Мөнир ҠУНАФИН. Инстинкт. (повесть). (Фәнни хеҙмәттәрҙән). Рәми тәржемәһе). И талалай, талалай.. Йылына өс балалай.. – Ҡояш бирә ҡот!. Айың бирә

И талалай, талалай.

Талалайҙ ың бер ҡ ошо бар,

бер бө ртө к тә кү кә й һ алмай,

Йылына ө с балалай.

– Ҡ ыҙ ыҡ. Имлә, улайһ а.

Митхун ҡ ыҙ ҙ ың кү ҙ ҙ ә ренә ҡ араны. Шунан кендеккә текә лде. Ҡ ош йө нө н иплә п кенә кендек тирә һ ендә наҙ лы ғ ына йө рө ттө. Оҙ аҡ йө рө ттө.

– Ҡ ытыҡ лайһ ың, – тип ҡ ыҙ ең елсә йылмайҙ ы. “Имсе” уғ а иғ тибар итмә не, шикелле, ҡ аурыйҙ ы йө рө ттө, йө рө ттө лә сә йер тауыш менә н һ амаҡ лай башланы.

– Ҡ ояш бирә ҡ от!

Айың бирә ҡ от!

Урман бирә ҡ от!

Ҡ оштар бирә ҡ от!

Кендек бирә йә н!

Ай-ҡ ояш һ алды маяу!

Урман, ҡ ош ә йтте баяу!

Атаң -инә ң бирҙ е таяу!

Ҡ айның -ҡ ә йнә ң кө тә ҡ аяу!

Һ иң ә – ҡ от, Ирең ә –йә н!

Митхун йө ндө йө рө тә башлағ аста тә ү ҙ ә ҡ ытыҡ лауғ а тү ҙ ә алмай һ икерә м-һ икерә м тип торғ ан Гвандоя, сибә р һ ә м аҡ ыллы Гвандоя егеттең арбау, һ амаҡ лау тауышын ишеткә с, кү ҙ ен йомдо ла кү ккә осто. Кү ккә осто ла ҡ ояш булып ергә баҡ ты, ямғ ыр булып ергә яуҙ ы, йондоҙ булып ергә атылды... Уғ а шул тиклем рә хә т ине... һ ә м ул ҡ апыл ү кереп илап ебә рҙ е.

Егет уны ҡ улына алып кү тә реп алды. Ә йтерһ ең, ҡ ыҙ ү ҙ е бә пес. Йыуатманы, башына башын терә п уны кү тә ргә н килеш еү еш ташҡ а ултырҙ ы. Ошо килеш тын ғ ына оҙ аҡ ултырҙ ылар. Тынысланғ ан Гвандоя:

– Һ ыуһ ыҙ булмаҫ инде, – тигә с, Митхун торҙ о. Аунап ятҡ ан ҡ аҙ анды яң ынан ҡ улына алды.

– Хә ҙ ер килә м, һ ыу алып килә м. Юлда ишеү бер болан да менеп алып ҡ айтам, – ү ҙ е бар донъяны яң ғ ыратып кө лө п ебә рҙ е. Хатта мә мерйә эсе кө лө п яуап бирҙ е. Ул бер-ике аҙ ым да эшлә п ө лгө рмә не:

– Туҡ та! – хә ү еф тойопмо, ә ллә ә ҙ ерә к кенә айырылыуҙ ан да ҡ урҡ тымы, ҡ ыҙ тағ ы егеттең кү крә генә ташланды. Митхун бә һ леү ә н кә ү ҙ ә һ е менә н бө тә ер шарына килгә н афә ттә н, ә жә лдә н араларғ а тырышҡ андай, ҡ улдарын бө ркө т ҡ анаттарылай йә йҙ е лә, һ ө йгә нен ҡ осағ ына алды. Эйелә биреберә к уны бар кә ү ҙ ә һ е менә н ҡ апланы. Уның сә сен, башын ү пте.

– Был мә хшә рҙ ә н ҡ отолоу юлы берә ү, мин һ инең йө рә гең ә ҡ асып ҡ ына ҡ отола алам, кү крә гең ә нығ ыраҡ ҡ ыҫ, Митхун, – тип шыбырҙ аны ҡ ыҙ. Егет ныҡ итеп ҡ ыҫ ты, хатта ҡ ыҙ ҙ ың йө рә к тибешен ишеткә ндә й булды. Был юлы ҡ улынан ҡ аҙ анын тө шө рмә не.

Тик... донъя мә шә ҡ ә те алғ а сыҡ ты. ”Бө тө нлә й ҡ араң ғ ы тө шмә ҫ борон һ ыу алып килергә кә рә к”. Юҡ ҡ а шулай ҡ абаланып уйланы егет. Донъя кө тә, тамаҡ ты хә стә рлә й берә ү. Тор ине ә ҙ ерә к, һ ө йгә нең ҡ осағ ың да саҡ та тора бир ине. “... ү лергә ине, бер минутҡ а, бер минутҡ а һ инең ҡ осаҡ та” тип шағ ирҙ ар юҡ ҡ а яҙ май ҙ аһ а. Бер минутҡ а онотолоп, илереп, һ ө йгә нең дең ҡ айнар тынын тойоп, бер-ике минут ү леп тороп булмай инеме һ уң?!

– Хә ҙ ер килә м, шишмә яҡ ында ғ ына, – тип егет тышҡ а йү герҙ е. Юҡ ҡ а яң ғ ыҙ йү герҙ е. Юҡ ҡ а буш ҡ аҙ ан менә н йү герҙ е.

