|
|||
Желдің бағыты орталықтан шетке қарайЖелдің жылдамдығ ы қ андай қ ұ ралмен ө лшенеді: Анемометр Желдің жылдамдығ ы секундына 17 метрден 33-35 метрге дейін баратын циклондарды қ алай атайды: Тропиктік дауылдар мен қ ұ йындар Желдің кү шін балмен ө лшейтін шартты шкала: бофорт шкаласы Желдің пайда болуына ә сер етуші фактор: атмосфералық қ ысым Жер шарында неше географиялық белдеу бар: 13 Жер асты суларының бірінші су ө ткізбейтін қ абат ү стінде жатқ ан тү рі: грунт сулары Жер асты суларының топырақ қ абатында жатқ ан тү рі: топырақ сулары Жер асты суының жер бетіне шық қ ан жері: бұ лақ Жер астынан атқ ылай шығ атын қ ысымды су қ алай атайды: Артезиан сулары Жер астынан атқ ылай шығ атын қ ысымды ыстық су кө здері қ алай атайды: Гейзер Жер атмосферасындағ ы ауаның қ ұ рамы: Оттек-21 %, азот-78 %, кө мір қ ышқ ыл газы-0, 03 % жә не басқ а газдар-1 % Жер бедері қ андай процестер нә тижесінде тү зіледі: Эндогенді жә не экзогенді процестердің ө зарa ә рекеттесуінен Жер бедерін ө згертуші экзогендік процестер: ү гілу Жер бедерін тү зудегі экзогенді процесс: Ө зен эрозиясы Жер бедерініњ карстылы формасы пайда болады: Жер асты суы, Жер асты аѓынды суларынан. Жер бедерінің қ айсысының қ алыптасуына жел негізгі фактор болып саналады: Аридті Жер бедерінің қ андай типі “абразия”деп аталады: Жағ алық Жер бедерінің қ андай типі “дефляция” деп аталады: Эолдық Жер бедерінің макропішіндері: Тау жоталары Жер бедерінің мегопішіндері: Тау белдеулері Жер бедерінің оң формалары: Бархан Жер бедерінің планеталық пішіндері: Су асты орта жоталары Жер бедерінің теріс пішіндері: Жыра Жер бедерінің ірі оң пішіні: Материктер Жер бедерінің эолды тү рінің морфоскульптура тү ріне сә йкестігі: Бархандар жә не Жер бетімен есептегендегі қ андай қ ашық тық ты планетааралық шекаралас деп атайды: 1000 – 1500 м Жер бетінде бедер қ алыптастырушы процестерді зерттейді: Геотектоника, Геоморфология Жер бетіндегі барлық экзогендік процестердің активтілігі неге байланысты? Жылу энергиясының мө лшеріне Жер бетіндегі белгілілі бір нү ктенің ендігі мен бойлығ ы: географиялық координат Жер бетіндегі ең ылғ алды ендік: Экватор, Материктерді екі бө летін ендік, Нө лден басталатын ендік. Жер бетіндегі кө птеген физикалық жә не химиялық ү рдістердің кү ннің белсенділігімен байланысты екеніне алғ аш рет назар аударғ ан ғ алымды атаң ыз: А. Чижевский Жер бетіндегі нү ктенің бас меридианнан градус есебімен алғ андағ ы қ ашық тығ ы: географиялық бойлық Жер бетіндегі нү ктенің экватордан градус есебімен алғ ан қ ашық тығ ы: географиялық ендік Жер бетіндегі территорияның қ анша бө лігін жазық тық облыстар қ ұ райды: 57 %. Жер бетіндегі территорияның қ анша кө лемін (%) таулы облыстар қ ұ райды: 43. Жер бетіндегі тіршілік кө зін қ орғ аушы “экран” рө лін атқ аратын қ абат қ алай аталады: Озон қ абаты Жер бетіндегі физикалық, химиялық жә не биологиялық ү рдістердің негізгі кө зі не? Кү н энергиясы Жер бетіндегі ылғ ал алмасу процесі жү ретінқ абық тар арасындағ ы тұ йық процестер: Гидросфера, Атмосфера Жер бетіне Ғ арыш кең істігінен келетін су мө лшері гидросфераның жалпы кө леміне ә серін тигізеді ме? Тигізеді, бірақ кейбір факторлардың ә серінен ол ө з кү шін жояды Жер бетіне келіп тү сетін тура радиациясының қ анша пайызы қ айтадан қ айтарылады: 30% Жер бетіннің белгілі-бір ауданына келіп тү сетін кү н радиациясының сандық кө рсеткішін, яғ ни белгілі-бір уақ ыт аралығ ында келіп тү сетін энергия шамасын қ алай айтамыз? Радиация ағ ынының тығ ыздығ ы Жер бетінің белгілі бір кең істігіндегі ұ қ сас қ асиеттеріне кө ң іл бө летін ә діс, ол: Типологиялық ә діс Жер бетінің жалпы ауданы қ аншағ а тең: 510 млн. км2 Жер бетінің жасыл ө сімдік жамылғ ысы қ анша жылда атмосфера жә не қ анша жылда гидросфера қ абаттарындағ ы кө міртек қ орын сің іреді: 4 жылда атмосфера жә не 300 жылда гидросфера қ орын Жер бетінің шағ ылысу қ абілеті қ алай аталады: Альбедо шағ ылысуы Жер гижросферасындағ ы тұ щы су мө лшері қ анша? 2% Жер климатына кө п ә сер ететін антропогендік іс-шаралар: Ормандардың отырғ ызылуы, Батпақ тардың қ ұ рғ атылуы, Отынның жануы Жер Кү нге ең алғ аш орналасатын 5 шілде кү ні олардың арақ ашық тығ ы қ андай болады: 152 млн. шақ ырым Жер Кү нге ең жақ ын орналасатын 3 қ аң тар кү нгі олардың қ ашық тығ ын атаң ыз: 147 млн. шақ ырым Жер Кү нді толығ ымен қ анша уақ ыт аралығ ында айналып шығ ады? 365 кү н 6 сағ ат 9 секундта Жер қ абығ ының мұ хиттық тү бінде кездеспейтін қ абат: Граниттік Жер қ абық шасында ең кө п қ андай элемент: Оттегі. Жер қ озғ алысын бү кіл ә лемдік тартылыс заң ына негіздей отырып математикалық тұ рғ ыдан дә лелдеген ғ алым: И. Ньютон Жер қ ұ рлығ ының басым ауданы тә н белдеулер: Оң тү стік тропиктік, Солтү стік тропиктік Жер қ ыртысы қ ұ рамына кіретін: Ә ртү рлі қ ұ рамдағ ы тау жыныстары. Жер қ ыртысы мен жоғ арғ ы мантияның бір-бірімен ә рекеттері салдарынан шамамен 700 км терең дікке дейін тектоникалық қ озғ алыстар болып отырады, ол аралық қ алай аталады? Тектоносфера Жер қ ыртысы мен мантияның шекарасы: мохоровичич беті Жер қ ыртысын қ андай типтерге бө леді: Материктік жә не мұ хиттық Жер қ ыртысында ең кө п тарағ ан химиялық элемент? оттегі Жер қ ыртысында кездесетін негізгі элементтер: Ca Mg Жер қ ыртысындағ ы кең таралғ ан химиялық элементтер: Темір, Кремний Жер қ ыртысындағ ы тауларда, жарық жерлерде жә не бос қ уыстардағ ы су: Жер асты сулары, Грунт сулары. Жер қ ыртысының бө лімшелерінің жасын анық тау ә дістері: Радиоктивті, Палеонтологиялық Жер қ ыртысының вулкандық атқ ылаулары жиі-жиі жер сілкіністері қ арқ ынды болатын аймақ тарды қ алай