10 Туа біткен аномалияларға сипаттама беріңіз

10 Туа біткен аномалияларғ а сипаттама берің із

Экзогенді жә не эндогенді себептердің ә серінен эмбриогенез ү рдісінде бассү йектің, омыртқ а жә не шеткі нерв жү йесі қ ұ рылымдарының даму ауытқ улары болуы мү мкін

· Краниостеноз бас сү йек жіктерінің ерте бітуінен сү йек кө лемінің жатырда шектелуі

· Микроцефалия бассү йек пен мидың жете дамымауынан бас сү йек кө лемінің кішіреюі

· Гидроцефалия ми жұ лын сұ йығ ы мө лшері кө беюінен қ арыншалар мен тор қ абық асты кең істігінің кең еюі

· Краниовертебралдық ауытқ улар платибазия ( шү йденің ішке кіре дамуы) Арнольд киари синдромы ( сопақ ша ми мен ми бадамшасының тарылып шү йде тесігінен тө мен тү суі

· Жұ лынның жетілмеуі жұ лын қ ұ рылымдық дамуы шектелуі

· Жұ лын жырық тары омыртқ а доғ аларыны бірікпеуінен омыртқ а ө зегінен оның ішіндегі қ ұ рылымдардың бұ лтиып сыртқ а шығ уы

· Сирингомиелия жұ лынның қ алыпты жағ дайда бітеліп тұ ратын орталық ө зегі кең еюінен не оғ ан таяу сұ р затта қ уыстар пайда болуы мен глиялардың ұ лғ аюынан дамитын созылмалы ауру

11 Мишық тың зақ ымдану симптомдары мен синдромдарына сипаттама берің із

Мишық зақ ымдалу симптомдары. Атаксия - қ озғ алыс ү йлесімділігінің бұ зылуы. Асинергия- қ озғ алыстардың жатық тығ ын жоғ алтуы. Гиперкинезия- кү рделі қ имыл қ озғ алысқ а қ атысатын қ осымша қ имылдардың кү шеюі. Интенциялық тремор- Тремор ( tremor - қ алтырау )- аяқ -қ олдардың, кірпіктердің, қ олдардың саусақ тарының ырғ ақ ты еріксіз қ алтырауы. Нистагм – nystagmus (гр. nystazo – тербетілу) – кө зін жоғ ары тө мен, оң -сол жағ ына бұ рғ ан кезінде олардың еркінен тыс тербетілуі. Олар физиологиялық, патологиялық жә не туылғ аннан болып жіктеледі. Нистагм горизантальдық, вертикальдық, ротаторлық, монокулярлық тү рлері болуы мү мкін. Адиадохокинез – adiadochokinesis (гр. а – жоқ деген демеулік шылау + гр. diadochos – екі жақ тық + гр. kinesis қ озғ алу) – қ арама-қ арсы қ озғ алыстарды орындай алмауы, екі қ олының не аяқ тарының буындарын бірдей етіп қ озғ ау кезіндегі синхрондығ ының болмауы, біржағ ы қ алыс не шапшаң болуы. Мысалы: екі қ олының алақ анын бірдей жоғ ары (супинация) – тө мен қ арай (пронация) қ озғ ағ анда байқ алады. Сө йлеу монерінің ө згеруі- баяу немесе модуляциясыз сө йлеу тә н. Бұ лш гипотониясы – б/ет былжырақ тығ ы ж/е ә лсіздігі, буын экскурс-ң шамадан тыс болуы Мегалография – megalographia (mega, megalo – ү лкен + гр. grapho – жазу) – ірі жә не қ исық етіп жазу. Астезия немесе Абазия – abasia (гр. а – жоқ деген демеулік шылау + basis – адымдау, жү ру) – жү ре алмау немесе жү ру кезінде тепе-тең дігін сақ тай алмау. Дисметрия – dysmetria (лат. dys – бұ зылуы + гр. metron ө лшем) – қ озғ алыстар ө лшемінің сә йкессіздігі (қ озғ алыстарының бағ ыты, уақ ыты, кү шінің мө лшерлері сезілмегендіктен бақ ылаусыз болып, нысаналанғ ан орнына жетпеуі не артып кетуі.

Сезімталдық бұ зылу типтері:

1. Перифериядық типтері:

Ø невралды-сезімталдық тың барлық тұ рінің қ амтамасыз ететін жү йке тө ң ірегіндегі бұ зылуы. Мононевропатияда кездеседі.

Ø Полиневриттік-аяқ -қ олдың дисталды бө лімінде симметриялы зақ ымдану. Полиневропатияда кездеседі. (Гиена-Баре)

Ø Ө рімдік-Нерв ө рімдерінің зақ ымдануына байланысты сезімталдық тың бұ зылуы.

Ø Тү біршекті-сезімталдық тың барлық тү рінің тері бө лігі аймағ ында жоғ алуы. Жұ лынның артқ ы тү біршегі зақ ымданғ анда болады.

2. Жұ лынның зақ ымдану типтері:

Ø Сегментарлы-сезімталдық тың диссиоцивті тері аймағ ында бұ зылуы(ауырсыну мен сезімнің жоғ алып, терең сезімталдық тың сақ талуы). Спирингомиелия ауруында кездеседі.

Ø Ө ткізгіштік-сезімталдық тың зақ ымдалғ ан орыннан тө менгі бө ліктерінің тү гел нашарлауы. Тамыр аурулары, жұ лынның ісік процестерінде кездеседі.

Ø Браун-Секар синдромы-жұ лынның кө лденең нен жартылай зақ ымдануына байланысты сезімталдық тың ауытқ уы. Дененің терең сезім қ абілеті жұ лынның зақ ымданғ ан тұ сында жойылады да, қ арама-қ арсы жағ ындағ ы беткей сезімталдық тежеледі. Жү лынның зақ ымдалғ ан жерден жоғ ары миғ а сезімталдық ө ткізу қ абілеті жойылады.

3. Церебральді типтері:

Ø Ми бағ аны синдромы-ми бағ аны зақ ымданғ анда кездесетін сезімталдық бұ зылысы. Гемианестезия мен гемигипестезия дең гейінде дененің зақ ымданғ ан жақ қ а қ арама-қ арсы бө лігін қ амтиды.

Ø Кө ру тө мпешігі синдромы- кө ру тө мпешігі зақ ымдануына байланысты сезімталдық тың ауытқ уы. Зақ ымданғ ан жақ қ а қ арама қ арсы барлық сезімталдық тү рі бұ зылады. Сезімталдық тың терең тү рлері, гиперпатия қ ұ былысы байқ алады. Дене мү шелері қ ақ сап, жанады, мқ здайды, Гемигипестезия жә не сенситивті гемиатаксия белгілері қ оса пайда болады.

Ø Капсулалық синдром-мидың ішкі капсуласының артқ ы бө лімінің зақ ымдануы кезіндегі кездесетін бұ зылыс тү рі. Зақ ымдалғ а. н жақ қ а қ арама-қ арсы бө лігінде сезімталдық бә ең дейді (гемигипестезия) немесе мү лде сезілмейді (гемианестезия). Олар кө бінесе қ имыл-ірекеттердің ә лсіреуі(гемипарез) мен сал болып қ алумен(гемиплегия) қ осылып кездеседі.

Ми қ ыртысы синдромы-ми жарты шары қ ыртысындағ ы артқ ы сара ирелең мен жоғ ары тө бе бө лігі зақ ымданғ ан кезде пайда болатын сезімталдық тың ауытқ уы. Зақ ымданғ ан жақ қ а қ арама-қ арсы жақ та аяқ немесе қ олда сезіну бә сең дейді(моногипестезия) немесе жойылады (моноанестезия). Сезімталдық тың терең жә не кү рделі тү рлері бұ зылад.

I бас жұ п нерві. Зақ ымдану семиотикасы.

N. olfactorii, иіс сезу нервтері, иіс сезу рецепторларымен байланысты пайда болғ ан иіс сезу миынан дамиды. Оларда химиялық тітіркенулерді қ абылдаушы ағ залардан шығ атын висцералды- сезімтал талшық тар болады.

Иіс сезу анализаторлары 3 нейроннан тұ рады.

*Бірінші нейрон мұ рын қ уысының шырышты қ абық шасына орналасқ ан биполярлы клеткалардан басталады, олардың аксондары иіс сезу жіпшелеріне топтасады, саны 15-20, жің ішке нерв жіптерінің, fila olfactoria, жиынтығ ы болып табылады. Иіс сезу жіпшелері тор сү йектің тесіктелген табағ ы, lamina cribrosa, арқ ылы ө тіп, бассү йек қ уысына кіреді де қ ос иіс сезіну жуашық тарында аяқ талады.

*Екінші нейрон клеткалары иіс сезіну жуашық тарында орналасқ ан, олардың аксондары иіс сезу жолын қ ұ растырады да мидың маң дай бө лігі астындағ ы иіс ө зегі бойымен ми қ ыртысы астындағ ы иіс сезіну ү шбұ рышындағ ы біріншілік иіс сезіну орталық тарына келіп жатады.

*Ү шінші нейрон клеткалары алдың ғ ы тесіктелген зат пен мө лдір аралық тағ ы иіс сезу бұ рышында орналасқ ан, олардың аксондары алдың ғ ы ми дә некерінде жартылай аяқ талып, қ арама-қ арсы жағ ына ө теді де, жартылай ө з жағ ында сү йелді дененің ү сті жә не асты арқ ылы ө тіп, мидың самай бө лігінің іш жағ ындағ ы ат басты тең із балығ ы тә різді ирелең мен аммонов мү йізінде орналасқ ан ми қ ыртысы иіс сезу орталық тарына келіп жетеді.

Зақ ымдану симптомдары:

*Аносмия-иісті мү лде сезбеу.

*Гипосмия-иісті толық сезінбеу.

*Гиперосмия-иісті шамадан тыс қ атты сезу.

*Дизосмия-иістің сипатын айқ ындай алмай басқ аша сезіну.

*Иіс елесі-жоқ иістерді сезіп тұ рғ андай болу.

III бас ми жұ п жү йкесі. Зақ ымдану семиотикасы.

Кө з қ озғ алтқ ыш нерві (N. Oculomotorius)- 5 ядросы бар.

Олар:

Ø екі ірі клеткалы соматикалық

Ø ү ш ұ сақ клеткалы парасимпаткалық ядролар-Якубович жұ п ядросы

Ø Перлеа дара ядросы

Орналасуы: Ортаң ғ ы мидың қ ақ пағ ында, сильви су жолының тү кпірінде, тө рт тө мпешіктің алдың ғ ы жағ ында орналсқ ан.

Кө з- қ имыл нервісі ми аяқ шасының ішкі қ апталынан тө мен қ арай жанай ө тіп, ми аяқ шасы мен воролий кө пірі аралығ ынан ө теді де, каверна синусын қ абырғ алай ө теді де, сол арқ ылы бас сү йек қ уысынан шығ ады.

Нерв кө з алмасының 5 бұ лшық етін нервтендіреді:

Ø кө здің жоғ арғ ы қ абағ ын кө теретін бұ лшық ет

Ø Ішкі тү зу бұ лщық ет

Ø тө менгі қ иғ аш бұ лшық ет

Ø Бірің ғ ай салалы бұ лшық еттерін:

1)кірпікті қ имылдататын бұ лшық ет

2)кө з қ арашығ ын қ имылдататын бұ лшық ет

Зақ ымдану семиотикасы:

Птоз-ү стің гі қ абақ ты кө теретін бұ лшық еттің сал болуына байланысты, ол тө мен тү сіп, кө зді жауып калады.

Диплопия-кө здің тік бұ лшық етінің қ ызметінің жойылуынан, кө з екі жақ сыртына немес тө менірек қ ылиланады да, кө з алдындағ ы нарселер қ осарланып кө рінеді.

Мидриаз-қ арашық ты тарылтатын бұ лшық ет ә лсіреуінен қ арашық кең ейеді.

Экзофтальм-Аккомадация болмағ ан жағ дайда кө здің жақ ыннан кө ргіштігі кемиді. Кө з алмасының ү ш тік бұ лшық етінің кү шінің жойылуынын оны кө з аясының алдына қ арай ә келеді.

Кө з қ арашығ ы реакциясының бұ зылуы:

Арджиль-Робертсон симтомы-кө з қ арашығ ы конвергенция мен аккомадация ә сер етсе де, жарық қ а реакция бермеуі. кө з қ арашығ ы тарылып, олардың мө лшері ә ртү рлі болады.

Арджиль-Робертсон симтомына қ арама-қ арсы симптом-кө з қ арашығ ының жарық қ а ә сері сақ талып, аккомадация мен конвергенцияның ә сер етпеуі.

Ішкі офтальмоплегия синдромы-кө з қ арашығ ы кең ейеді, реакциясы жойылады, аккомадация бұ зылады. Якубович пен Перлеа парасимпатикалық ядроларының зақ ымдануында пайда болады.

Ми бағ аны тұ сында зақ ымдануы кезінде;

Вебер симтомы-зақ ымданғ ан жақ та қ ө з қ имылдатқ ыш нервінің қ ызметі жойылады.

Бенедикт синдромы-птоз, мидриаз байқ алады.

Парино синдромы-кө з алмасы жоғ ары жә не тө мен қ озғ алмайды

Гердвиг-Можанжи синдромы-артқ ы бойлық шоғ ырдың зақ ымдануы. зақ ымданғ ан жақ та кө з қ итарланып, тө мен жә не ішке қ арай ауытқ иды, ал қ арама-қ арсы жақ та кө з алмасы жоғ ары жә не сыртқ а қ арай ауысады.

VI бас ми жұ п жү йкесі, зақ ымдану семиотикасы

6 жұ п ә кеткіш нерв nervus abducens. Ядросы варолий кө пірдің қ ақ пағ ында ромбы тә різді шұ ң қ ырдың тү біндегі бет нерві ілмегінің ішінде орналасқ ан. варолий кө пірі менсопақ ша мидың пирамидасы аралығ ында ми бетіне келеді де қ уыстанғ ан қ ойнаудың алдымен кө з шарасының жоғ арғ ы саң ылыауы арқ ылы бас сү йек қ уысынан шығ ып, кө з алмасының сыртқ ы тү зу блшық етін m. rectus lateralis нервтендіреді.

