ҰҢҒЫНЫ МЕҢГЕРУ

Ұ Ң Ғ ЫНЫ МЕҢ ГЕРУ

Ұ ң ғ ыны мең геру келесідей жұ мыстардан тұ рады:

Ұ ң ғ ы сағ асын жабдық тау. Пайдалану тізбегін қ абатпен қ атынастыру. Қ абаттан мұ най мен газдың қ ұ йылуын шақ ыру.

Ұ ң ғ ы сағ асын жабдық тау. Пайдалану тізбегінің сыртындағ ы цемент ерітіндісінің кө терілу биіктігін анық тағ аннан кейін, шеген қ ұ бырды ұ ң ғ ы сағ асына іліп, қ ұ быр аралық кең естігін бекітуші тізбек басымен байланыстырады.

4 суретте бір тізбекті ұ ң ғ ы сағ асын жабдық тау схемасы кө рсетілген. Тізбек басы кондукторғ а бұ ралып жалғ анғ ан фланецтан-2 жә не пайдалану тізбегінің жоғ арғ ы шетіне жалғ анатын педьесталдан-1 тұ рады. Бұ ралушы бұ рма ысырмасын-5, қ ұ быр сыртындағ ы газды шығ ару ү шін қ олданылады.

4 сурет. Бір тізбекті ұ ң ғ ы сағ асының байланысты схемасы.

Пайдалану тізбегін қ абатпен қ атынастыру. Пайдалану тізбегі цементтелінген ұ ң ғ ы тү бінің конструкциясын қ олданғ ан жағ дайда, пайдалану тізбегінің қ абатпен қ атынасы тізбекке цемент сақ инасында қ абаттағ ы тау жыныстарында арнайы перфоратор аппараты мен тесік тесу арқ ылы іске асырады.

Мұ най мен газ осы тесіктер арқ ылы пайдалану тізбегіне тү седі. Тесіктердің диаметрі бір метрдегі саны (перфорация тығ ыздығ ы) қ абаттан мұ най мен газ мақ сималды келіп тү сетіндей етіліп алынады.

Перфораторлардың бірнеше тү рлері бар. Олар: кумулятивтік, торпедалық жә не оқ ты.

Ең кең тарағ ан кумулятивтік перфораторлар. Олардың кө мегімен шегендеу қ ұ бырларында, цемент тасы жә не ұ ң ғ ы қ абырғ асындағ ы тау жыныстарын тесіп арна жасауғ а болады.

Кумулятивтік перфоратор. Кумулятивтік арын, зарядтың жарылу кезінде, зарядтты мыс қ аптамасының кү ш толқ ыны ә серінен жан-жақ ты сығ ылуы салдарынан тү зіледі.

Кү ш толқ ынның ә серінен мыстың ішкі беті балқ ып тығ ыздығ ы жоғ ары метал ағ ынына айналады да, жарылыс барысындағ ы заттармен, 8000-10000 м/с жылдамдық пен қ аптама ортасынан шегендеу тізбегіне радиалды атқ ыланады. Мұ най жылдамдық пен атқ ылағ ан метал сұ йық ағ ыны шегендеу тізбегіне 30 МПа-дай қ ысым тү сіреді де, оны тесіп ө теді жә не тау жыныстарында 300 мм, оданда терең арна жасайды.

Кумулятивтік перфоратор, спирал бойымен ағ ып ө тетін тесік тесілген, тығ ыз жабылғ ан қ абырғ асы қ алың қ ұ бырдан тұ рады. Кумулятивтік зарядтар перфоратор тү рі тесіктерге қ арсы қ ойылады. Зарядтар электркабелге қ осылғ ан қ опару патронындағ ы пілте бауы арқ ылы жарылады.

Торпедалық перфоратор. Айдау ұ ң ғ ыларында шегендеу тізбегін, цемент сақ инасын жә не тұ рақ ты тау жыныстарынан тұ ратын қ абатты атқ ылау ү шін торпедалық перфораторлар қ олданылады. Ату диаметрі 22-32 мм. айырғ ыш снарядтармен жү ргізіледі. Снаряд атылғ аннан кейін тау жыныстарына 200-250 мм. еніп сонда жарылады. Жарылу нә тижесінде тау жыныстарында диаметрі 300 мм. дейін қ уыстар пайда болады.

