1. VI-XII ғғ. Қазақстан аумағындағы тайпалардың рухани мәдениеті: (тілі, діні, жазуы)

29-билет

1. VI-XII ғ ғ. Қ азақ стан аумағ ындағ ы тайпалардың рухани мә дениеті: (тілі, діні, жазуы)

2. Қ азақ стандағ ы ЖЭС: оның жетістіктері жә не мерзімінен бұ рын аяқ талуының себептері мен салдары.

3. Дешті Қ ыпшақ тың аумағ ын картағ а белгілең із.

Жауабы:

1. VI-XII ғ ғ. Қ азақ стан аумағ ындағ ы тайпалардың рухани мә дениеті: (тілі, діні, жазуы)

Кө не тү ркілердің VIІ-VIIІ ғ асырларғ а жататын ежелгі жазбалары Орхон, Енисей жә не Селең гі ө зендері бойларынан табылып зерттелген. Бұ л жә дігерлер тарихта «Орхон-Енисей жазба ескерткіштері» деп аталады. Жалпы кө не тү ркі тілінде 200-ден аса жә дігерлер табылғ ан. Жазба деректердің мә н-мағ ынасы ертедегі тү ріктердің ө мірі туралы мағ лұ мат береді. Олардың тілі кү нделікті тұ рмыста қ олданылатын ауызекі сө здерден тұ рады. Бұ л жазу ө нері пайда болғ анғ а дейін ауызша ә деби тілдің дамығ андығ ын кө рсетеді. Жазу ө нерінің дамуына байланысты VIII ғ асырда тү ріктердің жазба ә дебиеті дү ниеге келді. Тү рік ө ркениетінің кө не ескерткіштері –«Кү лтегін» жә не «Тоныкө к» жазулары. Ежелгі тү ркілер негізінен Кө кке (Тә ң ір) жә не Жер-Суғ а (Йер-Суб) сиынғ ан. Бұ л қ ос кү штің аса қ ұ діреттісі болып Кө к саналды. Сонымен қ атар аса киелі Ұ май ана тә ң ірісі отбасы мен бала-шағ аның қ орғ аушысы саналды. Тү ріктер Кө к бө ріні қ ұ дірет тұ тқ ан.

Деректерге қ арағ анда Қ азақ станның оң тү стігі мен оң тү стік-шығ ысында (Жетісу) қ алаларғ а жү ргізілген зерттеу жұ мыстарына қ арағ анда ә ртү рлі діни нанымдардың болғ андығ ы байқ алады. Сырдария аймағ ында қ ойғ а табыну салты ө ріс алғ андығ ы аң ғ арылады.

3. Қ азақ стандағ ы ЖЭС: оның жетістіктері жә не мерзімінен бұ рын аяқ талуының себептері мен салдары.

Жаң а экономикалық саясатты республикада дә йекті жү ргізу ө зінің игі нә тижелерін берді. Елде кооперативтік қ озғ алыс дамып, ауда орындары қ ұ рылды. Қ азақ шаруалары ұ жымдық шаруашылық тарда, коммуналарда, артельдерде жә не жер ө ң дейтін серіктестіктерде ынтымақ тастық пен ө зара кө мек мектебінен ө тті. Сө йтіп, Кең ес ү кіметінің елдің ө неркә сібін қ алпына келтіру мақ сатында жү ргізілген шаралары кейін республика экономикасына орталық тың ү стемдігінің мейілінше кү ш алуына ә келді. Ө ндіріс орындарын орталық танғ ан трестерге біріктіру сонымен бірге ө ндіргіш кү штерді региондарғ а орналастыруда кемшіліктерге жол ашты, яғ ни Қ азақ стан экономикасының ұ зақ мерзімге шикізаттық сипатынайқ ындады.
Алайда Кең естердің 1921-1925 жылдардағ ы жү ргізілген экономикалық саясаты қ арама-қ айшылық тарғ а толы болды. Қ азақ тарғ а сол кез ү шін ең қ ажетті нә рсе –олардың мал шаруашылығ ымен айналысуына, дә стү рлі ә леуметтік қ ұ рылымлар мен мә дени салттарды сақ тауғ а мү мкіндік беретін экономиканы қ алпына келтірумен қ амтамасыз етеалмады.

Таптық идеологияны ту еткен Кең ес ү кіметі экономиканы жоспарлы тү рде дамыту идеясына сү йеніп, 1925 жылдың аяғ ында ө неркә сіп ө ндірісін халық шаруашылығ ының жетекші саласы етіп белгіледі жә не оның жоғ ары қ арқ ынмен дамуын қ амтамасыз етті. Бұ л ЖЭС аясында қ алыптасқ ан кө пукладты ұ дайы ө ндірістік жү йенің қ атар даму барысын шектеді, яғ ни 20-жылдардың аяғ ында ұ сақ тауар ө ндірушілерге қ арсы кү ресті кү шейтті. Соның нә тижесінде нарық тық қ атынас тоқ ырады, яғ ни ЖЭС тоқ татылды
3. Дешті Қ ыпшақ тың аумағ ын картағ а белгілең із.

Дешті Қ ыпшақ тың аумағ ы шығ ыста Алтаймен Ертістен басталып, батысында Днестрге дейінгі кең -байтақ аймақ ыты алып жатты. Қ ыпшақ тардың этникалық қ ұ рамы VII-VIII ғ асырларда қ алыптасты.

⇐ Предыдущая 47 48 49 50 51 52 53 545556 Следующая ⇒