аталады: Геосинклиналь аймағ ы Жер қ ыртысының жоғ арғ ы қ абаты: Вулканогенді-шө гінді қ абат Жер қ ыртысының қ алың дығ ы басым: Тау жү йесінде, Таулы массивте. Жер қ ыртысының мұ хиттық типінде қ андай қ абат жоқ? гранит Жер қ ыртысының немесе литосфераның қ алың дығ ы қ андай: 50 – 70 км Жер қ ыртысының рифтілік типіне тә н жер бедері: Мұ хит су асты орта жоталары Жер қ ыртысының салыстырмалы тұ рақ ты бө ліктері қ алай аталады? Платформалар Жер қ ыртысының терең тектоникалық жарығ ында орналасқ ан кө л: Байкал Жер қ ыртысының тү рі: Мұ хиттік, Геосинклинальды, Материктік Жер қ ырытысының тө менгі қ абаты: Базальтты қ абат Жер массасы қ андай: 5. 975*1021 Жер меридианының ұ зындығ ы: 40 008, 5 км Жер орбитасы қ андай орбиталардың арасында орналасқ ан: Венера жғ не Марс, Марсқ а жақ ын, Екінші жә не тө ртінші орбитада. Жер орбитасы қ андай формағ а ұ қ сас: Эллипс, Жұ мыртқ а тә різдес, Сопақ ша. Жер орбитасының жалпы ұ зындығ ы: 940 млн км Жер орбитасының пішіні қ андай: Элипсоид Жер осінің ең іс бұ рышының эллиптикасына тү суі: 660 33’. Жер ө з білігінен айналуы: Кү н жарығ ының шығ ыстан батысқ а ауысуын ескереді, Тә уліктік ырғ ақ тылық ты тудырады Жер ө з осін айналуының географиялық салдарын тап: кун мен тү ннің ауысуы Жер планеталарының алып планеталардың айырмашылығ ы қ андай: Беткі қ абатында тектоникалық ә рекеттің ізі байқ алады Жер планетасынан Кү нге дейінгі ара қ ашық тық ты атаң ыз: 149. 6 мың км Жер планетасының кө лемі, ауданы (км2): 510 млн. Жер планетасының орташа тығ ыздығ ы(г/см3): 5, 52 Жер планетасының серігін ата: Ай Жер планетасының тығ ыздығ ы қ андай? 4, 0-5, 5 г/см3 Жер пішіні геоид тә різді деген терминді ғ ылымғ а тұ нғ ыш рет енгізуші: И. Листинг Жер пішінінің атауы: геоид Жер сфераларының ө зара ә сер ететін «қ абық тар» ұ ғ ымын анық тағ ан Географиялық қ абық тағ ы жердің сыртқ ы сфералары жайлы тұ жырымдағ ан, Жер қ абық тарының ө зара ә серлесуін кө рсеткен Жер сілкіну – бұ л: Жер асты дү мпулері. Жер сілкіну мен вулкан атқ ылау жиі байқ алады: Литосфералық плиталар шекарасында, Плиталар шекарасында, Плиталар соғ ысқ анда. Жер сілкіну мен вулканизм қ андай мұ хиттық жағ алауда жақ сы сезіледі: Тынық мұ хит, Шығ ыс бойлық та, Евразияның шығ ыс жағ алауында. Жер сілкінісі болмайтын қ ұ рлық: Антарктида Жер типтес планеталар: Жер Марс Жер типтес планеталарғ а қ андай планеталар жатады: Жер, Сатурн, Марс, Шолпан, Меркурий Жер тобы планеталарының қ ұ рамында қ андай газдар жеткіліксіз: Сутек пен гелий Жер фигурасы неге ұ қ сайды: Эллипсоид, Жұ мыртқ а. Жер шары бойынша белдеулік уақ ыт саны: 24 Жер шарын белдеулік уақ ытқ а бө луде негізге алынғ ан меридиан: гринвич меридианы Жер шарын он ү ш климат белдеуіне бө лген ғ алы м: Б. Алисов Жер шарын солтү стік жә не оң тү стік жарты шарғ а бө