Ҡ ыҙ, яң ғ ыҙ ҡ алғ ан сибә р һ ә м аҡ ыллы Гвандоя, янғ ан усаҡ янына сү гә лә ү е булды, буш ҡ аҙ ан тотҡ ан егет, бер ү ҙ е йү гергә н кү ркә м һ ә м бә һ леү ә н Митхун мә мерйә нә н сығ ып, арҡ ан оҙ онлоҡ та ара ү тмә не... кү ктә н мә мерйә нең ө ҫ тө нә генә йоҙ роҡ тай ут килеп тө штө лә тирә -яҡ ҡ а утлы нур сә срә не. Дө бө р-шатыр килгә н тауышҡ а ҡ ыҙ ҡ уҙ ғ алып ҡ ына ө лгө рҙ ө, ә йә н-фарман йү гергә н егетте ут тулҡ ыны ағ астар араһ ына осорҙ о.

Аң ына килде Митхун. Кү пме ятҡ андыр – иҫ лә мә й. Бит-морон ҡ анғ а батҡ айны, ағ астарғ а ныҡ ҡ ына һ уғ ылғ андыр, эсе ө тө п ауырта. Нимә булғ анын оҙ аҡ ҡ ына аң ламай ятты. Ҡ апыл иҫ енә Гвандоя тө шкә с, һ икереп торҙ о ла яң ынан сү кә йеп ултырҙ ы. Эсендә нимә лер ө ҙ ө лгә ндә й булды. Тешен ҡ ыҫ ып яң ынан торҙ о. Гвандоя, тип ҡ ысҡ ырҙ ы. Тө тө н, томан, янғ ын баҫ ҡ ан урманғ а ҡ арап, мә мерйә нең ҡ айһ ы тирә лә икә нен самаланы, шунан эсен тотоп шул яҡ ҡ а йү герҙ е. Ү ҙ е туҡ тауһ ыҙ, Гвандоя, Гвандоя ҡ ә ҙ ерлем, тип һ амаҡ ланы. Мө һ абә т мә мерйә ауыҙ ына килгә с туҡ тап ҡ алды: оло-оло таштар юлды ҡ аплағ айны. Тә ү ҙ ә аң ламай торҙ о. Ҡ апланғ ан мә мерйә ауыҙ ын кү ргә с, бар урманды һ елкетеп, йә н асыуы менә н: ” Гвандо-оя, һ ин ҡ айҙ а? ” – тип ҡ ысҡ ырҙ ы. Таштар араһ ынан йү гереп ө ҫ кә рә к менде, берә й тишек булһ а ла ҡ алмағ анмы? Бер туҡ тауһ ыҙ һ ө йгә нен саҡ ырып ҡ ысҡ ырҙ ы. Юлындағ ы таштарҙ ы алып-алып ырғ ытты. Нисектә тиҙ ерә к ауыҙ ҙ ы таҙ артырғ а кә рә к. Ике оло таш араһ ынан яҡ тылыҡ сағ ылып киткә ндә й тойолдо. Тағ ы ла ҡ урҡ ыныс итеп, Гвандоя тип ҡ ысҡ ырҙ ы. Һ ә м шул саҡ ү ҙ е ҡ олап барып тө штө. Мин бында, Митхун, мин бында, тигә н тауыш ишетелгә ндә й булды.

– Гвандоя, һ ин ҡ айҙ а, һ ин ҡ айҙ а? – аҡ ылынан шашырҙ ай булып тағ ы ситкә таштарҙ ы һ елтә не. Ике оло таш араһ ынан ҡ ыҙ ҙ ың ҡ ул суҡ тары кү ренгә с, шуғ а барып йә беште.

– Һ ин тереме, ҡ ә ҙ ерлем? Тере, тере, мин хә ҙ ер ҡ отҡ арам һ ине, – ү ҙ е һ ө йө нө сө н туҡ тамай һ ө йгә ненең ҡ улынан ү пте. – Хә ҙ ер, – бер ҡ улы менә н эсен тотто.

– Ҡ улымды тот, Митхун, башҡ аса ебә рмә, – ҡ ыҙ ҙ ың кө с-хә л менә н сыҡ ҡ ан тауышы бар ҡ олағ ын шаулатты.

– Юҡ, бер ҡ айҙ а ла китмә йем. Ебә рмә йем дә! – ҡ ыҙ ҙ ың нескә лә, йомшаҡ та, йылы ла ҡ улын ике ҡ улы менә н тотто. Ҡ улдар табышты, ҡ ауышты. Йә ндә р бер-береһ енә һ ыйынды. Тик тә ндә рен, кә ү ҙ ә лә рен генә ошо ерҙ ең мең ә р, миллион, миллиард йыллыҡ тарихының тере шаһ иттары булғ ан мә мерйә таштары айыра ине.

Тағ ы ла ҙ урыраҡ ут тубы яҡ ында ғ ына шартланы. Мә мерйә бө тө нлә й юҡ ҡ а сыҡ ты. Ике тоташҡ ан ҡ улдарҙ ы иҙ еп тағ ы таштар емерелеп тө штө. Улар тоҡ андырғ ан һ ү нер һ ү нмә ҫ булып ятҡ ан усаҡ, ауғ ан таштарҙ ан хасил булғ ан бушлыҡ та тағ ы ла ялҡ ынланып, тоҡ анып китте. Тә гә рмә с тө шө рө лгә н һ ү рә т ике ташҡ а ҡ ыҫ ылып торҙ о ла, таш-тау аҫ тында бө тө нлә й кү мелеп ҡ алды.

***

– Кү ҙ емә кү ренмә йһ ең ме? – тине ҡ арлыҡ ҡ ан тауыш. – Тик кенә тор, кем һ ин? Атлаһ аң атам, йә баҙ ғ а ҡ олайһ ың.

Атам, тигә ненә н ҡ урҡ ты Шакира.

– Улустан килдем. Ансарҙ ы кү рмә нең ме? Уның ҡ атыны Шакира мин.

