э, олтан тиһ ең инде? – тип һ орағ ан булдым, ү ҙ ем ә ң гә мә беҙ ҙ ең бө т-

ө нлә й кө тө лмә гә н боролош алыуына аптырап ҡ алдым. “Нимә тип яуап бирергә? ” Интим теманы аң лата башлаһ аң, был ҡ арттың башына барыбер барып етмә йә сә к, йә нә оло кеше менә н ул турала һ ө йлә шеү нисектер уң айһ ыҙ ыраҡ та…”

Ең ел ҡ отолмаҡ булдым:

– Киленең дә н һ ораманың мы, мин ул рекламағ а артыҡ иғ тибар ҙ а итмә й-

ем.

– Һ ораным, ҡ ә йнеш, как рас Айҙ ар шул рекламаны яратып ҡ арай, ул белә,

тип һ инә н һ орарғ а ҡ ушты килен.

Ынтылып аш бү лмә һ енә кү ҙ ташланым. Ҡ ашығ аяҡ менә н мә шғ ү л булып йө -рө гә н ҡ атын, пырх итеп кө лө п ебә рҙ е лә, ашыҡ -бошоҡ кейенеп сығ ып та һ ыҙ ҙ ы. Стенағ а килеп терә лдем былай булғ ас, нисек кенә булһ а ла яуап бирергә тура ки-лә.

– Олтандың тә ғ ә йенлә нешен белмә йем тиһ ең инде? – тип ҡ абаттан һ орағ -

ан булам, ү ҙ ем ваҡ ытты һ уҙ ып нисек тә аң лайышлыраҡ итеп тө шө ндө рө ү тураһ -ында уйлайым.

– Шул шул. Бына мин шул нә мә кә йҙ е һ атып алдым икә н, ти, уны ҡ айһ ы-

лайыраҡ итеп ҡ улланырғ а тейеш буламдыр инде? Бө тә кеше лә юғ ары белемле булып бө тмә й, бө тә һ е лә урыҫ саны һ ыу һ ымаҡ эсмә й…

“Нишлә п ә ле еҙ нә менә н гел етди темағ а һ ө йлә шергә тейешмен, ҡ ә йнеш бу-лып ә ҙ ерә к шаяртып та була ла баһ а! ”

Кү негелгә н фә стереү алымына кү стем:

– Значит, былай. Олтан, тип һ ин бик дө рө ҫ тойомлағ анһ ың, уны бит таб-

анғ а һ алалар, аяҡ тың тирлә гә нен бермә -бер бө тө рә икә н. Олтандың ситтә рендә ҡ анаттары бар бит ә ле? - Ү ҙ алдығ ыма ү ҙ ем дә ртлә неп киттем.

– Шунан, шунан?

– Шул ҡ анаттарҙ ы ҡ айырып ҡ ына табандың һ ыртына йә бештерә һ ең, теге

нимә шылмай ҙ а, тө шмә й ҙ ә. Рә хә т.

– Ҡ ара сә ле, - аптырап тел шартлатты еҙ нә м. - Улай булғ ас нишлә п ул ни-

мә гә ҡ ушып бисә лә рҙ е кү рһ ә тә лә р?

– Бә рә кә т, бө тә ҡ атын-ҡ ыҙ затының тирлә гә нен белмә йһ ең ме ни?! Һ ә ммә -

һ е лә тыумыштан уҡ шул сир менә н йонсой. Шуғ а ла бит бө тә хушбый, дезодор-ант, хуш еҫ ле һ ыуҙ ар улар ө сө н сығ арыла. Ҡ ырҡ ыу тир еҫ ен баҫ ыр ө сө н инде. Ир-ҙ ә ргә ни, байғ оштарғ а, бер “Тройной”, һ ө ртһ ә лә р ҙ ә, эсһ ә лә р ҙ ә.

– Ә йтмә лә! - Ризалаша еҙ нә м. - Ҡ атындар тирлә мә й кем тирлә һ ен, бө тә

йорт мә шә ҡ ә ттә ре ө ҫ тә рендә булғ ас, аяҡ тары кү берсегә нсе унда-бында сабыулай-ҙ ар шул, - тине ҡ унағ ым ә ле генә ҡ атындарҙ ы ялҡ аулыҡ та ғ ә йеплә ү ен онотоп.