ліп тұ рғ ан сызық: экватор Жер шарында азонгальдық ты анық тайтын фактор? рельеф Жер шарында Кориолис кү ші ненің ә серінен жү зеге асады: Жердің ө з білігінен (ось) қ озғ алуынан Жер шарында неше негізгі климаттық белдеу бар: 7 Жер шарында неше ө тпелі климаттық белдеу бар: 6 Жер шарында судың пайда болу себебі: Жердің мантиясынан Жер шарындағ ы климаттық белдеулер саны: 13 Жер шарындағ ы басым желдер: Жер шарындағ ы ең ү лкен географиялық белдеу? Қ оң ыржай Жер шарындағ ы ерекше қ орғ ауғ а алынғ ан аумақ тар қ алай аталады: Қ орық Жер шарындағ ы жауын-шашын мол тү сетін аймақ: гумидті облыс Жер шарындағ ы кү н сә улесі жылына екі рет тү сетін жер: экватор Жер шарындағ ы қ орғ ауғ а алынғ ан, бірақ демалыс мақ сатында пайдаланылатын аумақ тар: Ұ лттық саябақ Жер шарындағ ы табиғ ат кешендерінің ең ірі тү рі қ алай аталады: Географиялық қ абық Жер шарының біршама орнық ты орналасқ ан телімдері: Платформалар. Жер шарының қ ай бө лігі қ ұ рлық тық, яғ ни қ ұ рлық басым? Солтү стік Жер шарының пішіні: Геоид Жер шарының ү лкен шең берінің ұ зындығ ын кім бірінші болып анық тады: Ғ алым, Эратосфен, Эратосфен. Жергілікті уақ ыт дегеніміз не: Берілген меридиан уақ ыты Жерде атмосфераның болуының себебі: Ү лкен тартылыс кү ші Жерде жылуды аз алатын жер: Поляр белдеуі, Арктика, Солтү стік Мұ зды Мұ хиты. Жерде қ анша негізгі климат фронттары бар? 6 Жердегі аумағ ы бойынша ең ү лкен арал: Гренландия. Жердегі биосфералық қ абық тың пайда болуының негізгі себебі: Атмосфераның пайда болуы, Судың пайда болуы, Магнитосфераның пайда болуы Жердегі бірдей қ ысымдарды біріктіретін сызық тар: Изобара. Жердегі гидросферада тұ щы су қ анша % қ ұ райды: 24. Жердегі ең суық температура: Антарктида, Солтү стік полюсте, Оң тү стік полюсте. Жердегі негізгі энергияның маң ызды процесі болып не табылады: Кү н, Кү н сә улесі, Кү н радиациясы. Жердегі тұ щы су қ орының 69, 3 %-ы Антарктида мен Арктика мұ з жамылғ ысы мен таулы аймақ тарында шоғ ыраланғ ан. Бұ л бү кіл Жер бетіндегі су қ орының қ андай ү лесі? 1. 78 % Жерден 318 есе ү лкен планетаны атаң ыз: Юпитер Жердің ө з осінен айналу уақ ыты: 23 сағ. 56 м. 4 c Жердің бұ рыштық айналымы жылдамдығ ы жоғ ары ендік: Барлық ендіктерде бірдей Жердіњ атмосфералық қ уаты шамамен: 1000 км. астам, 1000 км. Жердің беткі қ абатының сумен шайылу процесі қ алай аталады: Эрозия. Жердіњ беті жылдамырақ салқ ындайды: Қ ұ рлық та, Материкте. Жердің геологиялық даму тарихында қ анша тау тү зілу ү рдісі болды? 5 Жердің геологиялық тарихындағ ы ең кө п аралық ты қ амтитын кезең қ айсы? Биогендік кезең ге дейінгі уақ ыт Жердің геофизикалық ө рісі: гравитациялық Жердің даму тарихында қ анша тау тү зілу қ атпарлығ ын жіктейді. 5 Жердің диаметрінің мө лшері: 12750 км Жердің егістікке жарамды жерлері? 