2.3. Құрылғының сипаттамасы

Жоғ ары энергиялы электрондардың дифракциясын бақ ылауғ а арналғ ан қ ұ рал – электронды – дифракциялық аппарат – вакуумды қ ұ рал болып табылады (сурет 2. 2).

Қ ызғ ан вольфрам қ ылы шығ аратын электрондар электростатикалық фокустаушы электрод пен анод арасында берілген жоғ ары кернеумен 1-10 кВ ү детіледі, электрондық шоқ қ алыптасады. Электрондар шоғ ы зерттелетін заттың жұ қ а 10^-6- 10^-5 см пленкасы арқ ылы ө ткізіледі. Затпен ә серлесіп электрондар шашырайды да дифракциялық сурет тү зеді, мұ ны флюресценттік экранда бақ ылайды.

Сурет 2. 2. Электрондар дифракциясын бақ ылайтын

эксперименттік қ ондырғ ы [28]

Егер зерттелініп отырғ ан ү лгі поликристалдық ү лдір болса, онда ү лдірдегі жеке кристалдардың бейберекет қ озғ алысы нә тижесінде Вульф – Брэгг шартын (2. 7) қ анағ аттандыратын бұ рышпен тү сетін кристалл жазық тық тағ ы жү йелер табылады.

Поликристалдық графитте жеке қ абаттар арасындағ ы байланыстар ү зіледі (2. 3-сурет), сондық тан бұ лардың бағ дарлануы кездейсоқ сипатта болады. Демек, электрондар шоғ ы конус тү рінде таралады да токқ а перпендикуляр орналасқ ан графит пленкадан L қ ашық тық тағ ы флуоресценттік экранда интерференциялық сақ иналардың пайда болуына себепші болады.

Брэггтік бұ рышын интерференциялық сақ иналар радиусын білсек есептеуге болады, бірақ ауытқ у бұ рышы (2. 1-сурет) θ сырғ у бұ рышынан екі есе ү лкен: ; 2. 1-суреттен мынаны табамыз:

(2. 8)

Сурет 2. 3 Электрондық дифракциялық шам [28] мен шамның

люминесценциялық экранында бақ ыланатын дифракциялық сақ иналар [29]

мұ ндағ ы R=65мм, шыныбаллонның радиусы, ал Кіші α бұ рыштары ( =0, 985) ү шін

(2. 9)

сонда кіші бұ рыштары ү шін

θ (2. 9а)

болады. Осығ ан сү йеніп (2. 9) жә не (2. 9а) ө рнектерінен мына ө рнекті аламыз

n=1, 2, 3 (2. 10)

Тордың жазық тық тарынан шағ ылу нә тижесінде ө рнектен интерференцияның екі сақ ина пайда болады. Анодтағ ы кернеулерді электронды ү детуші U кернеу біліп (2. 4) формула бойынша толқ ын ұ зындығ ын есептеуге болады.

Электрондық – дифракциялық аппаратты ток кө зімен жалғ аң ыз (2. 4 сурет). Жоғ ары вольтты ток кө зін 10МОмрезисторды пайдаланып G3 анодқ а қ осың ыз.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