Ә кеткіш нерв зақ ымдануы

кө з алмасының сыртқ ы тік бұ лшық етіннің кү шін жояды. Қ ызметі бұ зылмығ ан кө з алмасыныың ішкі тік бұ лшық еті оны кө з аясының ішіне қ арай ә кетеді –кө здің ішке қ арай қ итарлануымен қ атар қ осарлана кө рінуі

Егерде зақ ымдану қ уыстану қ ойнауының маң айында –мысалы сепсистік тромбоз* немесе жоғ арғ ы кө з саң ылауы тұ сында болса барлық кө з қ орғ айтын нервтерінің қ ызметі бұ зылады да кө з алмасы қ озғ алмай қ алады-офтальмлрплегия, кө здің қ арашығ ы кең иді –мидриаз, қ арашық жарыұ қ қ а, аккомодацияғ а жә не конвергенцияғ а ә сер етпейді, кө зі бақ ыраяды-экзофтальм.

- X бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Кезбе аралас жү йке ядросы сопақ ша мидың қ ақ пақ шасы астында жатқ ан саны 4 қ озғ алтқ ыш 2 дана, сезгіш 1 дана, висцералды парасимпатикалық 1 дана

иннервациялайтын аймақ тар жұ тқ ыншақ, кө мей бұ лшық еттері, дауыс байламдары, сезгіштік ми қ атты қ абығ ын, артқ ы бассү йек шұ ң қ ыры, сыртқ ы есту жолы мен қ ұ лақ артын. Ішкі органдар

Зақ ымдану симптомдары бір жақ ты зақ ымдануда зақ ымдану жағ ында жұ мсақ таң дай салбырайды, жұ тыну рефлексінің тө мендеуі, дисфония

Екі жақ ты зақ ымдануда жұ мсақ таң дай параличі, афония, дисфагия

Тітіркенгенде брадикардия, перистальтиканың жоғ арлауы

X бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

Екі жақ ты зақ ымдануда жұ мсақ таң дай параличі, афония, дисфагия

Тітіркенгенде брадикардия, перистальтиканың жоғ арлауы

XI бас ми жұ п жү йкесіне

Ж: қ осымша нерв (nervus accessorius) – таза бірің ғ ай қ имылдатқ ыш жұ лын нерві. Оның ядросы жұ лынның біріншіден 7 мойын сегменттеріне дейінгі алдың ғ ы мү йізінде орналасқ ан, ядроның алдың ғ ы ( ү стінгі) бө лігі сопақ ша миғ а кіреді. Нерв кө птеген тү біршіктермен жұ лынның тү бір бетіне шығ ады да бір нерв бағ анына бірігіп, шү йденің ү лкен тесігі арқ ылы бассү йек қ уысына кіреді де одан мойындырық тық тесік арқ ылы қ айта қ айтады. Қ осымша нерв екі тө с-бұ ғ ана емізіктік (m. sternocleidomastoideus) жә не трапеция тә різді (m. trapecius) б. е нервтендіреді. Олар басты оң ғ а жә не солғ а бұ рады, алғ а қ арай ең кейтеді, шынтақ ты кө тереді, жауырынды ортағ а қ арай қ озғ айды.
Қ осымша нерв немесе оның ядросы бір жағ ынан зақ ымданса, басты немесе мойынды сау жағ ына қ имылдату, бұ ру қ иындайды. Зақ ымданғ ан жағ ындағ ы жауырыны тө мен тү сіп, иығ ы салбырап қ алады. Орталық невроны тітіркенсе, бас зақ ымданғ ан жақ қ а бұ рылып дірілдейді, мойны қ исаяды, басы изендейді.
Ми нервтерінің сопақ ша мидағ ы қ имылдатқ ыш ядролары екі жағ ынан бірдей зақ ымданса, бульбарлы синдром пайда болады. Таң дай, кө мей жә не жұ тқ ыншақ бұ лшық еттері қ имылдамай қ алады, маң қ аланып сө йлейді (назолалия), дыбысы ақ ырындайды(гипофония), немесе ү ні шық пай қ алады (афония), жұ тыну қ иындайды (дисфагия), жұ тыну рефлексі тө мендейді немесе жоғ алады, тілдің б. е семіп қ алады (атрофия) жә не олардың талшық тары жыбырлап дірілдейді.
Зақ ымдану синдромдарына: Валенберг-Захарченко айқ асу синдромы- сопақ ша мидың қ ақ пақ шасы зақ ымданады. Бұ л кезде жұ мсақ таң дай салбырайды, дауыс жалғ амасы қ имылдамайды, кішкентай тіл сау жағ ына қ исаяды, гипофония, нозолалия, дисфагия, жұ тқ ыншақ та рефлекс жойылады. Бетте ауырсыну жә не температура сезімділігі бә сең дейді. Ал қ арама-қ арсы жағ ында гемигипалгезия жә не гемитермогипестезия білінеді. Бабинский- Нажотт айқ асу синдромы- сопақ ша мидың артқ ы тө менгі бө лімі зақ ымданады. Бұ л кезде мишық қ ызметі бұ зылады (гемиатаксия, гемиасинергия, латеропульсия) қ арама-қ арсы жағ ында сіреспе гемиплегия байқ алады. Шмидт синдромы- сопақ ша мидың тө мең гі бө лімі зақ ымданады. Бұ л кезде жұ мсақ жұ тқ ыншақ салбырап қ алады, дауыс жалғ амасы қ озғ алмайды, тө с-бұ ғ ана-емізіктік жә не трапеция бұ лшық еттері семіп қ алады. Қ арама-қ арсы жағ ында сіреспе гемиплегия байқ алады. Авеллис синдромы – сопақ ша мидың ортаң ғ ы бө лігіндегі екі жақ тық ядро тұ сы зақ ымданады. Бұ л кезде жұ мсақ таң даймен дауыс жалғ амасы қ озғ алмайды, қ арама-қ арсы сіреспе гемипарез байқ алады. Джексон синдромы – сопақ ша мидың астың ғ ы ұ шы бө лігі зақ ымданады. Бұ л кезде тілдің жартысы семіп, қ озғ алмай қ алады, ал қ арама-қ арсы жағ ында гемиплегия белгілері болады.

XI бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына

XII бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Ж: Тіласты нерві (n. hypoglossus) таза қ имылдатқ ыш нерв. Оның орталық неврондары клеткалары алдың ғ ы орталық ирелең нің тө мең гі жағ ында аксондары ми қ ыртысы – ядро жолымен (tractus cortico-nuclearis) тө мен тү седі де сопақ ша мидағ ы тіласты нерві ядроларынан жоғ арырақ тегіс айқ асады. Тіл асты нервінің ядролары сопақ ша ми қ ақ пағ ындағ ы ромб тә різді шұ ң қ ыр тү бінің ортасына таяу орналасқ ан. Бұ л ядроларда сыртқ ы неврон ядролары бар, олардың аксондары тіл асты нервін қ ұ растырады. Нерв бірнеше тү біршектермен тө мең гі оливамен пирамида арасындағ ы сала арқ ылы сопақ ша мидың табанына шығ ады. Нерв бас сү йек қ уысынан қ арақ ұ с сү йегінің буын ө сіндісі тү біндегі тіласты ө зегі (canalis n. hypoglossi) арқ ылы ө теді. Тіл асты нерві тіл асты бұ лшық еттерін нервтендіреді. Тіл ауыз қ уысындағ ы тамақ ты алмастырады, сө здің дыбыс ырғ ағ ын реттейді. Зақ ымдану симптомдары. Тіл асты нервінің ядросы зақ ымданса, зақ ымданғ ан жақ қ а сә йкес тілдің бө лігі солып, ә лсіреп немесе қ имылдамай қ алады (глоссоплегия) тілді ауызынан шығ армақ шы болса ол ә лсіреген жағ ына қ исаяды. Егерде ядро зақ ымданса тіл бұ лшық еттерінің талшық тары жыбырлап дірілдейді. Сө йлеу қ абілеті қ иындайды (дизартрия). Орталық невроны зақ ымданса, тілдің зақ ымданғ ан жақ қ а қ арсы бө лігі қ озғ алмайды (глоссоплегия), тілді ауыздан шығ армақ шы болғ анда ол зақ ымданғ ан жақ қ а қ арама –қ арсы қ исаяды, тіл солмайды, сө з бұ зылмайды. Тіл асты нерві ядролары екі жағ ынан зақ ымданса тіл қ озғ алмай қ алады (глоссоплегия), сө йлеу мү мкіндігі жойылады. (анартрия).

