Ғылыми еңбектері

XIX ғ асырдың соң ында Омбы орман шаруашылығ ы училищесінде оқ ытушылық қ ызмет атқ арып, ғ ылыми жұ мыстармен айналысады.

Ол 1896 ж. кө рнекті ғ алымдардың кепілдемесімен Орыс географиялық қ оғ амы Батыс-Сібір бө лімшесінің толық мү шесі болып сайланды.

Ә лихан «Ресей. Жалпы географиялық сипаттама» атты кө п томдық ең бектің қ азақ даласына арналғ ан 18 томына автор ретінде қ атынасқ ан. Ол ғ ылыми жұ мыспен қ атар қ оғ амдық -ә леуметтік саяси қ ызметтерге де белсене араласа бастайды.

1904 жылы қ азақ даласына қ оныс аудару қ озғ алысын даярлап берген Ф. А. Шербина экспедициясының қ ұ рамында болды.

1911-14 жж. Ә лихан Бө кейхан «Жаң а энциклопедиялық сө здіктің » 4-21 томдарына автор ретінде қ атысты.

Ә лихан Бө кейхан — ғ ұ лама ғ алым ормантанушы, экономист, мал шаруашылығ ын зерттеуді ғ ылыми жолғ а қ оюшы, тарихшы, этнограф, ә дебиеттанушы, аудармашы, ә рі публицист ретінде қ азақ халқ ының саяси ә леуметтік, мә дени рухани тарихында ө шпестей із қ алдырғ ан ұ лы тұ лғ а. ^[2]^[3] Ә. Бө кейханұ лының ә дебиеттану тұ рғ ысынан жазылғ ан ең бектері ғ алым Д. Қ амзабекұ лы тарапынан жан-жақ ты қ арастырылады. Бұ л зерттеуде Ә. Бө кейханұ лының алғ ашқ ы ең бектерінің бірі ретінде «Женщина в киргизкой былине Кобланды» атты мақ аласы сарапталғ ан. «Туркестанские ведомости» газетінің бірнеше санында жарияланғ ан. Ә. Бө кейхановтың ә йгілі «Қ обыланды» жырындағ ы ә йел бейнесі» деп аталғ ан мақ аласы белгілі ғ алым С. Қ асқ абасов тарапынан жан-жақ ты талданып, сол кездегі қ азақ фольклористикасы ү шін аса маң ызды бірнеше мә селе кө терілгенін жеріне жеткізе айтылып: «Бұ лар эпостың тарихилығ ы, «Қ обыланды» жырының шығ у мезгілі, қ азақ фольклорының тү рлері, жыршы жә не оның шеберлігі, қ оғ амдық ой-санасының жырда кө рініс табуы, «Қ обыланды» жырындағ ы ә йелдер бейнесі, олардың атқ арып отырғ ан идеялық қ ызметі. Осындай ғ ылыми мә нді проблемаларды автор сол кездегі ә леуметтік, моральдық мә селелермен ұ штастыра қ арастырғ ан», - делінген.

⇐ Предыдущая 1 234 Следующая ⇒