– Кү рҙ ем, иҫ ә рлә нгә н ул... – Жактың был хә бә ре Шакираның кү ң еленә йылылыҡ ө ҫ тә п ебә рҙ е. Тимә к, тере. Иҫ ә рлә нһ ә ни.

– Ҡ айҙ а кү рҙ ең, – тип һ ораны ҡ атын.

Тороп кейенә башлағ ан Жак оҙ аҡ бисә гә ҡ арап торҙ о. Һ ө ҙ ө п ҡ араны. Уғ а йә н инде. Асылғ ан ишек яҡ тыһ ында Шакира уғ а ғ ү мер буйы кө ткә н фә рештә кеү ек кү ренде. Йә н генә тү гел, уғ а дә рт, дарман ҡ айтты. Ү ҙ е ситлеккә килеп ингә н ҡ ошто ҡ улдан ысҡ ындырырғ а ярамай. Шайтанғ а саҡ йә нде һ атманым, бер йотом һ ыуғ а бит ә ле, тип ә сенде, маң лайындағ ы тирен һ ө рттө.

– Аҡ тирә к тө бө ндә, ишекте теге яҡ тан яп, хә ҙ ер сығ ам, – тине. Ү ҙ е сә йнү ктә ге һ ыуҙ ы ғ олт-ғ олт килеп эсте лә эсте. “Шайтанғ а саҡ йә немде һ атманым, ә бында мине фә рештә кө ткә н”, – тип ултыра бирҙ е.

Шакира Жактың ө йҙ ә н сыҡ ҡ анын оҙ аҡ кө ттө. Бер туҡ тауһ ыҙ баҡ ырғ ан кә зә тауышы бү рә нә аша ишетелеп, йә ненә тейҙ е.

“Яң ғ ыҙ ы кө н кү рә, ейгә не – ризыҡ, йә йгә не тү шә к тү гел. Кә зә лә р аҫ ырап барыбер йә шә ргә тырышып ята. Бер ҙ ә ү ҙ енә ҡ ул һ алмай. Уның урынында берә йһ е булһ а, яң ғ ыҙ лыҡ ҡ а, ауырлыҡ ҡ а кү птә н бирешеп, барыһ ына ла ҡ ул һ елтә гә н булыр ине. Ансарғ а был урманда нимә ҡ алғ ан. Нимә тип уғ а шыршы тип ауыҙ асҡ анмындыр. Нисек улай тиҙ генә кеше иҫ ә рлә нһ ен ти. Кү рә йем ә ле, хә ҙ ер аң ҡ ы-тоң ҡ оһ он уҡ ытам мин уның. Ошо Жактан да кө сһ ө ҙ мө икә н ни мин яратҡ ан ир, ” – тип уйланы. Тирә -яҡ ты байҡ ап ултырҙ ы. Кү к йө ҙ ө берсә асылғ андай ҙ а. Остоҡ -остоҡ уттар сә срә гә не лә кү ренгә ндә й. Бала саҡ та шулай нә жә гә йҙ ә р уйнай торғ айны. Бының да тауышы юҡ. Тик иплә п кенә ҡ олаҡ һ алһ аң, бар донъя ҡ олап килгә н кеү ек шомло бер тауыш барлығ ын ишетергә була. Ул хә ү еф нисектер тынлыҡ тигә н йомғ аҡ ҡ а тың ҡ ыслап тултырылғ ан кеү ек, шулай тоя уны Шакира. Шул йомғ аҡ тиреһ енә һ ыйышмай бер мә л йыртылып китер ҙ ә, бар донъя шартлап китер һ ымаҡ.

Ҡ арасҡ ы кеү ек ябыҡ кә ү ҙ ә һ енә мылтыҡ аҫ ҡ ан, кү ҙ ҙ ә ре эскә батҡ ан, һ аҡ ал-мыйыҡ баҫ ҡ ан ирҙ е кү реү менә н Шакира тә ү ҙ ә тертлә п китте. “Был – кеше тү гел, был торғ аны менә н ө рә к. Былай йә шә гә нсе йә шә мә ү ең мең артыҡ. ”Шулай ҙ а ү ҙ ен ҡ улғ а алырғ а тырышты.

– Аҡ тирә к тигә нең ҡ айҙ а, кү рһ ә тә алаһ ың мы? – тине. Ир тауыш-тынһ ыҙ ғ ына ө й артындағ ы ҡ уранан ҡ осаҡ лап бесә н килтерҙ е баҙ ына ташланы, шунан ситтә рә к торғ ан мискә нә н баулы биҙ рә менә н һ ыу алды. Уныһ ын да бауын һ уҙ ып кә зә лә р янына тө шө рҙ ө, шунан ныҡ итеп ишеген япты. Башын бормай ғ ына:

– Кү рһ ә термен, Ансарың ды ла табырбыҙ, – тип ҡ ә тғ и ө ндә ште ир. – Тик һ ин миң ә нимә бирә һ ең?

Ҡ атын аптырап ҡ араны.

– Бирер нә мә м юҡ. Кеҫ ә мдә бер һ ыныҡ икмә к бар.

Ир кө лө мһ ө рә не. Ө й янындағ ы эскә мйә гә ултырҙ ы. Ҡ улдары, тә не ҡ алтыранғ анын тойҙ о.

– Бирер нә мә ң ба-ар, – Шакирағ а ҡ арап ирҙ ең аң ы юғ ала яҙ ҙ ы. Ирен ситтә ре кү беклә неп ағ арып китте. Сибә р ине ҡ атын да, һ ылыу йө ҙ ө, зә ң гә р кү ҙ ҙ ә ренә н башҡ а, пальто аша беленгә н ҡ алҡ ыу кү крә ктә ре, итек ҡ уныстарына һ ыйыр-һ ыймаҫ торғ ан тығ ыҙ балтырҙ ары ысынлап та башты ә йлә ндерерлек ине шул. Ҡ алын сә стә рен йыйып уратып бә йлә гә н яулығ ы ла ниндә йҙ ер ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ арғ а ғ ына хас нә зә кә тлек, йылылыҡ бирә ине. – Икмә ктә н татлы бирер нә мә ң бар... – тип ҡ абатланы Жак.