- XII бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

II бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Ж: Кө ру нерві (n. opticus) – 4 невроннан тұ рады. 1-ші неврон – кө здің торлы қ абық шасындағ ы сауытшалар мен таяқ шалар. 2-ші неврон кө здің торлы қ абық шасындағ ы биполярлы клеткалар. 3-ші неврон кө здің торлы қ абық шасындағ ы ганглиозды клеткалар, олардың аксондары ө зара бірігіп, кө ру нервін қ ұ растырады. Кө ру нерві – кө ру тесігі арқ ылы кө з қ уысынан бас сү йек қ уысына (ми сауытына) ө теді де тү рік ері тө мпешігінің алдында жартылай айқ асып, кө ру нервінің айқ асуын (chiasma opticum) қ ұ рады. Одан ары кө ру нерві жолы болып біріншілік ми қ ыртысы асты кө ру орталық тарында (4 тө мпешіктің алдың ғ ы қ ос тө мпешігі, сыртқ ы иінді дене, ми жастығ ы) аяқ талады. 4- ші неврон клеткалары сыртқ ы иінді денеде орналасқ ан. Олардың аксондары кө ру жолын қ ұ растырады. Бұ л жол ішкі капсуланың артқ ы сирағ ының артқ ы бө лігі арқ ылы ө тіп, желпеуіш тү рінде тарап Грациоле сә улесі ми сың арының шү йде бө лігінің ішкі жағ ындағ ы қ ұ с аяқ шасының тепкіші атты салағ а, сына жә не тіл ирелендеріне келіп тоқ тайды. Зақ ымдану симптомдары – кө здің кө ргіштігін тексеру арқ ылы оныі қ алыпты мө лшерден ауытқ ымағ анын, тө мендегенін немесе соқ ыр болып қ алғ анын (амавроз) анық тауғ а болады. Кө ру аясын тексеру кезінде оның барлық жағ ынан тарылуын, дақ болып жоғ алуын (скотома) жә не жартылай тарылуын (гемианапсия) байқ ауғ а болады. Ішкі капсуланың артқ ы саны зақ ымданғ анда қ арама-қ арсы жағ ында ү штік геми синдромы пайда болады. Олар: гемиплегия, гемианастезия, гемианопсия. Кө ру тө мпешігі зақ ымданғ анда қ арама-қ арсы жағ ында гемианестезия, гемиатоксия, гемианопсия пайда болады. Кө ру анализаторының ми қ ыртысындағ ы орталығ ы зақ ымданғ анда қ арама-қ арсы жағ ында гомонимдік гемианопсия пайда болады. Тү с сезіну қ абылатін тексеру кезінде науқ ас заттың тү сін мү лдем ажырата алмайды (ахроматопсия). Екі тү сті ажырата алмауы (дисхроматопсия). Дисхроматопсия кө бінесе қ ызыл мен жасыл тү сті ажырата алмайтын жағ дай (дальтонизм) кездесуі мү мкін. Кө ру жолының оң жағ ынан зақ ымдануы кө ру аясының сол жағ ын жоғ алтады- сол жақ тық гемианопсия, ал оның сол жағ ы зақ ымданса оң жақ ты гемианопсия пайда болады.

II бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

Ми бағ анының тү рлі дең гейдегі зақ ымдану синдромдарына сипаттама берің із

Ми бағ анының зақ ымдану синдромдарына ортаң ғ ы ми, варолий кө пірі жә не сопақ ша мидың зақ ымдану симтомдарын қ осады

Ортаң ғ ы ми зақ ымдану синдромдары: III жә не Ι V ми нервтерінің ядроларының, VΙ Ι Ι бас ми нервінің есту ядроларының, жамылғ ы жұ лын жолы, маң дай-кө пір-мишық тық жә не шү йде-кө пір-мишық тық жол, пирамидалық жол, қ ара ядро субстациясының, қ ызыл ядро, медиальді бойлық шоғ ырының жә не медиальді ілмектің зақ ымдану симптомдарымен байланысты

Тө рт тө мпешіктің зақ ымдану синдромдары

1. Кө рудің тө мен немесе жоғ арығ а қ арай парезі;
2. Вертикальді нистагм;
3. Кө з алмасының қ озғ алысының ү йлесімсіздігі;
4. Офтальмоплегия;
5. Нотнагель синдромы (тепе-тең діктің, естудің бұ зылысы, кө з қ имылдатқ ыш бұ лшық еттердің параличі, хорейлік гиперкинездер);
6. Аяқ -қ олдардың парезі мен параличі;
7. Мищық тық бұ зылыстар;
8. Қ ызыл ядродан тө мен бұ лшық ет тонусын реттейтін мезэнцефальді орталық тардың зақ ымдануымен байланысты сіресуі

Қ ызыл ядролық синдром:
1. Интенционды (діріл) гемитремор;
2. Гемигиперкинез;
а) Клод синдромы (қ ызыл ядроның тө мең гі синдромы) 1. Ошақ аймағ ында кө з қ имылдатқ ыш нервінің зақ ымдануы;
2. Интенционды гемитремор, ошақ қ а қ арама-қ арсы бетте гемиатаксия;
б) Фуа синдромы (қ ызыл ядроның жоғ арғ ы синдромы) 1. Интенционды гемитремор, гемигиперкинез.
Вебердің альтернациялық синдромы
1. Зақ ымданғ ан ошақ та кө з қ имылдатқ ыш нервінің зақ ымдануы;
2. Ошақ тың қ арама-қ арсы бетіндегі орталық гемиплегия

Бенедиктің альтернациялық синдромы 1. Ошақ бетіндегі кө зқ имылдатқ ыш нервінің зақ ымдануы;

2. Интенционды гемитремор, ошақ қ а қ арама-қ арсы беттегі гемигиперкинез.
МИ КӨ ПІРІНІҢ ЗАҚ ЫМДАНУ СИНДРОМДАРЫ
V, VΙ, VΙ Ι жә не VΙ Ι Ι нервтердің ядроларының, медиальді ілмектің, пирамидалық жолдың, артқ ы бойлық байламның зақ ымдануымен байланысты симптомдар.

