Физикадан оқушылардың оқу жетістіктерін бағалауда өлшемдік технологияны қолдану

Психологиялық -педагогикалық теория жә не тә жірибеде бағ а ұ ғ ымы кө біне бағ алау деген ұ ғ ыммен тү сіндіріледі.

Бағ алаудың оқ у процесінде орындайтын ү ш қ ызметі талданады, оның негізгісі – дамытушылық қ ызметі, функциясы. Білімде, іскерлікті, дағ дыны тексеру жә не бағ алау танымдық іс-ә рекет кө здерінің бірі. Бағ а қ ою арқ ылы бала жанына ү рей туғ ызудан гө рі қ айта талаптандыруғ а ұ мтылу керек.

Ғ алымдардың зерттеулеріне сү йенсек, адамның оқ ыту жә не тә рбиелеу ү рдісіндегі ө зін-ө зі бағ алауын елемей тастауғ а болмайды. Оны елемеу мынадай теріс қ ұ былыстарына алып барады.

1. Психикалық дамудың тежелуі

2. Оқ ытудағ ы психологиялық жә не мағ ыналық кедергілер.

3. Жаман мінездің қ алыптасуы.

Жалпы алғ анда бағ алауды тек балдық жү йеде ғ ана емес, мадақ тау сө здерін пайдаланғ анда оқ ушылардың белсенділіктері артады.

Бағ а- педагогикалық ынталандыру болып келеді. Мадақ тау мен жазалау бір-бірімен тығ ыз байланысты қ асиеттер. Жақ сы бағ а мадақ тау болса, ал, тө мен бағ а - жазалау болып келеді. Бағ аның ылғ и жоғ ары болуы ынталандырудың кү шін жояды.

«Назарбаев Зияткерлі мектептері» дербес білім беру ұ йымы оқ ушылардың оқ ытудағ ы жетістіктерін бағ алаудың тұ тас жү йесін қ ұ рды. Ол отандық жә не шетелдік жоғ ары оқ у орындарына тү су кезінде жоғ ары бә секеге қ абілеттілікті қ амтамасыз ету ү шін ә рбір оқ ушыны конкурстық іріктеуден бастап мектепті бітіріп шық қ анғ а дейін сү йемелдейді.

Критериалды бағ алау тү сінігі мен оны қ олданудың жалпы тә сілдері анық талды, бұ л 2010 жылы Зияткерлік мектептері ү шін оқ ушылардың оқ удағ ы жетістіктерін критериалды бағ алау моделін жасауғ а мү мкіндік береді. Халық аралық Бакалавриат мектептерінің оқ ыту бағ дарламаларының ерекшеліктерін ескере отырып бейімдеді.

2011-12 оқ у жылында критериалды тә сіл физика- математика бағ ытындағ ы мектептердің 7 сыныптарында жә не химия- биология бағ ытындағ ы мектептердің 8 сыныптарында сынақ тан ө ткізілді.

Критериалды бағ алау - оқ у мақ саттарына сә йкес кү тілетін нә тижелерге қ ол жеткізуге жә не дербес оқ ытуды тү зету мен оқ ушылардың дағ дыларын дамыту дең гейін бағ алауғ а мү мкіндік беретін алдын ала белгілі болғ ан ө лшемдерге сә йкес оқ ушылардың оқ удағ ы жетістіктерін бағ алау. Бағ алау критерийлері мазмұ нның кү рделілік дә режесіне тікелей бағ ынышты жә не тапсырмалардың кү рделілігіне сә йкес квалиметриялық амал (сапаны ө лшеу амалы) негізінде қ ойылғ ан бағ а ғ ана білім сапасының нағ ыз ә діл кө рсеткіші бола алады: егер оқ ушы ү ш дең гей тапсырмаларын біртіндеп: толық жә не 75 пайыздан тө мен емес кө рсеткішпен дұ рыс орындаса «ө те жақ сы», алғ ашқ ы екі дең гей тапсырмаларын ғ ана дұ рыс орындаса – «жақ сы», тек бірінші дең гей тапсырмаларымен шектелсе – «қ анағ аттандырарлық » деп бағ аланады.

Критериалды бағ алау міндеттері:

-Оқ у ү рдісінің ә рбір кезең інде оқ ушының дайындық дең гейін анық тау;

-Оқ у бағ дарламасына сә йкес оқ ытудың мақ саты мен нә тижелерінің жетістіктерін оқ ушылардың ө здерінің талдауы;

-Ә рбір оқ ушының жеке даму траекториясын бақ ылау;

-Оқ у бағ дарламасын мең герудегі олқ ылық тарды жою ү шін оқ ушыларды ынталандыру;

-Оқ у бағ дарламасының тиімділігін бақ ылау;

-Оқ у ү рдісін ұ йымдастырудың жә не оқ у материалын мең герудің ерекшеліктерін анық тау ү шін мұ ғ алім, оқ ушы жә не ата-ана арасында кері байланысты қ амтамасыз ету.