Нимә тураһ ында һ ү ҙ барғ анын аң ланы ҡ атын, шулай ҙ а:

– Юҡ башҡ а нә мә м, – тигә н булды, һ ү ҙ ҙ е икенсегә борорғ а телә п, – Иртә гә ер шары бө тә, белә һ ең ме? – тип ҡ уйҙ ы.

– Берҙ е бирһ ә ң, тирә ккә алып барам, – тине ир. “Барыбер донъя бө тә – риза буласаҡ ” тип уйланы ү ҙ е.

– Кү рһ ә т тирә кте! Ҡ арасҡ ы! – саҡ ырылмағ ан ҡ унаҡ ҡ ысҡ ырып ебә рҙ е.

Жак урынынан торҙ о. “Нисек тә мылтығ ын тартып алырғ а кә рә к, ” – тип уйланы ҡ атын.

– Белмә нем дә. Ә ле ер шары һ аман бармы ни һ уң? Ҡ ыҙ ыҡ хатта. Мин уны кү птә н бө ткә н тип уйлағ айным.

– Нимә гә баҫ ып тораһ ың һ уң?

– Ә мин кешелеккә ҡ айтырғ а йыйынам, – Жак бисә нең биленә н тотоп алды. – Бергә ү лергә. Минең тә нем бисә телә й. Кү пте тү ҙ ҙ ем. –Бер ҡ улы менә н ҡ атындың кү крә ктә ренә ү релде. Шакира тү ҙ мә не, ирҙ ең башына берҙ е тондорҙ о ла, тубығ ы менә н эсенә тибеп ебә рҙ е. Былай ҙ а хә лһ еҙ ир тә кмә слә п барып тө штө. Иң енә н һ ыпырылып тө шкә н мылтыҡ ты Шакира йә һ ә т кенә ҡ улына алды. Иргә тө бә не. Шунан ҡ оралды алдына алып атлап китте.

– Һ ине тү гел, Ансарҙ ы эҙ лә п килдем. Мин мә ң гелеккә уның ҡ осағ ында китә м. Оронаһ ы булма миң ә. Берә ү гә бисә кә рә к, имеш, – ярһ ыны Шакира. – Ансар! Тауыш бир, Анса-ар!

Ир, ҡ алҡ ынып, ҡ атын киткә н яҡ ҡ а ҡ арап алды. Ҡ арлыҡ ҡ ан тауышын баҫ а биреп:

– Ул яҡ ҡ а тү гел, был яҡ ҡ а, – тине. – Мылтыҡ ты ташла, яһ ауы юҡ уның.

Шакира мылтыҡ кө бә ген ө ҫ кә ҡ аратып, тә тегә баҫ ып ҡ араны. Шылт тигә н тауыштан башҡ а ө н сыҡ мағ ас, уны ө й алдына табан ырғ ытты. ”Нимә тип тотоп сыҡ ҡ ан икә н. Ҡ урҡ ытмаҡ сы булғ ан, диуана. Бисә кә рә к имеш берә ү гә, мылтығ ының осҡ оно, ү ҙ енең ҡ ото юҡ. Донъяла бө тө нлә й ирҙ ә р булмаһ а ла, аҫ тына инә һ е тү гел. Һ ө мһ ө ҙ! Тағ ы бер ташланһ а, сә нсә м, виллаһ и, ” – ҡ атын тү шендә ге бысаҡ ты һ ә рмә п ҡ уйҙ ы.

Тын ғ ына атланылар. Саҡ рым самаһ ы юл ү ткә с, урманғ а инделә р. Донъя тағ ы ла ҡ араң ғ ыраҡ булып китте. Был тирә лә кешелә р кү п йө рө гә н ахыры, һ уҡ маҡ таҡ ыр һ ә м ялтырап ята. Шакираның бара-бара “Анса-ар! Анса-ар! ” тип ҡ ысҡ ырғ ылап алғ анына ла иғ тибар итмә й, ир шым ғ ына һ ө йлә неп килде.

– Иң беренсе мин кү рҙ ем Ивә л(evil)де. Йыһ анда саҡ та. Белә м, барыбыҙ ҙ а юҡ ҡ а сығ асаҡ быҙ. Ул Ергә яҡ ынлашҡ ан һ айын донъяны ҡ араң ғ ылыҡ баҫ ып барасаҡ, уттар атыласаҡ, һ ыуҙ ар ташасаҡ. Кешелек мә ң ге кире ҡ айтмаҫ ө сө н, йыһ ан киң легенә осоп китә сә к. Шуғ а, иҫ ә рлә нмә, барыбер бө тә беҙ ҙ ә янасаҡ быҙ. Йә ллә мә наҙ ың ды… Ул саҡ та ү лһ ә м дә ү кенмә йә сә кмен. Ә Ансар, ысынлап, иҫ ә рлә нгә н.

– Иҫ ә рлә нһ ә лә, ул минең ирем. Мин уны алып ҡ айтырғ а тейешмен. Балалар ҙ а һ ағ ынғ ан. Һ алымғ а минең һ ыйырымды алып китергә уйлайҙ ар. Ул ү ҙ енә ү ҙ е ҡ ул һ алғ ан, тип. Хә лә лем тере, шулай бит?

– Ниндә й һ ыйыр, аң ламайым.