Мийяра-Гублердің альтернациялық синдромы 1. Зақ ымданғ ан жақ та бет нервінің перифериялық зақ ымдануы; 2. Ошақ қ а қ арама-қ арсы бетте орталық гемиплегия. Фовильдің альтернациялық синдромы 1. Зақ ымданғ ан жақ та акетуші жә не бет нервісінің перифериялық параличі; 2. Ошақ қ а қ арама-қ арсы беттегі орталық гемиплегия.
СОПАҚ ША МИДЫҢ ЗАҚ ЫМДАНУ СИНДРОМДАРЫ

Ι Х, Х, ХΙ ЖӘ НЕ ХΙ Ι нервтердің ядроларының, спиноталамикалық жолдың тө мең гі оливасының, Бурдах пен Голл, пирамидалық жолдың жә не цилиоспинальді орталық қ а тө мен тү сетін талшық тардың , Флегсиг жә не Говерс жолдарының зақ ымдануымен байланысты симтомдар
1. Зақ ымданғ ан ошақ пирамидалық қ иылыстың аймағ ында орналасқ анда альтернациялық гемиплегия (зақ ымданғ ан ошақ жағ ындағ ы қ олдың салдануы, қ арама-қ арсы беттегі аяқ тың салдануы)
2. Сопақ ша мидың каудальді бө лігінің зақ ымдануы тыныс алудың жә не жү рек қ антамырлар қ ызметінің бұ зылуымен жү реді (тыныстың салдануы, тыныс алу ритмі мен жиілігінің бұ зылуы)
. 3. Бульбалы синдром (Ι Х, Х жә не ХΙ Ι нервтердің ядроларының аймағ ында зақ ымдану) Джексонның альтернациялық синдромы
1. ХΙ Ι ми нервінің перифериялық салдануы (жарты тілдің бұ лшық еттерінің атрорфиясы мен салдануы, тілдің бұ рмалануы) зақ ымданғ ан ошақ та;
2. Қ арама-қ арсы беттегі орталық гемиплегия.
Авеллистің альтернациялық синдромы 1. Зақ ымданғ ан ошақ та Ι Х, Х жә не ХΙ Ι ми нервтерінің (бульбарлық салдану) зақ ымдануы; 2. Қ арама-қ арсы беттегі орталық гемиплегия.
Шмидтің альтернациялық синдромы: 1. Ι Х, Х, ХΙ, ХΙ Ι ми нервтерінің ядроларының зақ ымдануынан ошақ аймағ ындағ ы трапециятә різді жә не тө с-бұ ғ ана-емізіктә різді бұ лшық еттердің атрофиясы мен салдануы мен бульбарлы салданудың бірігуі; 2. Қ арама-қ арсы беттегі орталық гемиплегия.
Валленберг-Захарченко синдромы мишық тың артқ ы тө мең гі артериясының бассейінінде қ ан айналымның бұ зылысы кезінде клиникалық кө ріністерін береді.
1. Зақ ымданғ ан ошақ та жұ мсақ таң дайдың жә не дыбыс байламының салдануы (n. ambiquus n. vagi зақ ымдануы);
2. Бернар-Горнер синдромы (ошақ жағ ындағ ы кө здің бірің ғ ай салалы бұ лшық етіне баратын тө мендеуші симпатикалық талшық тардың зақ ымдануы);
3. Вестибулярлы-мишық тық бұ зылыстар (ошақ бетінде жіпшелік дененің зақ ымдану) 4. Зақ ымданғ ан ошақ бетіндегі беттің беткей сезімталдық тың бұ зылуы (nucl. tractus spinalis n. trigemini);
5. Альтернациялық диссоциациялық гемианестезия (спинотоламикалық жолдың талшық тарының зақ ымдануына противоположной стороне.
Ми бағ анының ретикулярлы формациясының зақ ымдануы 1. Сергектік пен ұ йқ ының бұ зылуы, нарколепсия синдромы (ұ йқ ышылдық тың ұ стамасы);
2. Катаплексия (ұ стама тә різді бұ лшық еттік гипотония);
3. тыныс алу жә не жү рек қ ызметінің бұ зылысы.

. I бас жұ п нерві. Зақ ымдану семиотикасы.

Иіс сезу анализаторлары 3 нейроннан тұ рады.

I бас жұ п нерві. Зақ ымдану семиотикасы.

*Аносмия-иісті мү лде сезбеу.

*Гипосмия-иісті толық сезінбеу.

*Гиперосмия-иісті шамадан тыс қ атты сезу.

*Дизосмия-иістің сипатын айқ ындай алмай басқ аша сезіну.

*Иіс елесі-жоқ иістерді сезіп тұ рғ андай болу.

Vбас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

V жұ п ү шкіл нерв (nervus trigeminus) аралас нервтердің қ атарына жатады. Сондық тан оның қ ұ рамында сезгіш жә не қ имылдатқ ыш талшық тары бар. Сезгіш порциясының анатомиялық қ ұ рылымы жалпы сезімділік жолына ұ қ сас. Бірінші нейрон клеткалары Гассер тү йінінде(I) орналасқ ан. Олардың аксондары сезгіш порциясын қ ұ растырады да варолий кө піріне кіреді. Бірінші нейронның аксондары шеткі жә не ү шкіл нервтің жұ лын жолы ядроларында аяқ талады. Біріншісі варолий кө пірінің қ ақ пағ ында, екіншісі тө мен тү сіп, сопақ ша ми тө менгі жағ ында жұ лынның алдың ғ ы мү йізімен тоғ ысады. Бұ ның жұ лынның алдың ғ ы мү йізіне ұ қ сас сегменттік қ ұ рылымы бар.

Шеткі ядроғ а терең сезімділіктің талшық тары, тө мен тү сетін жұ лын ядросында ү стірт сезімділіктің талшық тары аяқ талады. Осы ядроларда екінші нейронның клеткалары орналасқ ан, олардың аксондары екі жағ ынан қ иылысып кө ру тө мпешігінде аяқ талады. Ү шінші нейрон клеткалары кө ру тө мпешігінде. Олардың аксондары ми қ ыртысына кө теріліп, артқ ы орталық ирелең інің тө менг 1/3 бө лігіне келіп аяқ талады. Ү шкіл нервтің қ имылдатқ ыш талшық тарының анатомиялық қ ұ рылымы ми қ ыртысы бұ лшық ет жолы қ ұ рылымын қ айталайды. Ол екі нейроннан қ ұ ралғ ан. Орталық нейрон клеткалары алдың ғ ы орталық ирелең інің тө менгі жағ ында орналасқ ан, олардың аксондары ми қ ыртысы- ми нервтері ядросы жолдарының қ ұ рамында тө мен қ арай тү сіп, варолий кө пірінде екі жағ ына жартылай айқ асады да ү шкіл нервтің шайнау ядроларында аяқ талады. Екінші нейрон клеткалары осы ядроларғ а орнығ ып, олардың аксондары ү шкіл нервтің кіші бө лігін қ ұ растырып, оның ү шінші тармағ ына қ осылады да шайнау бұ лшық еттерін(m. masseter, m. temporalis, m. pterigoideim ext. et int., m. digastricus) нервтендіреді.

Ү шкіл нерв тармақ тары-кө здік нерв, жоғ арғ ы жә не тө менгі жақ нервтері. Олар бассү йек қ уысынан тиісті тесіктер арқ ылы: 1-шісі жоғ арғ ы кө з саң ылауынан, 2-шісі дө ң гелек тесіктен, 3-шісі сына сү йектің сопақ ша тесігінен шығ ады. Нервтің бірінші тармағ ы кө з ү сті тесігінен, екіншісі кө з асты тесігінен, ү шіншісі иек тесігінен ө тіп бетке қ арай шығ ады.

