ІV. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ.

ІV. ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУ.

4. 1. Ө ндірістегі қ ауіппен зиян тү рлері

Қ ұ растыру-пісіру, дә некерлеу жұ мыстарына арналғ ан цехтар СН жә не Е-дің талабына сай болуы керек. Электродоғ алық пісіру цехының ішкі қ абырғ аларын, ондағ ы жабдық тарды ашық бояулармен бояу керек (сұ р, сары, кө гілдір). Бұ л шара электродоғ алық сә уленің жарқ ыл қ уатын азайтуғ а доғ амен қ оршағ ан орта арасындағ ы контрасты азайту ү шін қ ажет. Мысалы мырыш жә не титан тү сті бояуларды жарық та шашыратады, ал сары тү с ультракү лгін сә улелерді шашыратады.

Бө лмелер едені жанбайтын материалдардан жасалып, ә р технологияның гигиеналық, технологиялық, пайдалану талаптарына жә не СН жә не Е-ге сай болуы керек. Электродоғ алық пісіру жұ мыстарын жү ргізетін орын жанбайтын қ алқ алармен қ оршалуы тиіс. Кіші жә не орта мө лшердегі бұ йымдарды пісіру ү шін арнайы кабиналар жасалады. Дә некерлеу ( пайка ) жұ мыстары жү ргізілетін орындарды бө лек бө лме-лерге орналастыру керек. Бө лме ішінің ө ң делуі, ауа жү ретін жолдардың сыртқ ы беттері, жылу қ ондырғ ыларының, комуникациялардың сыртқ ы беттері жуып алуғ а мү мкін болуғ а қ ажет.

Лазерлік пісіру жұ мыстары жү ргізілетін цех, бө лім арнайы жабдық талып бө тен адам кірмейтіндей, сыртқ ы есіктерді ішкі қ ұ лыппен жабылуы жә не қ ауіп белгісімен жабдық талуы тиіс. Бө лмелердегі табиғ и жә не жасанды жарық шамасы СНжЕ-ге сгә йкес болуы қ ажет. жарық тандыруды жобалағ ан кезде ауаның шаң ды болына байланысты мө лшерге қ осымша коэффициентті қ осу керек.

Жабық ыдыстар ішінде пісіру жұ мыстарын жү ргізген кезде жарық бағ ыттағ ышы бар шамдары немесе қ орғ ағ ыш торлы, қ олғ а алып жү ретін шамдарды пайдаланады. Мұ ндайда автотрансформаторларды қ олдануғ а тиым салынады. Пісіру аймағ ындағ ы ауадағ ы зиянды заттар мө лшері (ШРК) шекті рұ қ сат етілген коцентрациядан аспауы керек. Бө лме микроклиматы орташа жұ мыс ауырлығ ына сай (II а жә не II б), МЕСТ- ке сә йкес болуы керек

4. 2. Қ ауіпсіздік техникасы.

Доғ алы пісірумен байланысты жұ мыстарды орындағ анда жұ мысшылардың денсаулығ ына жә не ө міріне қ ауіпті тө мендегі жағ дайлар болады:

электр тоғ ымен зақ ымдануы;

доғ а сә улесімен кө зді жә не терінің ашық беттерінің зақ ымдануы:

бұ йымды пісіруге дайындау процесінде жә не пісіру кезінде жарақ ат алуы;

балқ ығ ан металл мен қ ождың шашырағ ан тамшыларынан дененің кү йіп қ алуы;

зиянды газдармен улануы;

қ ысыммен тұ рғ ан ыдыстарды пісіргендегі жарылыстар;

тез жанатын жә не жарылысқ а қ ауіпті заттар мен жақ ын істегендіктен болатын жарылыстар;

балқ ығ ан металл мен қ ождан болатын ө рттер.

Электр тоғ ымен зақ ымдану.

Электр тоғ ымен зақ ымдану пісіру аппаратының электр тізбегінде қ ысқ а тұ йық талу болып тоқ адам денесінен ө ткенде болады.

Мұ ндай қ ысқ а тұ йық талу себептері тө мендегендей:

пісіру сымдары мен аппараттарының электр оқ шаулауы жеткіліксіз-діктен;

пісірушінің арнайы киімі мен аяқ киімінің нашарлығ ынан;

бө лменің ылғ алдығ ынан;

бө лменің тарлығ ынан; жә не басқ а факторларғ а байланысты.

Қ ысқ а тұ йық талғ анда адам арқ ылы ө тетін электр тоғ ының шамасына байланысты ол келесі жарақ аттар алуы мү мкін (тоқ тың жиілігі 50Гц):

ток кү ші 0, 6-1, 5 мА – қ олдың женіл дірілдеуі;

ток кү ші 5-7 мА – қ олдың тартылуы;

ток кү ші 8-10 мА – қ ол жә не саусақ тар қ атты ауырады жә не тартылады;

ток кү ші 20-25 мА – қ ол қ озғ алмайды, демалу қ иындайды;

ток кү ші 50-80 мА – демалу тоқ татылады;

ток кү ші 90-100 мА – демалу тоқ татылады, 3 сек. артық ә сер етсе жү рек тоқ тайды;

ток кү ші 3000 мА жә не ә сер ету уақ ыты 10 с болса – демалу мен жү рек тоқ тайды, дене қ ұ рылымы бұ зылады.

