Бір тал шаш. Има Сумак

Бір тал шаш

Шіркін, қ азақ тың қ ара ө лең і! Неге бірақ «қ ара ө лең »? «Қ ара» деген сө здің ә ртү рлі мағ ынасы бар. Мысалы, қ ара мал – ірі мал, Қ аратау – ұ лы тау, Қ ара хан — атақ ты хан, қ ара жер, т. б.

Қ ара ө лең де сондай шығ ар. Ірі шығ ар.

Сонау соғ ыс жылдарында азынағ ан аштық та, кү ннің шуағ ы тым сирек кезде, қ ақ ағ ан қ ыста, анда - санда адамдар бір бас қ осқ анда, майданғ а ондап кеткен азаматтардан ілуде біреу жараланып қ айтқ анда жетім ауылда бір азғ антай той - мереке болар еді.

Сол тойда екеу - екеу ә н салып, сағ ынышты ә уендер айтатын. Ә сіресе есімде қ алғ аны, кө кірегімде ө шпестей жатталғ аны, ә рдайым қ ырау шалғ ан жү регімді жылытатыны екі - ақ ауыз мына шумақ тар:

Ауылың нан ары да ө ттім,

Бері де ө ттім - оу,

Ү кің ді шекең дегі бермей кеттің - оу.

Сол ү кің, кө п болғ анда,

Жү з тең гелік - оу,

Қ алдырдың кө ң ілімді

Мың тең гелік ай...

Қ ара кө з қ арай берді дү ркін - дү ркін - ай,

Кө зімді қ арық тырды сенің кө ркің - ай.

Шашың нан бір - бір талдап сү йер едім - ау,

Қ айтейін, жетпейді ғ ой ө мір шіркін - ай...

Қ азір бір - бір талдап сү йетін шаш қ айда? Ондай сү юдің қ адірін білетін бас қ айда?

Ә ттең, бір кем дү ние!..

Има Сумак

Сонау жиырмасыншы ғ асырдағ ы алпысыншы жылдардың басы еді. Мен «Социалистік Қ азақ стан» газетіндегі ә деби қ ызметкермін. Бө лім бастығ ы айтулы ә ң гімеші, шешен Жекен Жұ мақ анов.

Жаздың бір айында Алматығ а Има Сумак келді. Оның отаны — жердің арғ ы бетінде жатқ ан Перу деген ел. Има Сумак — кө не «қ ызыл терілі» кечуа тілінде «Сұ лу келді» дегенді білдіреді.

Он жасында керемет ә нші атанғ ан осы ғ ажайып қ ыз той - томалақ та жиналғ ан кө пшіліктің арасында келе жатқ анда жұ рттың бә рі:

— Има Сумак! Има Сумак! — деп аса зор қ ұ рметпен қ арсы алады екен.

Американы бұ дан бес жү з жыл бұ рын жаулап алғ ан еуропалық басқ ыншылардан аман қ алғ ан инктер тұ қ ымынан тарағ ан тұ яқ.

Оның дауысы ә лемде сирек кездесетін ерекше дауыс екен. Яғ ни ол тө рт дауыспен ә н сала алады: колоратура, меццо - сопрано, сопрано, тенор.

Ал «Кү нге табын» атты кереметті орындағ анда Има Сумак кө мейінен «бас» дейтін дауыс та шығ ады - ау деп қ алдым.

Алматыда Има Сумакка жолығ ып, сұ хбаттасқ ан жалғ ыз мен болды десем, мақ таншақ демең дер.

Есікті оның кү йеуі, продюссер Мойзес Биванко ашты.

— Сіз біздің кечуа - индеецтерге ұ қ сайды екенсіз, — деді сонда мағ ан ғ ажайып Има Сумак, — басқ а ешкімді қ абылдамаймын.

Сө йтіп, Има Сумак концерті туралы «Социалистік Қ азақ стан» менің айқ ара қ ос бет очеркімді басты. Содан кейін Има Сумак туралы хабар зым - зия. Арғ ы тағ дыры, ө мірі не болды – ары - бері сұ растырып, іздестіріп, ешқ андай дерек таппадым.

Кім біледі, «Кү нге табыну» ә нін айтқ анда ол қ ос қ олын кө к аспанғ а қ арай созып жіберіп, шырқ ау биікке самғ ап ұ шқ андай кө рінуші еді, Кү н кө зіне қ арай ұ шып кетті ме... Ә лде колонизаторлардан кө п қ орлық, зорлық - зомбылық кө рген ө з нә сілінің, қ ырылғ ан - жойылғ ан ө з ұ лтының ә руақ тарына барып қ осылды ма...

Бір кем дү ние.

⇐ Предыдущая 5 6 7 8 91011 12 13 14 Следующая ⇒