Әдебиеттер

1. Досқ алиев Қ. Білім бағ алау негіздері. 58-60 б. «Қ азақ стан мектебі» 10/2004.

2. Р. Қ арменов. Оқ ушылардың білімдерін бағ алау жолдары 38-43. «Бастауыш мектеп» 4/2006

3. Тоқ бергенова У. Оқ у жетістігін бағ алау. «Қ азақ стан мектебі» 8/2005.

4. Байбекова М. Оқ ыту процесіндегі бағ алау 19-22б. «Ұ лағ ат», 1-1999.

Бағ алау – одан арғ ы білім алу туралы шешімді қ абылдау мақ сатымен оқ ытудың нә тижелерін жү йелі тү рде жиынтық тауғ а бағ ытталғ ан қ ызметті белгілеу ү шін қ олданылатын термин.

Формативтік жә не жиынтық (жиынтық тайтын) бағ алау арасындағ ы айырмашылық 1960 жылдардан бастап белгіленген, бірақ берілген екі терминнің мә ні нақ ты анық талмағ ан. Іс жү зінде бір мә нге ие болатын бұ дан анығ ырақ айырмашылық жіктеу жә не есеп беру ү шін ө ткізілетін оқ ытуды бағ алау жә не нақ ты мақ саты оқ ушылардың оқ уына ық пал етуге арналғ ан оқ ытудың бө лігі ретінде бағ алауды қ олдану болып табылатын оқ ыту ү шін бағ алау арасында жү ргізіледі.

Оқ ытуды, ә дістерді жә не осы мү мкіндіктерді іске асыру тү рлерін жақ сарту мү мкіндіктерін анық тауғ а бағ ытталғ ан бағ алау формативті немесе Оқ ыту ү шін Бағ алау (Оү Б) болып табылады. Дербес тұ жырымдама ретінде «Оқ ыту ү шін Бағ алау» 1999 жылғ ы зерттеу нә тижелері туралы мұ ғ алімдерді жә не нұ сқ аулық ты жасаушыларды ақ параттандыру ү шін 1989 жылы жұ мыс жү ргізген Ұ лыбритания академиктерінен қ ұ ралғ ан Бағ алау Реформасының Тобы (Assessment Reform Group) автор болғ ан осы аттас (Оү Б) кітапша жарияланғ аннан кейін белгілі болды.

Егер бағ алау мақ саты жіктеу, сертификациялау немесе оқ ытуды жылжыту ү шін оқ ыту қ орытындысын шығ ару болса, онда ө зінің функциясы бойынша бағ алау жиынтық болып табылады жә не кейде оны оқ ытуды бағ алау деп атайды. Егер жиынтық бағ алау оқ ушының, мұ ғ алімнің немесе мектептің мә ртебесіне немесе болашағ ына ық пал етуі (яғ ни, анық тайтын мә нге ие) мү мкін болатын шешімді қ абылдау ү шін қ олданылғ ан жағ дайда ө лшемдердің сенімділігін қ амтамасыз ету керек, ол ақ параттың мазмұ ны мен оны қ алыптастыру шартын бақ ылауды белгілейтін арнайы тестілерді қ олдану кезінде мү мкін болады.

Ө лшемдік бағ алау тө мендегі міндеттерді жү зеге асыру ү шін пайдаланылады:

-оқ ушылардың ө з оқ у нә тижелері ү шін жауапкершіліктерін ынталандыру;

-ө з қ атесінен оқ ып-ү йренуіне кө мектесу;

-ненің, неліктен жә не қ андай дең гейде болмай жатқ андығ ын тү сінуге кө мектесу;

-нені ү йрену қ ажет жә не маң ызды екенін сезінуге кө мектесу;

-тиісті жә не сә йкесті икемділіктердің бар-жоқ тығ ын анық тау;

-сә тсіздіктерді есепке алы отырып, ол ү шін жазаламау;

-оқ ушының алғ а жылжуын ө зіне қ атысты бағ алау;

-оқ ушыларды табысқ а жетуге ынталандыыру.

Ө лшемдік бағ алау барысында оқ у ү дерісі оқ ушылар ө зін-ө зі, ө зінің жетістіктері мен кемшіліктерін, ө зінің ә рекеттері мен мү мкіндіктерін бағ алауғ а жағ дай жасалатындай етіп ұ йымдастырылады.

Оқ ушылар жұ мысын бағ алау бірлесе отырып жасалғ ан бағ алау ө лшемдері арқ ылы жү ргізіледі.

Ә р ө лшем бойынша нә тижелер белгілі бір шә кілдер арқ ылы шығ арылады:

-ө те жоғ ары;

-жоғ ары;

-орташа;

-тө мен.

Сонымен бірге оқ ушылардың жұ мыстары тө мендегі бағ алау пікірлері арқ ылы бағ аланады:

-жақ сы біледі жә не тә жірибеде пайдалана алады;

-біледі, аздап пайдаланады;

-кү мә нданады;

-білмейді;

-анық талмағ ан.

Бағ алаудың екі жү йесіндегі тұ жырымдамалық ерекшеліктер:

Ө лшемдік бағ алау:

-жоспарлау, оқ ыту жә не бағ алау біртұ тас ү деріс;

-бағ алаудың тең гермелі стратегияларының жү йелі тізбегі пайдаланылады;

-ө зін-ө зі жә не ө зара бағ алауғ а оқ ушылар тартылады;

-оқ ушылардың оқ у нә тижелерін есепке алу мен есеп берудің тең гермелі тә сілдері қ олданылады;

-оқ ушылардың жауаптары бойынша оның сол сә ттегі тү сіну дең гейі бағ аланады;

-тақ ырыппен жұ мыстың ө н бойында оқ ушылармен тұ рақ ты жә не дер кезінде кері байланыс жасалады;

-оқ ушыларғ а бағ алауды оқ у нә тижелерін сипаттау мен жақ сарту тә сілі ретінде қ абылдауғ а ық пал етеді;

-тақ ырыпты оқ ып-ү йренер алдында оқ ушылардың ағ ымдық білімі мен оқ у тә жірибесін алдын ала бағ алауғ а мү мкіндік береді.

Дә стү рлі бағ алау:

-жоспарлау, оқ ыту жә не бағ алау бір-бірінен бө лек ү дерістер;

-бағ алаудың бір ғ ана қ ұ ралы немесе стратегиясы пайдаланылады;

-бағ алау тек мұ ғ алімнің билігінде;

-оқ ушылардың оқ у нә тижелерін есепке алу мен есеп берудің бір ғ ана тә сілі қ олданылады;

-оқ ушылардың жауаптары дұ рыс жауаппен салыстырылады (біледі-білмейді);

-тақ ырыппен жұ мыс біткен кезде ғ ана тексеру жү ргізіледі;

-бағ алаудың жалғ ыз мақ саты – қ ойылатын бағ аны анық тау;

-оқ ушылардың ағ ымдық білімі мен оқ у тә жірибесін бағ алау тақ ырыппен жұ мыс біткен кезде ғ ана жү ргізіледі.

Критериалдық бағ алау жү йесі нормативті бағ алау жү йесіне жатады. Критериалдық бағ алау жү йесі – Халық аралық бакалавриат мектептерінде кең қ олданылады. Бұ л бағ алау жү йесі - білім алушының қ ұ зіреттілігін дамытуғ а, тұ лғ аның қ алыптасуына бағ ытталғ ан бағ алау жү йесі.

Критериалды бағ алау жү йесінің мү мкіндіктері

1. http: //moodle. nis. edu. kz

2. Бешімбаева Қ. Е. Білімалушының тілдікқ ұ зыреттілігінжетілдірудегікритериалдыбағ алаужү йесі. Ә дістемелік нұ сқ ау, 11-бет.

3. Красноборова А. А. Критериальное оценивание в школе. Учебное пособие

4. Мұ ғ алімгеарналғ аннұ сқ аулық «Оқ ытуү шінбағ алаужә неоқ удыбағ алау», 55-бет.

Бағ алау тү рлері:

• Ішкі бағ алау (ішкі бағ алау негізделеді білім беру стандарттарында, ү шін қ ызмет етеді, мониторинг жетістіктер мен ө рлеудің дең гейінде студенттердің мектеп, Жоо, аудитория). Екі тү рі бар мұ ндай бағ алау: формативті (қ алыптастырушы) жә не суммативті (жиынтық ) бағ алау.

• Ұ лттық бағ алау (бұ л жү йе, тұ рақ ты жү зеге асырылатын соң ында белгілі бір кезең ү шін оқ ыту жә не бақ ылау білім беру сапасын қ амтамасыз ететін бағ алау оқ ушылардың жетістіктерін республикалық дең гейде).

• Халық аралық бағ алау (функциясын орындайды арттыру жә не білім сапасын бағ алау жү ргізіледі, салыстырмалы зерттеулермен, мониторингами, мү мкіндік жағ дайы туралы ақ парат алу, білім беру, анық тау ү шін шешуді талап ететін маң ызды проблемалар, оларды зерттеу жә не нә тижелерін салыстыру шет елдермен)

Формативті (қ алыптастырушы) бағ алау мақ сатында қ олданылады ө лшеу, білім прогресс, білім алушылардың жә не оның мынадай тә сілдері бар: бақ ылау, ауызша жауап, жазбаша жұ мыс, тестілік тапсырмалар, портфолио, эссені, ұ ғ ыну, бағ алау-бір студент басқ а.

Суммативті (қ орытынды) жетістіктерін бағ алау алынғ ан оқ ушылардың білім соң ында бірлік оқ ыту, жартыжылдық жә не жыл. Қ орытындысы негізінде бағ алау, бұ л сенімді кө рсеткіші мең геру дең гейін стандарттарын ұ стау. Айтуғ а болады, оның тү рлері: ауызша жауаптар, емтихан, тест, жетістіктерін кө рсету.

⇐ Предыдущая 1 23