– Һ ауҙ ырып торғ ан бына тигә н һ ыйыр. Ә гә р ирҙ ә р ү ҙ ҙ ә ренә ҡ ул һ алһ а, малды дә ү лә ткә алып китә лә р. Закон шундай. Ирһ еҙ ғ аилә һ е лә дө мө кһ ө н ө сө н. Дә ү лә т бисә һ ен дә, балаларын да ҡ арай алмай тип. Ул тереме, ә йт, ҡ абатла шуны, – ҡ атындың һ ыҙ ланыуы йө ҙ ө нә сыҡ ты.

– Ике кө н элек тере ине. Тә не… Йә не ү лгә йне, аҡ ылы зә ғ ифлә нгә йне.

Ҡ атын нишлә ргә белмә не. Жакты ҡ ултыҡ лып алып, йү гертергә тырышты.

– Тиҙ ерә к, тиҙ ерә к, иҫ ә н тә нен булһ а ла алып ҡ айтайым. Бер-бер хә л булмаһ ын.

Шә п атлауҙ ан Жактың тыны ҡ ыҫ ылды. Туҡ тап хә л йыйып алғ ан арала:

– Һ ин Фрейдты белә һ ең ме? – тип һ ораны, ө ҙ ө к-ө ҙ ө к тын алып.

– Белмә йем, беҙ ҙ ең улуста ундай ә ҙ ә м юҡ. Ә йҙ ә тиҙ ерә к инде.

– Һ еҙ ҙ ең улустан булмағ ан Фрейд тигә н аҡ ыл эйә һ е ә йтеү енсә, кешене йә шә ргә ынтылыу, нә ҫ ел ҡ алдырыу һ ә м һ ө йө ү инстинкты йә шә тә.

Ҡ атындың йә не кө йө п китте, ул ирҙ ең ең енә н тартты.

– Аҡ ыл һ атма, зинһ ар, шә берә к ҡ ыймылдайыҡ.

– Кеше ү леп барғ анда ла һ ө йө штө уйларғ а тейеш. Шунһ ыҙ кешелек дауам итмә йә сә к

Шакира туҡ тап, ирҙ ең биттә рен устары менә н наҙ лы ғ ына тотто ла, кү ҙ ҙ ә ренә ҡ араны. Теклә шеп оҙ аҡ ҡ ына торҙ олар. Яһ ил тү гел ине ҡ арашы меҫ кендең, киреһ енсә, сабыйҙ арса бер ҡ атлы саф. Шул уҡ ваҡ ытта бик арығ айны был ҡ араш.

– Зинһ ар, аҡ тирә кте кү рһ ә т миң ә.

– Бер тү мә рҙ е Ансар ҡ уйынына бә пес итеп алғ ан да, – ир һ аман һ ө йлә неү ен белде, ү ҙ енең тыны ҡ ыҫ ылды, – “бә ү -бә ү ” тип ү ҙ е йырлай, ү ҙ е илай. Ул сабыйғ а ә йлә нгә н. Ирлеге юҡ уның. Наҙ ың ды йә ллә мә, иртә гә барыбер юҡ ҡ а сығ абыҙ.

Жак ҡ атындың кү ҙ ҙ ә рендә осҡ он һ ә м һ ыҙ ланыу кү рҙ е. Уны йә ллә р урынғ а... ҡ апыл ү ҙ ен йә ллә не.

– Аҡ ылһ ыҙ һ ин, ирһ еҙ ҙ ә, һ ыйырһ ыҙ ҙ а ҡ алдыраһ ың инде, ә йҙ ә йә һ ә терә к, – ҡ атын алғ а ынтылды.

– Һ уң иртә гә донъя бө тә тиһ ең дә, нимә гә һ иң ә һ ыйыр? – тип ҡ ысҡ ырҙ ы ир.

– Һ уң ике сабый балам барҙ аһ а.

– Донъя бө тһ ә лә улар ү лмә йме? Һ ыйырҙ амы? Ҡ ыҙ ы-ыҡ.

– Донъя бө тһ ә бө тө р, тик балаларым астан ү лмә һ ен, һ ыйырымды алып китһ ә лә р, улар нишлә р, нисек ҡ ыш сығ абыҙ? Аҡ тирә кте кү рһ ә т, зинһ ар, – ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ ың фекер йө рө тө ү е аң лашылмай ине яң ғ ыҙ аҡ берә ҙ ә ккә.

– Һ антый һ ин, бар бисә лә р ҙ ә һ антый.

– Һ антыйҙ ыр, тик шуны бел: һ ин һ ө йлә гә н, һ ин телә гә н инстинктан мө хә ббә т һ ә м бала йә нле булыу кө слө рә к. Беҙ ҙ ең улустан булмағ ан Фрейд дуҫ ың быны белмә й һ ү ҙ сурытмаһ ын, – ҡ атындың яһ ил ҡ арашы Жактың кү ң елендә хатта уғ а ҡ арата ерә нгес тойғ олар уятып ҡ уйҙ ы.

Улар тағ ы ҡ уҙ ғ алдылар.

Яң ғ ыҙ, бейек аҡ тирә к кү к менә н тоташҡ айны. Һ елкенә, шаулай ү ҙ е. Уның осо томан араһ ынан ныҡ лы кү ренмә й ҙ ә. Ә йтерһ ең дә, ул ер менә н кү кте тоташтырып тороусы бер кү пер. Геү лә гә н шауы бар донъяғ а шом һ ала ине.

Тирә к тө бө нә һ ө йә леп кенә ултырғ ан Ансарҙ ы кү реп ҡ алды ла бар донъяғ а “Анса-ар” тип яр һ алып, ирен килеп ҡ осаҡ ланы ҡ атын. Кә ү ҙ ә ҡ атҡ айны. Уның һ ыуыҡ тә нен тойоп, ҡ апыл ү ҙ енә н этә п ебә рҙ е. Уң ҡ улын йө рә ге тапҡ ырында тотҡ ан, һ ул ҡ улы менә н башлыҡ кейҙ ерелгә н тү мә рҙ е ҡ ыҫ ҡ ан килеш ҡ атҡ ан мә йет тирә ктә н ысҡ ынып уң яҡ ҡ а ҡ олап китте.