Критериалды бағ алау жү йесінде қ олданылатын жалпы ұ ғ ымдар

Критериалдық жү йе қ олданысында білім алушының оқ удағ ы жетістіктерін тексеру ү шін бағ алаудың келесі тү рлері мен формалары қ арастырылғ ан:

Қ алыптастырушы жә не қ орытындылаушы бағ алау:

Қ алыптастырушы бағ алау кү нделікті оқ у ү рдісінде оқ ушылардың ағ ымдағ ы білім дең гейлерін анық тау ү шін жә не мұ ғ алім мен оқ ушы арасында ө зара байланысты орнату ү шін қ олданылады.

Қ орытындылаушы бағ алау бұ л білімді жалпылау, қ орытындылау кезінде, тараудың немесе модульдің соң ында, немесе таным ү рдісінің қ андай да бір сатысында оқ ушының жетістіктерін бағ алау ү шін қ олданылады.

Қ алыптастырушы бағ алау:

-Кү нделікті оқ у ү рдісі кезінде жү ргізіледі (ө здік жұ мыстар, тесттер т. с. с. )

-Оқ ушығ а ө з жұ мыстарын ө ң деуге жә не жоғ ары нә тижеге жетуге кө мектеседі;

-Мұ ғ алімге оқ ушының материалды мең гергені туралы ақ парат жинақ тауғ а, талдауғ а жә не жоспарлауғ а мү мкіндік береді.

Қ орытындылаушы бағ алау:

-Ә рбір бө лім соң ында ө ткізіледі (бақ ылау жұ мысы немесе қ орытынды сынақ жұ мысы )

-Оқ ушыларғ а ә рбір бө лім бойынша ө з білім дең гейлерін кө рсетуге мү мкіндік береді

-Мұ ғ алімге оқ ушылардың жетістіктері туралы қ орытынды пікір жасауғ а жә не қ орытынды бағ аны қ оюғ а мү мкіндік береді.

Критериалды бағ алаудың артық шылық тары:

-Оқ ушының жеке басы емес, тек қ ана жұ мысы бағ аланады;

-Оқ ушының жұ мысы дұ рыс орындалғ ан жұ мыс ү лгісімен (эталон) салыстырылады;

-Ү лгі (эталон) оқ ушыларғ а алдын-ала белгілі;

-Оқ ушығ а бағ алау алгоритмі алдын-ала белгілі;

-Білім берудің сапасы артады;

Бү гінгі кү ні бағ алаудағ ы қ иындық тар:

-оқ ушыны қ ызығ ушылық қ а ынталандыратын, оның ө зіндік жұ мысын ұ йымдастырудың нақ ты алгоритмі жоқ;

-оқ улық тар танымдық қ ызметті басқ ару функциясын орындамайды;

-тиісті мә тіндер сипаттау сипатында жазылғ ан, проблемалық тапсырмалар ө те аз;

-оқ ушылардың жалпы оқ у жә не ақ ыл-ой икемділіктері.

Бағ алауды қ айта қ арауғ а ық пал ететін мә селелер:

-оқ ушылардың оқ у мотивациясының жоқ тығ ы;

-жү йелі ой ең бегінің, табыс қ уанышының жоқ тығ ы;

-ақ паратты ө зінің жеке біліміне айналдыру процесінің жоқ тығ ы;

-оқ у процесінің қ ызық еместігі, балалардың сұ рақ қ оя алмауы.

-дү ниені қ абылдаудың біртұ тастығ ының, білімнің ортақ жү йесінің жоқ тығ ы;

-ынтымақ ыт қ арым-қ атынастың, топта жұ мыс жасай алудың жоқ тығ ы;

Қ азіргі жаң аша білім беру технологиялары ескі бағ алау жү йесімен ү йлесе алмайтыны белгілі. Оқ ытуда зерттеушілік іс-ә рекеттердің кең інен қ олданылуы қ азіргі талаптарғ а сай келетін жаң аша бағ алау жү йесін қ ажет етеді. Оқ ушы ө зін-ө зі талдау мен рефлексия жасау тә жірибесін ү йренуі, оқ у ү дерісі ғ ана емес, бағ алау ү дерісінің де белсенді қ атысушы болуы керек. Бұ л жағ дайда ө зін-ө зі бағ алауғ а баса назар аударылуы керек. Бала ө з жұ мысына сә йкесті бағ а қ оя алуы ү шін ол жұ мыс эталондарын білуі тиіс. Ол эталон тү сінікті тілмен, нақ ты жазылғ ан болуы шарт. Мұ ндай мү мкіндікті ө лшемдік бағ алау жү йесі ғ ана береді.

12 3 Следующая ⇒