40 % Жердің ең оң тү стік географиялық белдеуі: Антарктикалық. Жердің жасы шамамен: 4, 7 млрд. жыл. Жердің жоғ арғ ы қ абатына тө гілген магмалық жыныс: Эффузивтік Жердің кең еюі мен ұ лғ аю мү мкіндігі туралы ең бектердің авторлары: Жердің кү н маң ын айналу жолы: жерорбитасы Жердің Кү нді айнала қ озғ алу уақ ыты: 365 тә улік 5 сағ ат 48 ΄ Жердің кү нді ө зара айналуынан туындайтын географиялық қ абық тағ ы ү дерістер: Жыл мерзімдерінің ауысуы, Топырақ температурасының жылдық ө згеруі, Жартышарлардағ ы жыл бойы жыл мерзімдерінің ауысуының ә ртү рлі ұ зақ тығ ы Жердің кү ннен ара қ ашық тығ ы жө нінен планеталар арасында нешінші орында: 3- ші, Екеуінен кейінгі ү шінші Жердің кү ннен арақ ашық тығ ының қ ашық тау қ ұ былысы: афелий Жердің қ ай бө лігінде ә рқ ашан кү н мен тү н тең, ал кү н жылына 2 рет тас тқ беде болады? экваторда Жердің қ ай қ абығ ы мұ най заттарымен ө те кө п ластанғ ан? Гидросфера Жердің қ андай бө лігінде жер сілкінулер, вулкандар жиі болады: Материктің шеткі аймақ тарында таулы аудандарда, Плиталар қ иылысқ ан жерде, Ірі таулы аймақ тарда. Жердің қ атты қ абығ ы қ алай аталады: Литосфера Жердің нағ ыз геометриялық пішіні қ алай аталады: Геиод Жердің орташа радиусы мына кө рсеткішке тең: 6371 км Жердің ө з білігін айналуғ а жіберген уақ ыт: тә улік Жердің ө з білігін айналудың географиялық салдары: Кү н мен тү ннің ауысуы, Географиялық қ абық та географиялық ырғ ық пайда болады Жердің ө з білігінен айналатынын дә лелдеген ғ алым: Фуко Жердің ө з білігінен айналуы ә серінен туындағ ан ағ ыстарды қ алай атайды: Геострафикалық Жердің полярлық радиусы мынадай мө лшерге тең: 6356, 8 км Жердің полярлық сығ ылуы қ ай ғ асырда белгілі болды: XVII ғ. Жердің размерін б. э. д. III ғ асырда кім есептеп шығ арды: Эратосфен Жердің саналы тіршілік қ абаты: ноосфера Жердің секріктері. Луна. Жердің су қ абатын зерттейтін салалық физикалық –географиялық ғ ылым: Гляциология, Қ ұ рлық гидрологиясы Жердің су қ абығ ы: Гидросфера Жердің табиғ атына атмосфераның қ андай қ абығ ы кө бірек ә сер етеді: Тропосфера, Тропосфера қ абаты. Жердің табиғ и серігі: Ай жердің тропиктік экваторы қ айда орналасқ ан? 10 с. е Жердің тіршілік қ абығ ы қ алай аталады: Биосфера Жердің шар тә різдес фигурасы болуының негізгі географиялық салдары: Ендік Жердің шар тә різдігі расталды: Аристотель болжамдарымен, Изотов А. А есептеулерімен, Эротосфен есептеулерімен Жердің шартә різді екенін дә лелдеген ғ алымдар: Аристотель, Эратосфен Жердің ыстық тық полюс орналасқ ан бө лігі: Сахараның солтү стігінде Жердің ішкі кү штерінің ә серінен пайда болады: Цунами жә не жерсілкіну, Мұ хиттағ ы цунами, Жер сілкіну. Жердің ішкі қ абаттары: жер қ ыртысы, мантия, ядро Жердің ішкі қ ұ рылысы: Жер қ ыртысынан, мантиядан жә не ядродан тұ рады Жердің экватор бойынша ұ зындығ ы қ анша: 40000 км. Жермен салыстырғ анда Кү н жылуын 2 есе кө п жә не 2, 3 есе кем алатын екі планетаны атаң ыз: Шолпан мен Марс Жерорта тең ізі жағ алауында соғ атын жергілікті желдер қ алай аталады: Мистраль Жерорта тең ізі қ андай мұ хиттың бассейніне жатады: Атлант. Жерортатең іздік типке тә н климат белдеу: субтропиктік Жерсілкіну ошағ ы: эпицентр Жертану ғ ылымының негізін қ алағ ан ғ алымдар мен уақ ыт аралық тары: 20 ғ асырдың 2-жартысы А. Григорьев Жиынтық радиация" дегеніміз не? Тура жә не шашыранды радиацияның қ осындысы Жиынтық радиациясының жер бетінің альбедосынан қ алғ ан бө лігін қ алай атайды: Сің ген радиация Жоғ арғ ы жә не орта ендіктерде жаз мезгілінде қ атты қ ызғ ан тең із бетінің тө менгі қ абатында температураның кү рт ө згеру қ абаты орналасқ ан, оны қ алай атаймыз? Мезгілдік термоклин қ абаты Жоғ арғ ы қ ысымды аймақ тарда ауа массасының қ андай қ озғ алысы байқ алады? тө мен тү суші Жоғ арғ ы палеозой қ атпарлығ ы қ алай аталады? герцін Жоғ арғ ы ярустағ ы бұ лттар: Қ азбауыр, қ азбауыр-будақ, қ азбауыр-қ абатты Жоғ арлағ ан сайын атмосфералық қ ысым: Азаяды, Кө терілген сайын азаяды. Жоң ғ ар Алатауында соғ атын жергілікті желдер қ алай аталады: Ебі, Сайхан Жұ лдыз саны мен мө лшеріне қ арай алып жұ лдыздар жү йесі қ алай аталады: Галактикалық Жыл мезгілдерінің ауысуы географиялық қ абық тың қ андай заң дылығ ына байланысты: Ырғ ақ тылық Жыл сайын ө нім алу ү шін ә лемде? Шикізаттың 20 % қ олданылады Жыл сайын белгілі бір маусымда байқ алатын ө зендегі судың биік дең гейге кө теруі – бұ л: Судың жайылуы, Судың кө теріліп тасуы, Кө теріліп жайылу. Жыл ішінде буланғ ан судың мө лшері: 72 мың км3 Жыл ішінде жердің кү нге жақ ын келу қ ұ былысы: перигелий Жылдық жауын-шашын мө лшері байқ алатын тау: Азияда, Гималай, Евразияда. Жылдың ө тпелі кезең інде (кө ктем, кү з) жиі байқ алатын қ ұ былыс : ү сік Жылу балансы қ андай компоненттерден тү рады? Радиациалық баланс, турбуленттік жылу айырбасы, топырақ, су қ абатымен жылу айырбасы, конденсация Жылу балансының компоненттері: Радияциялық баланс, Топырақ Жылу мен ылғ алдың таралуына байланысты нені бө ліп шығ арады: Географиялық зоналарды Жылу ө ткізушілік қ асиеті мол: Су Жылудың ең кө п мө лшері қ ай ендіктерде таралғ ан: Экваторлық ендіктерде Жылы ауада барикалық дең гей қ алай болады: Жоғ ары Жылы су ағ ыстарына қ айсысы жатады: Гольфстрим жә не Солтү стік Атлант Жылы фронт" деген не? жылы ауаның суық ауағ а ауысуы, Солтү стік ендіктегі ағ ыстар, Евразияның солтү стік батысындағ ы ағ ыс. Жылына бағ ытын екі рет ө згертетін жел қ алай аталады? муссон Жылына бір рет кү н зенитте (тал тү сте) болатын ендік: Оң тү стік тропик, Экватор, Солтү стік тропик Жыныстардың жинақ талуынан қ ұ ралғ ан жер бедері пішіндері қ алай аталады: Аккумуляциялы
|
|||
|