– Ү лгә н, Ансарым ү лгә н... – ҡ атын йә шле кү ҙ ҙ ә ре менә н иренә баҡ ты. Шунан ҡ апыл тү мә р башында бала башлығ ы кү ҙ енә салынды.

– Сө мбө лө мдө ң башлығ ы, – тип уны һ аҡ ҡ ына һ ыпырып алды ла кеҫ ә һ енә һ алды. – Ҡ улына Сө мбө лдө ҡ ыҫ ып тотоп ү лгә нме ул? – йә мһ еҙ итеп Жакҡ а ҡ араны.

– Ҡ ыҙ ым, ҡ ыҙ ым, тип илап ултырып ҡ алғ айны, ошонда, йө рә ге ярылғ ан бахы-ыр ирең дең, – Жак Ансарҙ ың кә ү ҙ ә һ ен яң ынан ағ асҡ а һ ө йә п ҡ уйҙ ы. Ү ҙ е лә тирә ккә һ ө йә леп уның уң яғ ына ултырҙ ы.

Шакира уларҙ ың икеһ енә лә оҙ аҡ ҡ арап торҙ о.

– Һ ин ү лтермә нең ме?

– Юҡ, йө рә ге шартлағ ан, ә йҙ ә минең арттан тинем, ул эйә рмә не.

“Оло мә хшә рҙ ә н алданыраҡ ҡ уҙ ғ алғ ан, мине, балаларын ҡ алдырып... ” – хә лә ленә ҡ арап ҡ атындың ү кереп илағ ыһ ы килде. Тик ү ҙ ен тыйырғ а тырышты.

– Шыршың ҡ айҙ а, Ансар, ө йҙ ә балалар Яң ы йыл кө тә унда. Һ ине кө тә, һ ағ ынып...

– Ниндә й шыршы? – мә йет янындағ ы ә ҙ ә м дә телгә килде.

– Йә шел, энә ле. Ниндә й булһ ын тағ ы?

Ҡ атын иренең бар кә ү ҙ ә һ ен ҡ апшап сыҡ ты, бысаҡ, пуля эҙ е юҡ.

“Уның ү ҙ ү леме менә н киткә ненә ышанмаясаҡ ул Николай. Һ ыйырһ ыҙ ғ ына ҡ аламмы инде? ”, – Шакира башын тотоп ире мә йетенең һ ул яғ ына барып ултырҙ ы.

– Уны кемдер ү лтергә -ә н...

– Ү ҙ е ү лмә й, кем ү лтерһ ен бында уны, – Жак ү ҙ ен тыныс тоторғ а тырышты. Тирә к тирә лә й ө сө һ ө лә, тере берә ҙ ә к менә н иҫ ә н ҡ атын да, урталағ ы мә йет тә, тып-тын булып һ ө йә лгә н килеш ҡ атып оҙ аҡ ултырҙ ы. Оло һ ә лә кә т килә сә ген, ә ллә оло фажиғ ә буласағ ын белдереп тирә к кенә шаулап, дауыллап бер булды.

– Кем ү лтерһ ен... Бала һ ағ ышы, баланы юғ алтыу ҡ айғ ыһ ы ү лтерҙ е, – тынлыҡ ты Жак бү лдерҙ е.

– Барып ә йт, ул ү ҙ е ү лде, ү ҙ ү леме менә н китте тип ә йт. Мин шаһ ит тиң, – Шакира мә йет аша Жакҡ а ҡ ысҡ ырҙ ы.

– Кемгә?

– Николайғ а. Һ алым йыйыусығ а.

– Аң ламайым, донъя бө тә тиһ ең , улайһ а нимә гә һ ыйыр? Теге донъяғ а алып китә һ ең ме ни? – Ү ҙ е эстә н генә, кү ҙ ен йомоп, «любовь и голод правят миром» тип ҡ уйҙ ы. Шунан кем шулай тип ә йткә н ә ле, тип уйланырғ а тотондо. Ә Шиллер был. «Мировая мудрость» шулай бө тә бит ә ле.

– Һ уң ике сабый балам бар тинем дә һ ә, – ҡ атын шым ғ ына ө ндә ште. – Николай барыбер ышанмаясаҡ. Уны ү лтерергә кә рә к.

– Берҙ е бирһ ә ң, ү лтерә м, ысынлап, тә ү ә ккә ллә йә сә кмен, – “был ваҡ ытта мө хә ббә т тү гел, хаос мә лендә һ ө йө ш, секс хакимлыҡ итә донъя менә н” тип уйлағ ан ир һ ө мһ ө ҙ ҡ арашын ҡ атынғ а тө бә не. Шакира ҡ уйынынан бысағ ын килтереп сығ арҙ ы ла, икеһ енең араһ ында ултырғ ан мә йет аша уны Жакҡ а һ ондо

– Мә, ү лтер.

Ҡ апыл ҡ упҡ ан кө слө ел тирә кте тамырынан йолҡ оп алырҙ ай итеп тө рлө яҡ ҡ а тартҡ ыланы. Мә хшә р ҡ убасаҡ икә н.

Жак бысаҡ ты алды ла һ икереп торҙ о һ ә м ҡ апыл Ансарҙ ың муйынына сә нсте. “Ғ ырш” итеп инеп киткә н сит предметтан мә йет һ елкенеп кенә ҡ уйҙ ы, ауманы. Бындай ҡ ырағ айлыҡ тан Шакира алйып икенсе яҡ ҡ а ауып китте. Кү ҙ алдында уның һ ө йгә нен, йә ндә н яҡ ын кү ргә н ҡ ә ҙ ерле кешеһ ен тунайҙ ар ҙ аһ а. Ир ҡ улын бысаҡ һ абынан ысҡ ындырҙ ы. Ҡ аҙ алғ ан килеш ҡ алғ ан бысаҡ аҫ тынан ә ҙ генә ҡ ан һ арҡ ып сыҡ ты. Ҡ урҡ ышынан Шакираның кү ҙ ҙ ә ре шар булды.

