![]()
|
|||||||
Parfiýa döwründe senetçilik.Parfiý a dö wrü nde senetç ilik.
Gadymy Parfiý anyň kü ý zegä rç ilik senedi barada aý danyň da bu ugurdan parfiý alylar uly derejelere ý etipdir. Iç ki salyný an (ç akyr) humlar ý asalypdyr. Kü ý zeler dü rli hili ş ekilde bolupdyr. Ritonlar hem parfiý alylaryň ö zboluş ly senetç iliginiň gö rnü ş idir. Ritonuň ö ň tarapynda ganatly ahal teke aty ş ekillendirilpdir. Onuň bokurdak tarapynda patyş alaryň durmuş yna degiş li ş ekiller ý erleş dirilipdir. kü ý zeleri we gap-gaç lary gadymy parfiý alylar kä milligiň iň ý o- kary derejesine ý etiripdirler. Skupltura (heý keltaraş lyk) barada aý danyň da bu ugurdan hem parfiý alylar ilki baş da grekleriň kä ö ý kü nipdirler. Ý agny grekleriň hudaý hasap edý ä n Afiny, Zews hudaý larynyň ş ekillerini we beý - leki hudaý laryň ş ekillerini, skulpturalaryny ý asapdyrlar. Bu sungat eserleri wagtyň geç megi bilen ý erli ş ertlere gö rä ü ý tgedip ellenizm medeniý etinden tapawutlylykda ö zboluş ly sungat eserlerini dö redip- dirler. Mysal ü ç in, patyş anyň gyzy Radugunanyň heý keli we Parfiý a patyş alarynyň ş ekilleri, dü rli haý wanlaryň ş ekillerini we baş galary dö redipdirler.
Parfiý a dö wleti dö wrü nde dini-ygtykat. Parfiý alylaryň dini dü ş ü njeleri birmeň zeş bolmandyr. Irki dö - wü rlerde ilatyň durmuş ynda atyň we gü nü ň keramaty gü ý ç li saý ylypdyr. Aý al hudaý larynyň -hudaý enä niň tä siri halkyň durmu- ş ynda uly rol oynapdyr. Dini ynanç lara gö rä, ata-babalaryň ruhuna uý mak gü ý ç li bolupdyr. Soň ra kem-kemden zaroastraç ylyk (otparazlyk) esasy dini dü ş ü njä ö wrü lipdir. Parfiý alylaryň dini maksady ü ç in niý etlenen otparazlaryň yba- dathanalary dü rli ş ekillerde salynypdyr. Muň a mysal edip kö ne Nusaý yň gü norta-gü nbatarynda ý erleş en togalak ybadathanany ş eý le- de, Aş gabatdan 30 km gü nbatarda yerleş en monahlaryň mekdebi bolan Mansurdepe ybadathana toplumy, Margiý anada ý erleş en Gä wir galada orta asyr awtorlaryň habar bermeklerine gö rä bir erkek adamyň we bir aý al adamyň ş ekili ş ekillendirilen Keý mir Zuban atly ybadathanany aytmak bolar. Ş eý le-de, gadymy Saragtda ý erleş en otparazlaryň ybadathanasyny mysal getirmek bolar.
|
|||||||
|