Ү шкіл нерв сезімтал тармақ тары(бірінші, екінші) арқ ылы беттің терісін, тілдің алдың ғ ы 2/3 бө лігін, жақ пен тісті, мұ рынның қ осалқ ы қ уысын, ми қ абық тарын нервтендіреді. Нервтің ү шінші тармағ ы (n. mandibularis) жалпы сезімділікпен қ атар тілдің алдың ғ ы 2/3 бө лігінің дә м сезуін қ амтамасыз етеді.

. Vбас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

Ү шкіл нерв зақ ымдануының белгілері:

* Ү шкіл нервтің тү бірі мен тармақ тары зақ ымданса беттің сол зақ ымданғ ан жақ тағ ы жартысында ұ стамалы ауырсыну, нерв тармақ тарының бетке шығ атын тұ старын басып байқ ағ анда ауырсыну, бет терісінде сезімділік ө згерістері (гиперестезия, гипестезия немесе анестезия) пайда болады.

*Гассер тү йіні зақ ымданса бетте ауырсынумен қ оса қ абыршақ тә різді кү лдіреу пайда болады.

*Ми бағ анындағ ы ү шкіл нерв- жұ лын трактысы ядросы зақ ымданса ауырсыну жә не температуралық сезімділік Зельдер аймағ ында жойылады да жанасу жә не терең сезім сақ талады.

*Кө ру тө мпешігі, ішкі капсула, артқ ы ми қ ыртысының орталық ирелең і зақ ымданғ анда қ арама-қ арсы бетте сезімділік барлық тү рі бұ зылады. Артқ ы орталық ирелең тө менгі бө ліктері тітіркенсе, қ арама-қ арсы бетте ұ стамалы парестезия пайда болады.

*Шайнау ядросы немесе ү шкіл нерв тү бірінің қ ысқ а бө лігі зақ ымданса, сол зақ ымданғ ан жағ ында шайнауғ а қ атысты бұ лшық еттер сал болып қ алады. Шайнау ядроларының ми қ ыртысымен екі жақ ты байланысы болғ андық тан, орталық нейрондардың зақ ымдануы шайнау бұ лшық еттеріне онша ә серін тигізбейді.

VII бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Бет нерві VIIжұ п ( nervus facialis) бет (ым) бұ лшық еттерін нервтендіреді. Бет бұ лшық еттерін нервтендіру жү йесі 2 невроннан тү зіледі. Орталық неврон клеткалары алдынғ ы орталық ирелең нің тө менгі бө лігіне орналасқ ан, олардың аксондары ми қ ыртысы – бұ лшық ет жолының қ ұ рамында тө мен тү сіп, варолий кө пірінде екі жағ ынан жартылай айқ асады да варолий кө пірі қ ақ пағ ының тү кпірінегі бет нерві ядроларында аяқ талады. Айқ асуғ а орталық неврон талшық тарының кө пшілігі қ атысады да олар бет нерві ядросын мидың қ арама қ арсы жарты шарымен байланыстырады. Орталық неврон талшық тарының аздағ ан бө лігі қ иылысуғ а қ атыспай, ө з жағ ымен бет нерві ядросының жоғ арғ ы бө лігіне келіп тоқ тайды. Сонымен бет нервісі ядросының жоғ арғ ы бө лігі ө з жағ ындағ ы жә не қ арама-қ арсы ми жарты шарларымен тең байланысты жасайды, ал оның тө менгі бө лігі тек мидың қ арама- қ арсы жағ ымен байланысады. Бет нервінің ядросында сыртқ ы неврон клеткалары орналасқ ан, олардың аксондары бет нервісін қ ұ растырады. Ол ә кеткіш нервінің ядросын айнала орап, кө пір –мишық бұ рышы арқ ылы ө теді де, ішкі есту тесігіне кіріп, одан ә рі самай сү йегінің пирамидасындағ ы Фалопий каналын бойлай біз-емізік тесігінен бас сү йек сыртына шығ ады. Бет нервісі жоғ арғ ы қ абақ ты кө теретін бұ лшық еттен басқ а барлық бет бұ лшық еттерін нервтендіреді. Фалопий каналындағ ы буынды (вегетативтік) тү йін маң айыннан бет нервінің серіктестері- ү лкен тас тү йін нерві- жас шығ аратын талшық тар, ү зең гі нерві, дабыл шегінің нерві – дә м сезу, сілекей шығ аратын талшық тар. Ү зең гі нерві (nervus stapedius) ортаң ғ ы қ ұ лық тың дабыл жарғ ағ ын нервтендіреді, дә м сезу талшық тары – тілдің алдың ғ ы 2/3 бө лігіне, сілекей бө летін талшық тар, тіл асты жә не тө менгі жақ тағ ы сілекей бездеріне келеді.

VII бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

VII ( nervus facialis) бет (ым) бұ лшық еттерін нервтендіреді. Зақ ымдану белгілері

Бет нервісінің сыртқ ы невроны ( нервтің ө зі немесе оның ми бағ анындағ ы ядросы) зақ ымданса, беттің зақ ымданғ ан жағ ындағ ы бұ лшық еттері сал болып қ алады. Осығ ан байланысты беттің ә жімдері тұ тасып, кө з аясы кең іп, қ абағ ы қ озғ алмай, кө зі жұ мылмай қ алады ( қ оянның кө зі тә різді белгі), кө зін жұ мғ анда кө з алмасы жоғ ары қ арай ауытқ ып, ү стің гі жә не тө менгі кірпіктерінің арасынан кө здің ағ ы кө рініп тұ рады ( Белл симптомы). Тістерін ақ ситқ анда ауыз зақ ымданғ ан жақ қ а қ исайып леп белгісіне ұ қ сайды- « шарко леп белгісі» симптомы. Екі ұ ртын томпайтқ анда, зақ ымданғ анғ ан жақ тағ ы ұ рт томпаймайды.

Солып сал болып қ алғ ан бет бұ лшық еттеріне электр тоғ ы ә сер етпейді (дегенерация реакциясы).

Бет нервінің ә р тү рлі дең гейде зақ ымдануы кезінде жоғ арыда келтірілген бет бұ лшық еттерінің сал болып қ алуынан басқ а мына тө менгі қ осымша симптомдар анық талады.

1. Мийяр – Гублер (алмасушы) айқ асушы синдромы.

Ми бағ анында бет нервінің ядросымен қ оса пирамида жолы зақ ымданғ андық тан зақ ымданғ ан жақ та бет бұ лшық еттері сал болып қ алады да, қ арама-қ арсы жағ ында сіреспелі гемиплегия немесе гемипарез болады.

2. Кө пір-мишық бұ рышының зақ ымдануы. Ү шкіл нерв, бет немесе есту нервтері қ осарлана зақ ымдануына байланысты зақ ымданғ ан жақ та беттің сезімділігі жойылады жә не оның бұ лшық еттері сал болып қ алады, есту қ абілеті тө мендейді (гипакузия) немесе естімей қ алады (анакузия), дененің тепетең дігі жойылады ( атаксия).

3. Егер кө пір- мишық бұ рышын зақ ымдандыратын ошақ ми бағ анын жанына ә сер ететің болса, онда зақ ымданғ ан жақ қ а мшық атаксиясы, ал қ арама-қ арсы жағ ында сіреспелі гемиплегия немесе гемипарез болады.

4. Фаллопий каналында бет нервінен ү лкен тастық нерв бө лінгенге дейін зақ ымданса бет бұ лшық еттері сал болып қ алуымен қ атар кө з жанары қ ұ рғ айды, тілдің алдың ғ ы 2/3 бө лігінде дә м сезу қ абілеті кү шейеді ( гипергевзия) немесе тө мендейді (гипогевзия).