Ү ҙ ендә ниндә йҙ ер йыртҡ ыстарса кө с тойғ ан ир ҡ атынғ а ҡ араны:

– Ү лтерҙ ем, – тине. Бисә ҡ алтыранырғ а тотондо. – Сисен...

– Ансарҙ ы тү гел, Николайҙ ы...

– Ҡ айҙ ан табайым Николайҙ ы, сисен, тим. Мин ү лтерҙ ем, тип ә йтермен, һ ыйыр ү ҙ ең дә ҡ алыр. Сисен, ү тенеп һ орайым, – Жак Шакирағ а килеп йә беште.

– Ҡ ә бә хә т, ҡ ә бә хә т, һ ин Ансарҙ ы ү лтерҙ ең, ҡ ә -ә бә хә т, – бисә ө ҫ тө нә н “ү лтереү сене”алып ташланы ла арҡ аһ ына ятҡ ан килеш артҡ а шыуышты. Яһ ил ирҙ ең кү ҙ е аҡ айғ айны, ул дү рт аяҡ лап бисә гә табан килә башланы. Шул саҡ ҡ апыл Шакира:

– Ана, кү ккә ҡ ара, кү к болара, – тип аҡ ырып һ икереп торҙ о. Бер ни аң ламағ ан ир торғ ансы, ус аяһ ындай ут йомғ ағ ы яҡ ында ғ ына ағ астар араһ ына килеп тө штө лә тирә -яҡ яп-яҡ ты булып китте.

Икеһ е лә кү ккә баҡ ты. Томан-тө тө н араһ ынан осҡ ан уттар кү ренде. Тирә ктең башына ла элә ккә йне ялҡ ын. Уныһ ы башынан шаулап, тирә -яҡ ҡ а ялҡ ындарын елпеп, сытыр-шатор килеп янырғ а тотондо. Ботаҡ тары һ ынып ергә килеп тө штө. Ҡ атын иң беренсе булып аң ына килде. “Башланды, башланды, балаларым, ” – тип ул баяғ ы килгә н юлғ а сыҡ ты ла йү герергә тотондо. Уның артынан Жак тө штө. Тик йә ш ҡ атын хә ллерә к инеме, уны тотоп булмаҫ ын аң лағ ан берә ҙ ә к туҡ тап ҡ алды. Ағ асҡ а тотоноп хә л йыйҙ ы. Шарт-шорт янғ ан урманды тың лап торҙ о ла шә п-шә п атлап ө йө нә табан ҡ уҙ ғ алды.

“Ысынлап та, бө тә икә н был донъя. Ивә л(evil) аҙ ашмай ғ ына килеп еткә н. Яң ғ ыҙ ым ҡ аршы алам уны”, – тип уйланы Жак. Ө йө янына килеп еткә с, ике ҡ улын йоҙ роҡ лап кү ккә һ уҙ ҙ ы ла ҡ ан баҫ ҡ ан кү ҙ ҙ ә ре менә н сикһ еҙ леккә баҡ ты. Шунан йоҙ роҡ тары менә н кү крә ктә рен тө йө п: “Армагедон! Армагедо-он! Рә хим ит, Ивә л(evil)! ” – тип шашып-шашып ҡ ысҡ ырҙ ы. Тамағ ы ҡ арлыҡ ҡ ансы аҡ ырҙ ы ла аҡ ырҙ ы.

Ө йө нә инеү менә н карауат аҫ тынан оҙ он ҡ уң ыслы итектә рен һ ө йрә п сығ арҙ ы. Һ ин бындамы, Муська, тип кә зә һ енә ө ндә шкә н булды. Арҡ анлы баҫ ҡ ыстан ҡ абаланып баҙ ғ а тө штө. Бә лә килерен һ иҙ енеп баҡ ырып бер булғ ан мә хлү к кә зә не тотоп алды ла арт тояҡ тарын кү тә реп итектә рҙ е индерҙ е, ҡ уң ыстарын бау менә н бә йлә п ҡ уйҙ ы. Һ икергелә п, бер туҡ тауһ ыҙ ә се баҡ ырышҡ ан кә зә бә рә стә рен, бот араһ ында уралып ҡ амасауламаһ ын ә ле тип муйындарынан ғ ына тотто ла землянканан кү тә релде. Ишекте тибеп асты ла йә н асыуы менә н бахыр балаҡ айҙ арҙ ы осора бә рҙ е. Тегелә ре осоп барып тө шкә н ерҙ ә ренә н һ икереп торҙ олар ҙ а, нишлә ргә белмә й һ икерә -һ икерә ө й тирә һ енә н ситкә саптылар. Инә кә зә һ икергелә п ҡ араны, тик урынынан һ ис тә ҡ уҙ ғ алманы. Ҡ уҙ ғ ала алманы. Жак ишекте ябып, яң ынан уны туйындырғ ан, һ ө тө, ите менә н һ ыйлағ ан ҡ ә ҙ ерле кә зә һ е янына килде. Һ ө йлә нә -һ ө йлә нә уның арҡ аларын, башын һ ыйпаны.

– Ана шулай, матурҡ айым. Иҫ киткес гү зә л бит һ ин. Торғ аны менә н Шакира. Шакира бит һ ин. Ә мин Тореро! Ой, Шакира, ҡ алай мин һ ине... телә йем. Ү лһ ә м дә, һ ине ҡ осағ ыма алып ү лә йем. Ҡ алай һ ин тә мле, Шакира!

