ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Стр 1 из 3Следующая ⇒

Қ АЗАҚ СТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘ НЕ Ғ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

м. х. дулати атындағ ы тараз мемлекеттік университеті

БЕКІТЕМІН

Кафедра мең герушісі

______Манапбаев Б. Ж. ___

_________________ _____________

/қ олы/ /аты-жө ні. /

«_____»_______________2017__ж.

______________ Пайдалану ұ ң ғ ымасының қ ұ рылымы. Ұ ң ғ ыны мең геру жә не зерттеуге арналғ ан жабдық тар _____ орындау ү шін

/жұ мыстың атауы/

_____ Мұ найды ө ндірудің техникасы мен технологиялары __

/пә ннің атауы/

__________5В070800 – Мұ най-газ ісі __________ мамандығ ының білімгерлері ү шін

/мамандық шифры/

Ә ДІСТЕМЕЛІК НҰ СҚ АУ №1

Тараз 2017 ж.

Ә дістемелік нұ сқ ау _ Пайдалану ұ ң ғ ымасының қ ұ рылымы.

Ұ ң ғ ыны мең геру жә не зерттеуге арналғ ан жабдық тар _ орындау ү шін /тә жірибелік, зертханалық жұ мыстың атауы/

Мұ найды ө ндірудің техникасы мен технологиялары__

/пә ннің атауы/

__________5В070800 – Мұ най-газ ісі __________ мамандығ ының білімгерлері ү шін

/мамандық шифры/

пә ннің типтік оқ у бағ дарламасына сә йкес жасалғ ан.

Ә дістемелік нұ сқ ауды қ ұ растырушы:

__т. ғ. к., доцент м. а. Жылысбаев Қ. Ш. ____ ______________________

/аты-жө ні/ /қ олы/

Ә дістемелік нұ сқ ау __________________________________________________________

/кафедра атауы/

______________________________________________ кафедра мә жілісінде талқ ыланды

Хаттама №_____ «______»_____________2017__ж.

Жұ мыстың мақ саты: Студенттерді ө німді қ абат пен жердің бетін байланыстырып тұ ратын ұ ң ғ ының конструкциясымен жә не ұ ң ғ ыны зерттеу, мең геру процесі кезіндегі техника мен технологиялармен таныстыру

Ұ Ң Ғ Ы Қ Ұ РЫЛЫСЫ

Ұ ң ғ ыдегеніміз жер қ ыртысында арнайы бұ рғ ылау аспаптарының кө мегімен қ азылатын диаметрі терң дігінен бірнеше есе кіші цилиндр формалы тау кен қ ұ рылысы. Ұ ң ғ ының басталатын жері сағ асы (1), цилиндрі беті қ абырғ асы немесе оқ паны (2), ең тө менгі шеті тү бі (4) деп аталады. Сағ асынан тү біне дейінгі оқ пан бойынша ара қ ашық тық ұ зындығ ы, ал ұ ң ғ ы ө сі проекциясының тіке аралығ ы терең дігі деп аталады. Ұ ң ғ ыларды тіке жә не кө лбеу бұ рғ ылайды. Олардың диаметрі аралық тан аралық қ а кішірейіп отырады.

Ұ ң ғ ылар тү бін тұ тастай (1-сурет а, в) немесе керн алып бұ рғ ылайды (1-сурет, б). Соң ғ ысында ұ ң ғ ы оқ панында бұ рғ ыланып ө ткен тау жыныстарын білу мақ сатымен керн алынады.

а, б – тіке ұ ң ғ ылар; в – кө лбейте бағ ытталғ ан: 1 – сағ асы; 2 – қ абырғ асы (оқ паны); 3-осі; 4-тү бі; 5-керн (ү лгі).

1-сурет. Ұ ң ғ ылар схемасы

Тіке бағ ыттан 90⁰ ауытқ ығ ан ұ ң ғ ылар горизонталь ұ ң ғ ылар деп аталады. Сағ алары бір біріне едә уір жақ ын орналасқ ан кө лбейте бағ ытталғ ан ұ ң ғ ылар шоғ ыр қ ұ райды. Кен орындарын мұ ндай тә сілмен қ азу шоғ ырлама бұ рғ ылау деп аталады.

Шартты тү рде терең дігі 1000 метрге дейінгі ұ ң ғ ылар таяз, 5000 метрге дейінгілері терең, ал 5000 метрден терең дері, ө те терең ұ ң ғ ылар деп аталады.

