3. Тау кен заңнамасының даму тарихы.

3. Тау кен заң намасының даму тарихы.

Таукен қ ұ қ ығ ы дегеніміз – жер қ ойнауын пайдалану мен қ орғ ауғ а байланысты қ атынастарды реттейтін мемлекетпен бекітілген нормалардың жиынтығ ы. Таукен қ ұ қ ығ ы қ атынастары адамзат дамуының алғ ашқ ы кезең дерінен бастап кө рініс табады. Яғ ни, жер қ ойнауы байлық тары жеке қ ажеттіліктерді қ анағ аттандыру мақ сатында пайдаланылады. Ресейде, таукен қ ұ қ ық тық қ атынастары ХVІІ ғ асырда Федор І/ң тұ сында дами бастайды. Осы саладағ ы ең алғ ашқ ы қ ұ жат 24 тамыз 1700 жылғ ы «Кен ісі туралы бұ йрық ты бекіту жө ніндегі» Петр І/ң Жарлығ ы. 13 шілде 1806 жылғ ы таукен ережесінің жобасы 5 жылғ а арналғ ан. Бұ л жобағ а сә йкес, жерге меншік қ ұ қ ығ ы автоматты тү рде, оның астындағ ы жер қ ойнауына да тарайтын болғ ан. Жеке меншікке қ ол сұ қ паушылық кө рсетілген. Кен ө ндірудің кез келген нысанын таң дауда еркіндік берілген. Бұ л мә селе, 1917 жылғ ы Қ азан тө ң керісінен кейін ө з шешімін табады. Яғ ни, жер қ ойнауы жерге тиесілі емес, басқ а ерекше қ ұ қ ық тық режиммен реттеледі. Бұ л қ ағ ида қ азіргі кү нге дейін сақ талғ ан. Акцессия қ ұ қ ығ ы – бұ ғ ан сә йкес таукен қ атынастары жер қ ұ қ ық қ атынастарына тә уелді болып дамиды. Бір жер учаскелеріне екі меншік иесі пайда болады. Ал бұ л ө з кезегінде кен орындарын ұ тымды пайдалануғ а теріс ә серін тигізеді. Акцессия қ ұ қ ығ ы дегеніміз – жерге меншік қ ұ қ ығ ының жер қ ойнауына меншік қ ұ қ ығ ына жалғ асып келеді.

4. Тау кен қ ұ қ ығ ының Қ азақ стандағ ы қ ұ қ ық салалары жү йесіндегі орны.

Жер қ ойнауының жаң а анық тамасы, , жер қ ойнауы дегеніміз – топырақ қ абатынан тө мен орналасқ ан немесе пайдалы қ азбаларды жер бетіне шығ ып жатқ ан, ал топырақ қ абаты жоқ болса, жер бетінен тең іздердің, кө лдердің, ө зендердің, басқ а да су айдындарының тү бінен орналасқ ан ғ ылыми-техникалық прогресті ескере отырып, жер қ ойнауын пайдалану бойынша операцияларды жү ргізуге арналғ ан терең дікке дейін созылып жатқ ан жер қ ыртысының бір бө лігі. Таукен қ ұ қ ығ ының жү йесі дегеніміз – бір-бірімен тығ ыз байланысты жер қ ойнауын пайдалану саласындағ ы қ оғ амдық қ атынастарды реттейтін қ ұ қ ық тық институттардың жү йесі. Жер қ ойнауының жү йесі екі тү рге бө лінеді: 1) жалпы бө лім; 2) ерекше бө лім. Таукен қ ұ қ ығ ы – басқ а қ ұ қ ық салаларымен тығ ыз байланысты. Олардың басқ а қ ұ қ ық салаларымен байланысьылығ ына келсек, ең бірінші таукен қ ұ қ ығ ы мен жер қ ұ қ ығ ының байланысын атап кетейік. Таукен қ ұ қ ығ ын жер қ ұ қ ығ ымен салыстырғ анда, ө зіндік қ ұ қ ық тық реттеу пә німен ерекшеленеді. Таукен қ ұ қ ығ ының нормалары – жер қ ойнауын пайдалану мен қ орғ ауғ а байланысты қ атынастарды реттесе, жер қ ұ қ ығ ы жермен байланысты пайда болатын жерге меншік жә не ө зге де реттеу аясымен ерекшеленеді. Таукен қ ұ қ ығ ы мен су қ ұ қ ығ ының арақ атынасы. Бұ л салалардың ө зара байланыстылығ ы, олардың реттеу пә ні екеуіне де ортақ болып табылады, олардың екеуі де арасында бірдей қ оғ амдық қ атынастар аясын реттеп отырады. Таукен қ ұ қ ығ ы мен орман қ ұ қ ығ ының арақ атынасы. Бұ л екі сала арасындағ ы мә селелер- қ ұ қ ық тық реттеу пә нін қ ұ райтын ә рқ айсысының жеке ө зіндік қ оғ амдық қ атынастарды реттеуден кө руге болады. Орман қ ұ қ ығ ының пә ні болып – орманғ а байланысты пайда болатын қ оғ амдық қ атынастар болса, яғ ни мемлекеттік меншіктегі ормандардың қ оғ амдық қ атынастарының жиынтығ ынан тұ рады десек, орманды басқ ару барысында пайда болатын қ атынастар деп тү сінуге болады. Ормандар ерекше қ орғ алатын табиғ и объект болып табылғ андық тан, олар климатқ а, атмосферағ а, ө зге де су объектілерінің гидрогеологиялық режиміне оң тайлы ә сер етеді. Жер қ ойнауы жә не жер қ ойнауын пайдалану туралы заң да нақ ты ормандарды пайдалану мен қ орғ ау арнайы заң намалық актілермен реттеледі делінген. Жер қ ойнауы мен ормандардың арасында ө зара тығ ыз байланыстылық бар. Яғ ни, жер қ ойнауы жә не жер қ ойнауын пайдалану туралы заң намада тиісті табиғ ат қ орғ аун нормалары бар.

⇐ Предыдущая 1 234 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