Кеше тигә н ҡ ә бә хә ттең яуыз уйын аң лар кимә лдә тү гел шул Хайуан: хужаһ ы наҙ лағ ан, йө нө н һ ыпырғ ан һ айын ҡ ә нә ғ ә т тора бирҙ е, наҙ лы итеп ө ҙ ө к-ө ҙ ө к кенә тауыш та биреп алды. Жактың кү ҙ ҙ ә ре аларғ анын, ауыҙ ынан һ елә гә йҙ ә ре аҡ ҡ анын шә йлә мә не. Шә йлә һ ә лә, кә рә к саҡ та ашатыр, бесә н һ алыр, имсә ге тулышһ а һ ауып алыр хә стә рлекле хужаның ниндә йҙ ер зыян килтереренә ышанманы шикелле. Ү ҙ е лә уғ а тоғ ролоғ он белдереп башын һ елкеп ҡ уйҙ ы хатта. Тик...

Кә зә -мә хлү ктең ҡ ойроғ он кү тә реп, кеше-ҡ ә бә хә т һ елкенә генә башлағ айны... Ә ллә бә рә стә ренең тауышын ишетепме, ә ллә ә ҙ ә м тигә н заттың мә ң ге ҡ ыланмағ ан ҡ ылығ ынан ә се һ ыҙ ланыпмы, ә ллә оло хә ү еф килеү ен тойопмо, кә зә ҡ урҡ ыныс итеп һ уҙ ып баҡ ырып ебә реү гә... ө йгә, оло яланда бер ҡ арасҡ ы кеү ек ултырғ ан тү бә ле ө йгә кү ктә н йоҙ роҡ булып ут килеп тө штө лә тирә яҡ ҡ а осҡ он туптары сә срә не. Ө й урынында ут-тө тө н генә уйнаны ла оло бер соҡ ор хасил булды. Ҡ урҡ ыштарынан икеһ е баҡ ыра-баҡ ыра ике яҡ ҡ а һ ибелгә н кә зә бә рә стә рен ут тулҡ ыны кү тә реп ағ астар араһ ына һ елтә не.

“Балаҡ айҙ арым”, “балаҡ айҙ арым”, “Хә ҙ ер Яң ы йыл була, хә ҙ ер Ҡ ыш бабай килә ” тип бер туҡ тауһ ыҙ һ амаҡ лағ ан Шакира йү герҙ е лә йү герҙ е. Тыны ҡ ыҫ ылды, кү ҙ алдары ҡ араң ғ ыланды. Тирә яҡ ҡ а бомба урынына тө шкә н ут ярсыҡ тарына ла иғ тибар итмә не. Бар тарафты ҡ аплап алғ ан тө тө н, томан араһ ынан тыуғ ан ө йө нә табан ашығ ыуын белде.

ККП-2217-лә лә мә хшә р ҡ упҡ айны. Ҡ айҙ алыр ө йҙ ә р яна, ҡ ара тө тө н һ уҙ ылғ ан. Ауыл осондағ ы ҡ ояш батареялары улар янында янғ ан уттан яң ынан терелгә нме, тирә яҡ ҡ а ялтырап, балҡ ып ултыра ине.

Ү ҙ урамдарына килеп ингә с тә Шакира ү ҙ енә табан ҡ ойроғ он сө йө п йә н фарман сабып килгә н һ ыйырын шә йлә п ҡ алды. Сыбарҡ айы артынан Скот менә н Николай йү герә. Бындай кө ндә, тирә -яҡ мә хшә ргә ә йлә нгә н мә лдә “Һ ыйырҙ ы бирмә йбеҙ, ул беҙ ҙ еке. Һ ин Иблис, ” – тип юрғ алағ ан малайҙ ан бер аҙ ым ҡ алмай тө кө рө гө н сә сә -сә сә, “ул хә ҙ ер дә ү лә ттеке”, – тип таяҡ болғ ап ах та ух килгә н Николайҙ ы кү реү берсә кө лкө, берсә фажиғ ә ине.

Ү ҙ йорттарын иҫ ә н кү ргә с кү ң еленә йылы ингә ндә й булды ҡ атындың. Урамғ а ҡ арағ ан ике тә ҙ рә һ е ә ллә ҡ айҙ ан ҡ алай ү ҙ енә саҡ ырып торасы. Ә йтерһ ең, ҡ унаҡ тар кө тә.

“Ҡ ыҙ ҙ арым-кү ҙ нурҙ арым, һ еҙ ҡ айҙ а? ” тип ө йгә йү гереп инде Шакира. Бер-береһ ен ҡ осаҡ лап ө й мө йө шө нә һ ыйынғ ан ике ҡ ыҙ ын кү реп, Ә СӘ туҡ тап ҡ алды. Кеҫ ә һ енә н сә скә ле башлыҡ ты алып, Сө мбө лө нө ң башына кейҙ ерҙ е. Шунан тиҙ генә ө ҫ тө ндә ге пальтоһ ын сисеп, уларғ а япты ла балаларын кү крә генә ҡ ыҫ ты: “Ҡ урҡ мағ ыҙ! Бө тә һ е лә һ ә йбә т буласаҡ, Мин ҡ айттым, Ә сә йегеҙ бында! ” - тине.

Ә был ваҡ ытта ғ алә мдә Ер тигә н иң гү зә л, иң миһ ырбанлы һ ә м иң мө хә ббә тле планета эргә һ енә н, уғ а ҡ ойроғ о менә н дә ҡ ағ ылырғ а ла баҙ нат итмә й, Ивә л(evil) тип нарыҡ ланғ ан билдә һ еҙ Х Планетаһ ы ү теп бара ине...

27. 12. 17 – 16. 02. 18.

Ө фө, Шамонино.

- evil |ˈ iː vl| — инглиз теленә н бә лә, гонаһ, бә хетһ еҙ лек мә ғ ә нә һ ендә

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 6 78