6 – жаттығу. Поэзиялық шығармалардан морфологиялық ерекшелікке байланысты он шақты мысалдар тауып жазыңыздар.

3 – жаттығ у. Берілген сө йлемдердегі асты сызылғ ан диалектілерге морфологиялық талдау жасай отырып, диалекті сө здердің қ алай жасалғ андығ ын тү сіндірің іздер.

1. Біздің жақ қ а келулі бә рің қ ашып, Ү ш тағ аннан қ алың қ ұ м тө рін асып. (Х. Ерғ алиев) 2. Етпеске кең ес келелі, Азырақ сө йлеп берелі. (Майлық ожа) 3. Мә жіліс ү стінде келген кейбір ойларымды ғ ана ортағ а салғ ым бар. 4. Бұ ндай сә т кез-келген сә тте туа бермейтіні анық, осы мү мкіндікті пайдаланғ ан жастар кешкілік жиналып отырмақ жасады. 5. Шұ барлы жердің табиғ аты ә мә нда адам баласын сү йсіндіріп келеді. 6. Жү дә лі адам ешқ ашанда жерде қ алмайды. 7. Ол ө зінің ә лдемділігінің арқ асында қ андай шаруаны да қ иналмастан тындырып келеді. («Қ азақ ә дебиеті» газеті, 18. 06. 2008ж. ) 8. Ө мір адамғ а бір-ақ рет беріледі, бә рі де маң дайғ а жазылмыш. («Жұ лдыз» журналы, 13. 05. 2009 ж. ) 10. Қ алқ ам, ү й ішін жайғ ап жіберші, мына қ онақ баламен ә ң гімелесейін. («Қ азақ ә дебиеті» газеті, 15. 04. 2011. )

4 – жаттығ у. Б. Соқ пақ баевтың шығ армаларынан алынғ ан мысалдарды дә птерлерің ізге кө шіріп жазып алың ыздар. Қ арамен берілген диалект сө здердің ә деби нормадағ ы мағ ынасын табың ыздар.

Жолдың екі жақ жағ асы биік шилер. Қ ияқ тары желкілдеп қ ау болып кө рінеді. Адал еттіден Жү ніс, Мұ хамедилерде бір кә рілеу торы ат бар. Бізде тү к жоқ. Екі ү йдің аяқ лау етері сол ғ ана. Арық тізесі ағ аштай сорайып, иегін тіреген аурушаң шешем жез шә угімнен ақ су қ ұ йып отыр. Мү мкін болса, бір уыс, жарым уыс ақ талқ анды ө зіне бө лек жасап жейді. Бір тү йір, жарты тү йір тә тті табылса, аузының дә мін алып, ақ суды сонымен ішеді. Қ олыма ілінген бір тал кә мпитті кө з ілеспейтін жылдамдық пен қ ағ ып алдым да, мен-дағ ы қ онақ тарғ а орын босатқ ан болып, тү регеп кеттім. Бә лем, тү стің бе қ олғ а, деймін де, біреуін таң дап киіп алам. Жә не бірнеше парын ү йге ә кеп, ә бдіреге салып қ оямын. Тамағ ымыз – талқ ан. Кә дімгі қ ара талқ ан. Кішкене пияламен таң ертең бір пияла, тү сте бір пияла, кешке бір пияла арпаның талқ анын береді.

5 – жаттығ у. –хана қ осымшасы арқ ылы жасалғ ан диалект сө здерге мысал келтіріп, оларды кірістіріп, «Ақ тө бе кө шесінде» тақ ырыбында шағ ын ә ң гіме қ ұ растырың ыздар.

6 – жаттығ у. Поэзиялық шығ армалардан морфологиялық ерекшелікке байланысты он шақ ты мысалдар тауып жазың ыздар.

12. Тақ ырып. Диалектілік лексикография

Талқ ыланатын сұ рақ тар:

1. Жалпы лексикографияның салалары.

2. Алғ ашқ ы диалектологиялық сө здіктер. (С. Аманжолов, Ж. Досқ араев)

3. Қ азақ тілінің диалектологиялық сө здіктері. А. 1969, А1991, 1999, 2001жж.

Ә дебиеттер: 1-10

⇐ Предыдущая 13 14 15 16 171819 20 21 22 Следующая ⇒