Соң ғ ы кезде гидроқ ұ мағ ынды перфорацияда кең қ олданылып жү р. Бұ л тә сіл бойынша пайдалану тізбегінің ішіне тү сірілген сораптық -компрессорлық қ ұ бырғ а жоғ ары қ ысыммен қ ұ м аралас сұ йық айдайды. Қ ұ бырдың тө менгі шетіне ағ ын апараты қ ойылады, оның тесігінен қ ұ м аралас сұ йық ө те жоғ ары жылдамдық пен атқ ыланады.

Осы қ оспа шегендеу тізбегін, цемент сақ инасын, тау жыныстарын қ ажап тез бү лдіреді. Гидроқ ұ мағ ынды перфорацияда шегендеу тізбегі шытынап бү лінбейді, ә р тесіктердің диаметрімен терендігін реттеуге мү мкіндік береді.

Қ абатта мұ най жә не газдың қ ұ йылуын қ алыптастыру. Пайдалану тізбегімен қ абат арасын жалғ астыру жұ мыстарын аяқ тағ аннан кейін, қ абаттан мұ найдың қ ұ йылуын шақ ыруғ а кіріседі. Қ абаттағ ы мұ най мен газды ұ ң ғ ы ішіне шақ ыру ү шін, ұ ң ғ ы ішіндегі қ ысым қ абат қ ысымынан тө мен болуы керек. Ұ ң ғ ы ішіндегі қ ысымды тү п қ ысымы деп айтуғ а болады. Фонтандық қ ұ бырлар мен пайдалану тізбегі арасындағ ы кең істікке су айдап фонтандық қ ұ быр арқ ылы жуу сұ йығ ын ығ ыстырып шығ арады. Қ абат қ ысымы жоғ ары қ абаттарда жуу сұ йығ ын толық алмастырмай-ақ ұ ң ғ ы атқ ылап бастайды. Егер жуу сұ йығ ын сумен алмастыру тиімсіз болса онда, суды мұ наймен ауыстырады. Ал бұ л шаралар кө мектеспеген жағ дайларда қ ұ быр сыртындағ ы кең істікке мұ найды газбен немесе суды ауамен араластырып айдайды. Қ оспаны айдау барысында біртіндеп газ немесе ауаның кө лемін ө сіріп, толық газ (ауа) айдауғ а кө шеді. Сө йтіп ұ ң ғ ығ а тү сірілетін қ ысымды бірқ алыпты тө мендетіп, қ абаттан ұ ң ғ ығ а мұ най мен газдың қ ұ йылуын біртіндеп ө сіреді.

Ө німді қ абаттар қ атты тау жыныстарынан қ ұ ралғ ан жағ дайда ұ ң ғ ыны компрессорлық тә сілмен игереді. Бұ л тә сіл бойынша қ ұ быр сыртындағ ы кең істікке жуу сұ йығ ын фонтандық қ ұ бырғ а ығ ыстыру ү шін газ (немесе ауа) айдайды.

Қ абат қ ысымы тө мен ұ ң ғ ыларда мұ най ағ ынын шегендеу тізбегі ішіндегі жуу сұ йығ ының дең гейін тө мендету арқ ылы қ алыптастырады. Ол ү шін фонтандық қ ұ быр ішіне арқ анмен жоғ ары жағ ына ұ зын келте қ ұ быр жалғ анғ ан поршен тү сіріледі. Поршен келтірілген кезде клапан жабылып сұ йық фонтандық қ ұ бырдан ығ ыстырылып шығ арылады. Поршенді ә рлі берлі кө теріп тү сіру арқ ылы пайдалану тізбегі ішіндегі сұ йық дең гейін тө мендетуге болады, нә тижесінде ө німді қ абатқ а тү сірілетін қ ысым азаяды.

Қ абатта мұ най немесе газдың ағ ынын шақ ырғ аннан кейін ұ ң ғ ыны ағ ынғ а тексеріп, ө нім беру нормасын анық тап, пайдалануғ а ө ткізеді.

⇐ Предыдущая 1 23