Ұ ң ғ ыларды, бұ рғ ылау қ ондырғ ыларының кө мегімен қ ұ рлық та, тең ізде бұ рғ ылайды. Тең ізде бұ рғ ылау жағ дайларында бұ рғ ылау қ ондырғ ылары эстакадаларғ а, арнайы іргетастарғ а, қ алқ ымалы платформаларғ а немесе кемелерге орнатылады.

Мұ най, газ кен орындарында геологиялық зерттеу, іздеу, барлау жә не пайдалану мақ сатымен бұ рғ ыланылатын барлық ұ ң ғ ылар тө мендегідей топтарғ а бө лінеді.

1. Тіректік ұ ң ғ ылар. Ірі кен орындарының геологиялық қ ұ рылымы мен гидрогеологиялық жағ дайларын зерттеу, мұ най жә не газ жиналатын шө гінді тау жыныстары жинақ тарының таралу зандылық тарын анық тау ү шін қ азылады.

2. Параметрлік ұ ң ғ ылар. Тө мен терең діктегі тау жыныстарының геологиялық қ ұ рылымын зерттеу жә не перспективалы кен орындарын анық тап, оларда геологиялық барлау жұ мыстарын жү ргізу мақ сатымен қ азылады. Сонымен қ атар тау жыныстары тілмесінің геологиялық -геофизикалық сипаттамаларын сейсмикалық, геофизикалық зерттеулер қ орытындыларын алу мақ сатында қ азылады.

3. Қ ұ рылымдық ұ ң ғ ылар. Тіректік жә не параметрлік ұ ң ғ ыларды бұ рғ ылау барысында анық талғ ан қ ұ рылымдары мұ қ ият зерттеу жә не осы қ ұ рылымдарда іздеу барлау жұ мыстары жобаларын дайындау мақ сатымен қ азылады. Қ ұ рылымдық бұ рғ ылау жә не геофизикалық зерттеу нә тижелері тау жыныстарының орналасу ерекшеліктерін, физикалық қ асиеттерін анық тау ү шін жә не қ ұ рылымдық карта тұ рғ ызу ү шін қ олданылады.

4. Іздеу ұ ң ғ ыларын, геологиялық іздеу жұ мыстары (геофизикалық суреткетү сіру, қ ұ рылымдық бұ рғ ылау, геофизикалық жә не геохимиялық зерттеулер)мә ліметтері бойынша дайындалғ ан кен орындарының мұ найгаздылығ ын анық тау немесе жаң а мұ найгаз қ оралын ашу мақ сатымен қ азылады. Іздеу ұ ң ғ ыларын бұ рғ ылау барысында тау жыныстары ү лгілерін, су, газ, мұ най сынамаларын алу арқ ылы, кен орнының геологиялық тілмесі мұ қ ият зерттеледі.

5. Барлама ұ ң ғ ылар. Ө ндірістік мұ найгаздылығ ы анық талғ ан кен орындарында мұ най, газ ө німдерінің қ орын есептеу, кен орнын пайдалануғ а дайындау мақ сатымен қ азылады.

6. Пайдалану (ө ндіру) ұ ң ғ ылары толық барланғ ан жә не пайдалануғ а дайындалғ ан кен орындарында мұ най, газ ө німдерін ө ндіру ү шін қ азылады. Бұ л ұ ң ғ ылар қ атарына осы кен орындарын тиімді пайдалануғ а тікелей қ олданылатын бағ алай, бақ ылау, айдау ұ ң ғ ылары да жатады.

Бағ алау ұ ң ғ ылары ө німді қ абаттардың жұ мыс режимін, пайдалану кө рсеткіштерін, схемасын анық тау ү шін қ олданылады.

Бақ ылау ұ ң ғ ылары кен орындарының игеру режимін ү збей қ адағ алап отыру ү шін қ олданылады.

Ө німді қ абаттар қ ысымын тү сірмей, оғ ан су, газ айдап, белгілі шамада ұ стап тұ ру ү шін айдама ұ ң ғ ылар қ олданылады.

7. Арнайы ұ ң ғ ылар, ө ндірістік су қ алдық тарын жинау, жер асты газ қ оймаларын дайындау, ашық мұ най-газ фонтандарын тоқ тату, техникалық су қ орларын барлау жә не пайдалану ү шін қ азылады.

12 3 Следующая ⇒