Яғ ни адам ө міріне қ ауіпті деп 100 мА немесе 0, 1 А шамасындағ ы тоқ тың кү шін санау керек. Егер электр тоғ ының жиілігі 600 Гц болса, онда оның қ ауіпті ә сері елеулі азаяды. Электр тоғ ының ә сері адам денесі кедергісінің шамасына елеулі байланысты. Дененің кедергісі ішкі жағ дайларғ а (шаршау, психологиялық басылу т. б. ) жә не сыртқ ы жағ дайларғ а (температура, ылғ алдылығ ы, газдануы т. б. ) баланысты. 12В кернеу қ ауіпсіз деп саналады, ал қ ұ рғ ақ, жылытатылатын жә не желдетілетін бө лмелерде 36 В қ ауіпсіз деп саналады.

Электр тоғ ының зақ ымдауынан қ орғ ану.

Пісірушіні электр тоғ ының зақ ымдауынан қ орғ ау ү шін тө менгі шарттарды сақ тау қ ажет:

доғ аны нә рлендіру кө зінің тұ ғ ырлары мен пісіру бұ йымын сенімді жермен қ осу қ ажет;

жермен қ осу сымдарын кері сым есебінде пайдаланбау қ ажет;

электродұ стауыштың қ олсабын сенімді оқ шаулау қ ажет;

қ ұ рғ ақ жә не мық ты арнайы киім жә не қ олғ аптармен жұ мыс істеу қ ажет;

далада істегенде жауын жауғ анда жә не қ ар жауғ анда жұ мысты тоқ тату қ ажет;

жабдық тар мен аппараттарды жө ндеуге болмайды (мұ ндай жұ мысты электрик жасауы керек);

ыдыстардың ішінде істегенде резең ке кілемше мен кернеуі 12В-тан аспайтындай тасылмалы шамды пайдалану қ ажет.

Қ орғ ану ү шін жермен қ осу-бұ л электр қ ондырғ ылары бө лшектерін жермен металл сым арқ ылы қ осу. Авариялық жұ мыс жағ дайында тұ йық талғ ан тізбекте жер ө ткізгіш есебінде пайдаланылады. Электр жабдық тарын дұ рыс жермен қ осқ анда екі параллель электр тармағ ы қ алыптасады: біріншісі - аз кедергімен (3-4 ом), ал екіншісі, адам кіретін жағ дайғ а, ү лкен кедергімен (2000 ом). Сондық тан, кернеуде тұ рғ ан нә рлендіру кө зінің тұ ғ ырына адам денесі тигенде, тоқ адам денесі арқ ылы, іс жү зінде ө тпейді. Жермен қ осу кернеу шамасы мен электржабдық тау жү йесіне (оқ шауланғ ан нейтраль немесе жермен қ осылғ ан нейтральмен) байланысты орындалады. 33-суретте жермен қ осылғ ан жү йеден пісіру трансформаторын нә рлендірген жағ дайда оны жермен қ осу сұ лбасы келтірілген. Сұ лбада кө рсетілгендей, бірфазалы пісіру трансформаторын нә рлендіру ү шін, қ осу пунктінен трансформатордың кіріс қ орабына дейін, ү ш талшық ты шланғ алы кабель қ олданылғ ан. Кабельдің ү шінші талшығ ының бір шеті қ осылу пунктының тұ ғ ырына, ал екіншісі трансформатор тұ ғ ырының жерге қ осу бұ рандасына жалғ анғ ан.

Тө менгі кернеу орамасы қ ыспа арқ ылы пісіру бө лшегіне жә не жерге қ осу металл сымымен пісіру трансформаторының тұ ғ ырындағ ы жермен қ осу буранына жалғ анады.

Нейтралы жерге қ осылатын жү йеден нә рленетін пісіру трансформаторын жермен қ осу сұ лбасы

Жылжитын пісіру қ ондырғ ыларында тасымалы жерге қ осу қ ұ рылымдары пайдаланылады.

Электр тоғ ынан зақ ым алғ анда бірінші кө рсетілетін кө мек.

