2. Майдандағы қазақстандықтар.

2. Майдандағ ы қ азақ стандық тар.

Соғ ыстың алғ ашқ ы кү ндерінен бастап қ азақ стандық тар барлық майданда шайқ асты. Олар Отан ү шін фашистерге қ арсы бағ ытталғ ан ұ рысқ а аянбай кірісті. Қ азақ станда ұ йымдастырылғ ан кө птеген ә скери бө лімдер майданғ а жіберілді. Даң қ ты Брест қ амалын қ орғ аушылардың қ атарында мың дағ ан қ азақ стандық тар болды. Олардың арасында Ғ. Жұ матов, В. Фурсов, К. Тұ рдиев, Ш. Шолтырев, К. Иманқ ұ лов, Е. А. Качань т. б. жаумен жан аямай шайқ асып, ерліктің ү лгісін кө рсетті. 1941 жылы 24 маусымда 219 атқ ыштар полкі Литваның Шяуляй қ аласында алғ аш рет ұ рысқ а кірісті. Қ азақ стандық тар жау ә скерлерімен Перемышев, Мурманск, Одесса, Севостополь, Сталинград тү біндегі, Украина, Белоруссия жеріндегі жанқ иярлық қ арсылығ ына қ арамастан немістер соғ ыстың бастапқ ы кезінде ү лкен басымдылық қ а ие болды. Оның бірнеше себебі бар еді. Біріншіден, басынан бақ айшағ ына дейін қ аруланғ ан, Европаның кө птеген елдерін бағ ындырғ ан жау ә скерінің соғ ыс жү ргізу тә жірибесі мол болды. Екіншіден, тұ тқ иылдан жасалғ ан шабуылғ а Кең ес ә скерлері ә зір емес еді. Ү шіншіден, Кең ес ә скерін қ айта қ ұ ру, қ аруландыру тиісті дә режеде болмады. Тө ртіншіден, 1939 – 1940 жылдардағ ы Қ ызыл Армияны тазалау кезінде ә скердің кө птеген қ олбасшылары, жоғ ары, орта буындағ ы офицерлері ұ сталып атылып кетті. Осының бә рі Қ ызыл Армия бө лімдерінің соғ ыстың бастапқ ы кезінде ү лкен сә тсіздікке ұ шырап, мың дағ ан жауынгерлерден айырылуына соқ тырды.

Москва шайқ асы (1941 жыл 30 қ ыркү йек – 1941 жыл 6 желтоқ сан).

Қ азақ стандық тардың жауынгерлік даң қ ы, ә сіресе, Москва тү біндегі шайқ аста шық ты. Республикада жасақ талғ ан 316 – атқ ыштар дивизиясына Масквағ а апаратын негізгі ө зекті жолдың бірі – Волокаламск тас жолын қ орғ ау тапсырылды. Мұ нда Бауыржан Момышұ лы басқ арғ ан 1075 ұ лан атқ ыштар полкі жау шабуылына ерлікпен тойтарыс берді. 28 танк жоюшылар («28 панфиловшы») тобы Дубосеково разъезінде жаудың 18 танкісін жойып жіберді. Ротаның саяси жетекшісі В. Г. Клочков «Россия кең – байтақ, бірақ шегінерге жер жоқ, артымызда Москва» ұ ранын кө терді. Оның бұ л сө зі бү кіл майданғ а тарады. Кейіннен «28 панфиловшы» ерлігі аң ызғ а айналды. Олар қ асық қ аны қ алғ анша шайқ асты. Бә рі дерлік қ аза тапты, бірақ жауды ө ткізбеді. Сондай – ақ Москва қ орғ ау тарихына панфиловшылар дивизиясы бө лімдерінің саяси жетекшілері П. В. Вихров, М. Габдуллин, автоматшылар Т. Тоқ таров, Р. Амангелдиев мә ң гі ө шпес із қ алдырды.

316 – дивизия жауынгерлерінің ерлігі мен қ аһ армандығ ы жоғ ары бағ аланды. 1941 жылы 17 қ арашада оғ ан 8-ші гвардиялық дивизия атағ ы беріліп, Қ ызыл Ту орденімен марапатталды. Москва облысының Бородино селосының тү бінде неміс штабына басып кіріп, немістердің кө зін жойғ ан Тө леген Тоқ таровқ а Кең естер Одағ ының батыры атағ ы берілді. М. Ғ абдуллин басқ арғ ан автоматшылар тобы да ерекше ерлік кө рсетіп, жау танкілерінің бірнешеуін жойды. М. Ғ абдуллинге Кең естер Одағ ы батыры атағ ы берілді.

1942 жылы 3 мамырда 238 атқ ыштар дивизиясы ұ йымшылдығ ы жә не ерлігі ү шін Қ ызыл Ту орденімен марапатталды, ал 1942 жылы бұ л дивизия 30 – гвардиялық дивизия болып қ айта қ ұ рылды.

⇐ Предыдущая 123 4 Следующая ⇒