Шуның менә н был шаяртыу онотолғ ан һ ымаҡ булды. Йә кшә мбе еткә с, ғ ә ҙ ә т-лә нгә н ваҡ ытта ишекте киң асып, Нуретдин еҙ нә м кү ренде. Кә йефе бик шә п, ауы-ҙ ы ҡ олағ ына еткә н.

– Ә ссә лә мә ғ ә лә йк-ү -ү -м! – Сә лә млә гә ндә н һ уң бер тынанан теҙ ә лә башл-

аны. - Ҡ ә йнеш ү ткә ндә уң айһ ыҙ ланып ә йтмә һ ә м дә, минең дә аяҡ тар тирлә й бит. Биҙ а инде. Ниндә й генә саралар ҡ улланып ҡ араманым, файҙ аһ ы теймә не. Теге ол-тан, һ иң ә ә йтә йем, майлағ ан һ ымаҡ килеште, ә й! Тауарын да йә ллә мә й бик мул итеп тө рә лә р икә н, рә хмә т яуғ ырҙ ары, ү ҙ ҙ ә ре гел минең размерғ а самалап эшлә -нгә н.

– Аяҡ тарың нисә нсе размерлы?

– Ҡ ырҡ биш! Табандарым кирбес ҡ алыбынан кә м тү гелдә р!

– Тауарҙ ар ысынлап та ҙ ур ергә ҡ уйыу ө сө н иҫ ә плә нгә ндә р икә н...

– Кемдә ргә лер бә лки ҙ урҙ ыр ҙ а, ә миң ә как рас! Нә ски эсенә н дә кейеп ал-

дым, итек табанына ла һ алдым, кә лү шкә лә. Тағ ы бер быуа тотонорлоғ о ҡ алды.

Ҡ атыным йә нә кө лө п ебә рҙ е.

– Тораһ ың һ ин дә кисә һ ө йлә гә н кө лә мә скә бө гө н кө лө п. - Орошоп алғ ан

булдым, ү ҙ ем, оло кешене ү пкә лә теү ҙ ә н ҡ урҡ ып, кө лө ү емде кө скә тыйып, Нурет-дин еҙ нә нең ың ғ айына һ ыпырам. - Кү рҙ ең ме, һ инең мә сьә лә не, һ ә, тигә нсе хә л ит-тек тә ҡ уйҙ ыҡ. Аң лашылмағ ан һ орауҙ арың булһ а, рә хим ит, һ ора, аң латырмын.

– Бына шуғ а ла килдем шул. - Еҙ нә м ө ҫ кейемен сө йгә элеп, тө пкө бү лмә гә

атланы. - Мин аң лап еткермә гә н бер рекламаны кү рһ ә тә лә р аҙ на буйы...

Терт итеп ҡ алдым. Тағ ы реклама! Бө гө н олоһ онан алып кесеһ енә тиклем шул реклама менә н һ аташа. Ниндә йерә ген аң ламаны икә н? Ә гә р тағ ы йү нһ еҙ реклама-ны тө шө ндө рө ргә тура килһ ә?! Булыр, булмаҫ тимә! Ул ҡ ә һ ә р һ уҡ ҡ ан рекламал-арҙ ың йү нлеһ енә н йү нһ еҙ е кү берә к бит.

Мин уже хайбуллинский!

Минә н бер класҡ а юғ ары уҡ ығ ан Фә нис ү ҙ ен ҡ отһ оҙ, даланһ ыҙ кешегә хисаплай. Машина, техника тирә һ енә ҡ ағ ылышлы ә йтеү елер. Райондың ҡ айһ ы ғ ына ауыл-ына барһ а ла ГАИ хеҙ мә ткә рҙ ә ре аң дып ҡ ына торғ андай уны элә ктереп алалар һ ә м штраф сә пә йҙ ә р. Шулай итеп йыл ә йлә нә һ енә бө лдө ргә н, йә лсетмә гә н тү лә -ү ҙ ә рҙ ә н башы сыҡ май. Осрашһ аҡ зарланыуын гел шунан башлай. Бер осор Фә нис Хә йбулла районында ла эшлә п алды. Барыу менә н тә гә рмә сле ө р-яң ы тракторғ а ултыртҡ андар. Шатлыҡ ты кү рһ ә тергә ҡ айтып килһ ә бә хетһ еҙ легенә ҡ аршы беҙ -ҙ ең районғ а инеү е була йә нә ГАИ-ны тап итә . Ә тракторсыбыҙ иҫ е лә китмә й, бө -йө рө нә таяна биреберә к эре тора:

– Бында саҡ та етерлек аптыраттығ ыҙ, егеттә р, хә ҙ ер минең был районғ а бер ниндә й ҙ ә ҡ атнашлығ ым, ҡ ағ ылышым юҡ, сө нки мин уже хә йбуллинский!

Барына етешеп ултырығ ыҙ!

Йә ндә й яҡ ын дуҫ тың тыуғ ан кө нө н ү ткә рҙ ек. Кү лдә к ең дә рен тө рө п, аяғ ө ҫ тө баҫ -ып һ ыйлай был. Ихласлыҡ ҡ а ирә мһ еп беҙ ҙ ә оҙ ағ ыраҡ ултырып ташлағ анбыҙ. Эң ерҙ ә н таң атҡ анғ а ҡ ә ҙ ә р. Дуҫ ым беҙ ҙ е оҙ атҡ ас мә ктә пкә киткә н, беренсе дә ресе-нә ингә н.

Билдә ле ө йгә эште тикшерерлек, яң ы теманы аң латырлыҡ хә ле лә, рә те лә юҡ. Уҡ ыусыларғ а ү ҙ аллы эш биргә н дә ултырғ ан ерендә тө нә п киткә н категориялы уҡ ытыусы, ү ҙ е йоҡ о аралаш ҡ оласын йә йеп-йә йеп ебә рә икә н:

– Ағ ай-эне, ә йҙ ә геҙ барына етешеп ултырығ ыҙ, хә ҙ ер бисә кә й ҡ оротлап һ ур-па килтерер!

Тешкә йә бешә лә ҡ уя.

Амбулаторияла фельдшер булып эшлә п йө рө йө м. Ҡ абул итеү ҙ ә ө лкә н йә ш-тә ге Шә мсинур Итбаева. Белә -кү рә гел мә рә кә лә йем, ә ле лә уны журналғ а теркә -гә н булып ҡ ыланам:

– Һ еҙ ҙ е кем тип яҙ ып ҡ уяйыҡ, инә й?

– Этбаева Шә мсинур мин.

– Этбаева. Атайығ ыҙ ҙ ың исеме?

– Малбай.

– Хайуанбай, тимә к… Аң лашылды!

– Ни тинең, ишетмә йерә к ҡ алдым? - Ә бей шау һ ө йә к ҡ ул осон ҡ олағ ына ял-ғ ап секрә йҙ е.

– Яҙ ып ҡ уйҙ ыҡ, тим. Һ еҙ ҙ е нимә борсой?

Ҡ арт кешенең ауырыуҙ ары етерлек, иллә уны бында ә леге мә лдә ә шә ке гемор-ройы килтергә н. Башҡ а дарыуҙ арғ а ҡ ушып осаның һ ыҙ лауын баҫ а торғ ан майшә -мдә р яҙ ҙ ым. Кисекмә ҫ тә н ауырыу янына саҡ ырғ астары, дарыуҙ арҙ ы нисек ҡ улла-нырғ а кә рә клекте шә фҡ ә т туташының тө шө ндө рө ү енә ышанып, сығ ыу яғ ына йү -нә лдем.

Бер нисә кө ндә н ә бекә й яң ынан килде.

– Хә лдә рең нисек, инә й?

– Алланың рә хмә те яуһ ын ү ҙ ең ә, балам, бө тә һ е лә һ ә йбә т.

– Дауалар килешә ме һ уң?

– Килешә, килешмә гә н ҡ айҙ а, тик анау һ уҡ бармаҡ оҙ онлоҡ кә нфит һ ым-ағ ын йота алмай хитланам, ауыҙ ғ а һ ылашып тешкә йә бешә лә ҡ уя.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