Бірінші ретте зақ ымдаушыдан тоқ ө тетін сымды ажырату қ ажет. Бұ ны қ ұ рғ ақ тақ таймен, ағ ашпен т. с. алып тасталады немесе сымды ө ткір қ олсабы оқ шауланғ ан сайманмен қ ырқ ып жіберу қ ажет. Бә рінен жақ сысы, егер мү мкіншілік болса, ажыратқ ышты немесе сақ тандырғ ышты бірден ажырату. Зақ ым алғ ан адамғ а таза ауа ағ ынын жә не толық тыныштық қ амтамасыз ету керек. Электр тоғ ымен зақ ымданғ анда барлық жағ дайда дә рігерді ертерек шақ ырғ ан абзал. Электр тоғ ымен зақ ымданғ анда адам клиникалық (жалғ ан) ө лім жағ дайында болуы мү мкін. Бұ л жағ дай -12 минутқ а созылады. Бұ л уақ ытта адам медициналық кө мек кө рсетумен, қ олдан демалдыру немесе жү рекке массаж жасаумен бұ рынғ ы қ алпына келеді. Адам ө лімін тек қ ана дә рігерлер айтады, оғ ан дейін дә рігер келгенше кө мек кө рсете беру керек.

Кө здің зақ ымдануы.

Электр доғ асы ү ш тү рлі сә уле шығ арады: жарық, инфрақ ызыл жә не ультракү лгін. Пісіру доғ асының жарық сә улесі кө зді кө рсетпей қ алдыратындай қ абілеті бар, ө ткені оның жарығ ы кө зге қ ажетті жарық тан 10000 есе артық.

Инфрақ ызыл сә уле шығ аруы ұ зақ ә сер еткенде ғ ана кө зді зақ ымдан-дырады. Ультракү лгін сә уле шығ ару жақ ын қ ашық тық та қ ысқ а мерзімді ә сер етсе де кө з ауруын – электрофтальмия (жарық тан қ орқ у)деп аталатын ауыру болдырады.

Аурудың негізгі белгілері-кө здің тілгендей ауруы, жасаурау, кө рудің уақ ытша нашарлауы. Ауру белгілері сә улеленгеннен кейін бірнеше сағ аттан кейін білінеді. Электрофтальмияны «Альбуцид» тамшылары немесе мырыш тамшыларымен 2-3 кү нде емдеуге болады. Сондай-ақ салқ ын шә ймен жуып, салқ ын компресс жасауғ а болады.

Кө ру органдарын қ орғ ау.

Электрпісірушілер доғ а сә улелерін ө ткізбейтін жә не сің іретін жарық фильтрлерімен істеу қ ажет. Жарық фильтрлері доғ а қ уатына қ арай таң далады. Пісіру доғ асы қ уатына байланысты жарық фильтрінің тү рін таң дау

Жарық фильтрі шынысының мө лшері 52х102. Жарық фильтрінің сырт жағ ынан ә деттегі терезе шынысымен қ орғ алып, ластанғ аннан кейін ол айырбасталып тұ рады. Пісіру шеберханаларында жарық сә улелерінің шағ ылысуын болдырмау ү шін қ абырғ алар мен тө белерді бояудың қ ара тү рлерімен бояу керек.

Зиянды газдар мен шаң дардан улану.

Қ ышқ ылдан жә не басқ а марганец, кө міртегі, азот, хлор, фтор т. с. с. байланыстарынан тұ ратын пісіру шаң ымен ауа қ атты ластанғ анда пісірушінің улануы мү мкін. Ә детте уланудың белгілері: қ ұ су, бас айналуы, бастың ауруы, ә лсіздік, демалудың жиілеуі т. б. Улы заттардың адам организмінің ә ртү рлі жерлерінде тұ рақ ты қ алу қ абілеттілігі бар жә не олар ұ зақ ауыратын аурулар болдырады. Ауаның ластығ ымен кү ресу ү шін келесі шараларды орындау қ ажет:

тартатын-шығ аратын желдеткіш жә не жылжымалы сору қ ондырғ ыларын жасау;

респираторларды, ал жеке жағ дайларда противогаздарды пайдалану;

электродұ стауыш немесе шлем, т. б. арқ ылы таза ауа беруін қ амтамасыз ететін қ ондырғ ыларды пайдалану.

Кү йдірмелер.

Пісіру жұ мыстарын жү ргізгенде балқ ығ ан металл мен қ ож шашырайды. Бұ л шашырандылар пісірушінің қ орғ алмағ ан терісіне немесе киіміне тү сіп кү йдіруі мү мкін. Пісірушіні кү йдірмелерден қ орғ ау ү шін, ол арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен, қ олғ аппен жә не бас киіммен қ амтамасыз етілуі қ ажет.

Пісіру жұ мыстарын тез жанатын материалдармен жақ ын жерде орындағ анда ө рт болу қ аупі бар. Мұ ндай қ ауіп ә сіресе қ ұ рылыс жұ мыстарында жоғ ары. Егер пісіру жұ мыстары жоғ арыда жү ргізілсе, онда тө мендегі тез жанатын заттарды жоғ арыдан тү сетін ұ шқ ындардан қ орғ ау қ ажет. Пісіру жұ мыстарын жү ргізетін орындарда ә ртү рлі ө рт сө ндіретін қ ұ ралдар: жә шік қ ұ ммен, келтірілген су, ө ртсө ндіргіш т. с. с. болуы қ ажет.

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 11 12 131415 16 Следующая ⇒