5. Фаллопий каналында бет нерві ү лкен тастық нерв бө лінетін жерінен тө мен, бірақ ү зең гілік нерв бө лінетін тұ сынан жоғ ары зақ ымданса, жоғ арыда келтірілген симптомдар қ айталанады да, бірақ кө з қ ұ рғ амайды, керісінше кө зден жас ағ атын болады.

6. Фаллопий каналында бет нерві ү зең гілік нерв бө лінетін тұ сынан тө мен, бірақ дабыл шегінің шығ атын тұ сынан жоғ ары зақ ымданса, бет бұ лшық еттері солып сал болуымен қ оса тілдің алдың ғ ы 2/3 бө лігінде дә м сезінуі бұ зылады, кө зден жас ағ ады.

7. Бет нерві істік тә різді ө сіктің тұ сында зақ ымданса бет бұ лшық еттері солып сал болуымен қ оса кө зден жас парлайды.

Бет нервінің орталық неврондары бір жағ ынан зақ ымданса зақ ымданғ ан жағ ына қ арсы бет қ ұ былысын атқ аратын бұ лшық еттердің тө менгі бө лігінің қ ызметі ә лсірейді, ерін аумағ ындағ ы ә жім ұ лғ аяды, езуі тө мендеп босайды (шарконың « леп белгісі» симптомы).

VIII бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Есту жә не кіреберіс нерві (n. vestibulocochlearis)– сезгіш нервтерге жатады. кіреберіс-ұ лу нерві бет нервінен бө лініп шық қ ан афферентті нерв, есту жә не тепе-тең дік мү шесінен келетін сомалық -сезімтал талшық тары бар. Ол екі pars vestibularis жә не pars cochlearis бө ліктерінен тұ рады. Олардың қ ызметі ә р тү рлі: кіреберіс бө лігі ішкі қ ұ лақ лабириттің кіреберісі мен жартылай шең берлі тү тіктерде жайғ асқ ан статикалық аппаратардың импульстарды ө ткізеді де, ал ұ лу дыбыс тітіркенулерін қ абылдайтын иірімді мү шеден есту импульстарын ө ткізеді. Есту анализаторының қ ұ рылымы- 1ші неврондардың клеткалары кортий тү йініндегі ұ лу иірімінде жатыр, олардың аксондары есту нервін қ ұ растырады да, бас сү йек қ уысына ішкі есту тесігі арқ ылы ө тіп, ми бағ анындағ ы алдың ғ ы жә не арқ а ядроларына келеді. Бұ л ядрода олардың 2ші неврондарының клеткалары жатыр, аксондары 2 жағ ынан жартылай қ иылысады да ми қ ыртысы астындағ ы есту орталық тарына – ішкі иінді денелерге жә не 4 тө мпешіктің артқ ы томпақ тарына кө теріледі. Мұ нда 3ші неврон клеткалары орналасқ ан, олардың аксондары жоғ ары кө теріліп, ми қ ыртысының самай бө лігінің жоғ арғ ы жағ ындағ ы Гешль ирелең іне келіп тоқ тайды. Варолий кө пірінің қ ақ пағ ында есту нервінің қ осымша ядролары бар. Олар трапеция тә різді дененің, бү йір ілмегінің ядролары мен жоғ арғ ы олива. Бұ л ядролар есту импульстерін ө ткізуге қ атысады. Ә р ядрода есту талшық тарының кейбір бө лігі қ осымша ү зіледі де қ осалқ ы невронғ а ауысады. Вестибулярлық анализатордың қ ұ рылымы. 1ші неврон клеткалары ішкі қ ұ лақ тү біндегі вестибулярлық тү йінінде орналасқ ан. Олардың дендриттері бұ рандалы ө зек ампулаларындағ ы жатыршақ тың жә не ішкі қ ұ лақ тың буылтық танғ ан лабиринтіндегі қ алташадан рецепторғ а барады. 1ші невронның аксондары кіреберіс нервін қ ұ растырады. Ол ми бағ анына есту нервімен бірге кіреді де сопақ ша ми қ ақ пағ ында Бехтерев жә не Дейтерс вестибулярлы ядроларында келіп тоқ тайды.

VIII бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

VIII есту жә не кіреберіс нервтері. Есту анализаторының ә р дең гейде зақ ымдану симптомдары;

Есту нервінің жартылай зақ ымдануы кезінде есту қ абілеті тө мендейді (гипокузия) немесе саң ырау болып қ алады ( анакузия). Есту нервінің ми бағ анындағ ы алдың ғ ы жә не ү стің гі ядролары зақ ымданса, зақ ымданғ ан жақ тағ ы қ ұ лағ ы мү лде естімей қ алады ( анакузия).

Есту анализаторының ми қ ыртысына тоғ ысатын ұ шы зақ ымданса, жалғ ан дыбыстар естіледі ( қ арапайым дыбыстардан бастап музыкалық ә уендер типтес кү рделі дыбыстарғ а дейін), кейде осының соң ынан іле эпилетивтік ұ стама болады.

Вестибулярлық анализатор зақ ымдануына байланысты дененің тепе- ең дігі бұ зылуымен (вестибуляарлық атаксия) қ оса қ осымша белгілер болады. Олар бас айналу, лоқ сып қ ұ су, жү рек соғ уының баяулауы. Вестибулярлық анализатордың зақ ымдану дең гейін қ осымша симптомдар арқ ылы ғ ана анық тауғ а болады.

IX бас ми жұ п жү йкесіне сипаттама берің із

Тіл – жұ тқ ыншақ нерві – аралас нервке жататын болғ андық тан, олардың қ ұ рамында қ имылдатқ ыш, сезгіш жә не вегетативтік талшық тар бар. Бұ л нервтің ядролары сопақ ша мидың қ ақ пағ ында орналасқ ан. Олар нервке ортақ қ имылдатқ ыш 2жақ тылық ядро (nucleus ambliquus) жә не сезгіштік – сұ р аймақ ядросы (nucleus alae cinerea), тіл-жұ тқ ыншақ нервіне қ атысты сілекей шығ аратын (nucleus salivatorius), жә не дә м сездіретін (nucleus tractus olitarii) ядролар. Бұ л нерв тө менгі олива мен жіп тә різді дененің арасындағ ы ө зекте бірнеше тү біршіктерімен сопақ ша мидың сыртына шығ ады. Олар бас сү йек қ уысынан артқ ы бас сү йек шұ қ ырындағ ы мойындырық тық тесіктен (мойындырық тық венамен бірге) шығ ады. Сезгіштік бө лігі жалпы сезімділік анализаторы сияқ ты ү ш неврондық қ ұ рылымнан тұ рады. 1ші сезгіштік неврондардың клеткалары арнаулы 4 тү йінде (ganglion superior, ganglion petrosum, ganglion jugulare, ganglion nodosum). Олар мойындырық тық тесіктің маң айында орналасқ ан. Қ имылдатқ ыш бө лігі ми қ ыртысы – бұ лшық ет жолына ұ қ сап, 2невроннан қ ұ растырылады. Орталық неврондары сопақ ша мидағ ы ядроларынан жоғ ары 2жағ ынан жартылай айқ асады. Сол себепті 2 жақ тылық ядро ми қ ыртысымен 2 жақ ты байланысады.

. IX бас ми жұ п жү йкесінің зақ ымдану семиотикасына сипаттама берің із

Тіл жұ тқ ыншақ нервінің зақ ымдану белгілері:
-маң қ аланып сө йлеу (назолалия)
-дыбысы шық пай қ алуы (афония) немесе оның бә сең деуі (гипофония)
-жұ тынудың қ иындауы – дисфагия, (сұ йық ты жұ та алмайды, егер жұ тпақ шы болса шашалып қ алады, сұ йық мұ рнынан қ айта шығ ады)
-жұ тыну рефлексінің тө мендеуі
-таң дайдың салбырап қ алуы, оның қ имылының шектелуі немесе жоғ алуы
-тіл тү бірінде дә м сезу баяулайды (гипогейзия) немесе мү лде сезілмейді (агейзия)
Тіл жұ тқ ыншақ жә не кезбе нервінің орталық неврондарының бір жағ ынан зақ ымдануы, олардың қ ызметіне ә сер етпейді. Ядролар ү стіндегі байланыстар екі жағ ынан бірдей зақ ымданса, псевдобульбар (жалғ ан сопақ ша ми) синдромы пайда болады.

Бас миы мен жұ лынның қ ан айналымына сипаттама берің із

Ми қ ан тамырлары зақ ымдануының клиникалық белгілерін тү сіну ү шін мидың қ анмең қ амтамасыз етілу ерекшеліктерін білудің маң ызы зор. Ми қ ан айналысы екі артериялык жү йе: ішкі ұ йқ ы жә не омыртқ а артерияларымен қ амтамасыз етіледі. Омыртқ а артериялары бұ ғ ана асты артериясынан бастальш, мойын омыртқ асы кө лденең ө сінділерінің каналына кіреді де, 1-мойын омыртқ асы дең гейінде одан шығ ады. Соң ынан ү лкен шү йде тесігі арқ ылы бас сү йек қ уысына кіріп, сопақ ша ми астына (табанына) орналасады. Сопақ ша ми мен варолиев кө пірі аралығ ында негізгі артерияның жалпы бағ анасымен қ осылады. Ә рбір омыртқ а артериясынан екі тармақ шығ ып, тө мен қ арай жұ лынғ а бағ ытталады. Олар бірігіп алдың ғ ы жұ лын артериясын қ ұ райды. Сонымен, сопақ ша ми астында " Захарченконың артериялық шең берінің " ромбысы қ алыптасады, оның жоғ аргы бұ рышы - негізгі артерияның, ал тө менгісі — алдың ғ ы жұ лын артериясының басталғ ан тұ сы. Ішкі ұ йқ ы артериясы — жалпы ұ йқ ы артериясының тармағ ы, ол сол жақ та — тікелей аортадан (қ олқ адан), ал оң жақ та — оң бұ ғ анаасты артериясынан шығ ады. Аталмыш артерия бас сү йек қ уысына; ү лкен шү йде тесігі арқ ылы кіріп, одан тү рік ершігінің жә не кө ру нервтері қ илысының екі жағ ынан шығ ады. Ішкі ұ йқ ы артериясының тікелей жалғ асы — орталық ми артериясы мидың тө бе, мандай жә не самай бө ліктерінің арасында сильвиев қ ыртысы бойымен жү реді. Ішкі ұ йқ ы артериясы ми астында алғ а қ арай тік бұ рыш жасап, алдың ғ ы ми артериясына ұ ласады. Екі алдың ғ ы ми артериясы алдың ғ ы біріктіруші артерия арқ ылы анастомоз жасайды. Екі артериялық жү йенің (каротидтік пен вертебралдық ) байланысы виллизиев артериялық шең бері арқ ылы іске асады. Негізгі (базиллярлық ) артерия екі жақ тағ ы омыртқ а артерияларының қ осылуы арқ ылы пайда болып, варолиев кө пірінің алдың ғ ы қ ырында тағ ы да екіге бө лінеді де, артқ ы ми артерияларына айналады, оның ә рқ айсысы артқ ы біріктіруші артерия арқ ылы ішкі ұ йқ ы артериясымен анастомоз жасайды. Сонымен, вилизиев шең бері негізгі (базиллярлық ) артерия, артқ ы ми артериясы, артқ ы біріктіруші, ішкі ұ йқ ы (орталық ми), алдың ғ ы ми жә не алдың ғ ы біріктіруші артериялардан пайда болады. Сонымен, ми қ ан тамырлары жү йесі қ ұ рылымының ө згешелігі қ анды бір артерия алабынан (бассейнінен) басқ а артериялар алаптарына ауыстыруғ а мү мкіндік береді.

жұ лын мойын

Жоғ арғ ы мойын сегменттерінің зақ ымдалу синдромдары ( C1 – C5): тө с-бұ ғ ана-емізік, трапеция тә різді бұ лшық еттерінің ( XII жұ п) жә не диафрагманың спастикалық тетраплегиясы, зақ ымдану дең гейінен тө мен сезімталдық тың барлық тү рлерінің болмауы, орталық тип бойынша зә р мен нә жіс шығ арудың бұ зылыстары. С1 сегментінің зақ ымдалуы кезінде беттегі артқ ы Зельдер дерматомаларындағ ы диссоцирленген анестезия анық талады ( ү шкіл нерв ядросының тө менгі бө лімдерінің ө шірілуі ). Мойын жуандылығ ының зақ ымдалу синдромы ( C6 – T1): аяқ тың шеткі салдануы зақ ымдалғ ан сегментінен тө мен аймақ тағ ы сезімталдық тың барлық тү рлерінің болмауы орталық тип бойынша кіші жамбас мү шелері қ ызметтерінің бұ зылыстары Клод Бернар-Горнердің екіжақ тылық синдромы ( птоз, миоз, энофтальм).

жұ лын кеуде

Кеуде сегменттерінің зақ ымдалу синдромы ( T1 – T12): спастикалы тө менгі параплегия зақ ымдалғ ан сегментінен тө мен аймақ тағ ы сезімталдық тың барлық тү рлерінің болмауы орталық тип бойынша кіші жамбас мү шелері қ ызметтерінің бұ зылыстары дененің тө менгі жағ ы мен аяқ тағ ы айқ ын вегетативті-трофикалық бұ зылыстар.

жұ лын бел дең гейінднгі зақ ымдану

Бел жуандылығ ының зақ ымдалу синдромы ( L1 – S2): тө менгі ә лсіз параплегия аяқ пен аралық аймағ ының параанестезиясы орталық тип бойынша кіші жамбас мү шелері қ ызметтерінің бұ зылыстары. Жұ лын эпиконусы сегменттерінің зақ ымдалу синдромы ( L4 – S2): L4 – S2 миотомдарының симметриялы шеткі салдануы ( артқ ы сан, балтыр, ө кше мен бө ксе бұ лшық еттері ахилл рефлексінің ө шірілуімен бірге); балтыр, ө кше, жамбас пен аралық аймақ тарындағ ы сезімталдық тың барлық тү рлерінің параанестезиясы, зә р мен нә жіс тоқ тауы. Жұ лынның ат қ ұ йрығ ы сегменттерінің зақ ымдану синдромы: аногенитальды аймақ тың анестезиясы ( «ер тоқ ым» анестезиясы) аналь рефлекі жоқ шеткі тип бойынша кіші жамбас мү шелері қ ызметтерінің бұ зылыстары ( зә р мен нә жісті ұ стай алмау) сегізкө з аймағ ының трофикалы бұ зылыстары.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 56