«Қазақстан 2030» стратегиялық жоспары

«Қ азақ стан - 2030» стратегиясы - бұ л 1998 жылы Президент Нұ рсұ лтан Назарбаев баяндағ ан ұ лттық стратегиялық даму жоспары. Барлық қ азақ стандық тардың гү лденуіне, қ ауіпсіздігіне жә не тіршілік дең гейін жоғ арлатуғ а бағ ытталғ ан «Қ азақ стан - 2030» стратегиясы жеті жекелеген даму cекторларына ерекше назар аударады: ұ лттық қ ауіпсіздік, елдің ішіндегі саяси тұ рақ тылық, нарық механизміне негізделген орнық ты экономикалық ө су, денсаулық жә не білім беру, энергоресурстар, кө лік-коммуникациялық инфрақ ұ рылым, сонымен қ атар кә сіби мемлекеттің дамуы.

Осынау он жылда Стратегияның негізінде біз ө з дамуымызда сапалы секіріс жасай алдық. Кө птеген елдер бірнеше онжылдық арнағ ан жұ мыс кө лемін атқ ардық. Бү гінде біз толық негізде “Қ азақ стан-2030” Стратегиясы ө зінің ө мірге қ абілеттілігі мен тиімділігін толық қ уаттай алды деп мә лімдей аламыз. Ол біздің дамуымыздың – аман қ алу моделінен озық даму моделіне дейтін парадигмасын біржолата ө згертті. Бұ л тұ рғ ыда біз ә зірлеген жә не бү кіл соң ғ ы 10 жылда іс жү зіне асырып жатқ ан жеті ұ зақ мерзімді басымдық ө зекті болып табылады.

Бірінші ұ зақ мерзімді басымдық ты: Ұ лттық қ ауіпсіздікті іске асыру

Біз ел Қ арулы Кү штерінің реформасын жү зеге асырдық, осы заманғ ы армияны жасақ тадық, оны қ айта жарақ тандыруды жү ргізудеміз. Елдің Қ арулы Кү штерін қ аржыландыруды елеулі тү рде арттырдық. Біз қ ұ қ ық қ орғ ау органдарын, арнаулы қ ызметтерді қ оса алғ анда іс жү зінде мемлекет қ ауіпсіздігінің инфрақ ұ рылымын қ айта қ ұ рдық. “Қ азақ стан-2030” Стратегиясының бір бө лігі ретінде қ ауіпсіздікке тө нетін қ атерлерді алдын ала бейтараптандыруғ а бағ дарланғ ан Ұ лттық мемлекет қ ауіпсіздігінің стратегиясы ә зірленіп, бекітілді.

Қ азақ станның бастамасы бойынша қ ұ рылғ ан мемлекетаралық бірлестіктер ө зінің қ ажеттігін дә лелдеп шық ты. Ө ң ірлік бірлестіктер – АӨ СШК, ШЫҰ, Ұ Қ ШҰ -ның қ ызметі ө ң ірдегі тұ рақ тылық пен ө зара ық палдастық ү шін берік негіз қ алады.

Екінші басымдық ты: Ішкі саяси тұ рақ тылық пен қ оғ амның топтасуын іске асыру

Тә уелсіздік жылдары біз ұ лтаралық келісімді сақ тау мен нығ айтудың ө з моделімізді іске асырдық, ол “Қ азақ стан жолы” деп аталады. Қ азақ стандық демократияның негізгі институттарының бірі жә не этносаралық келісімге қ ол жеткізудің тиімді қ ұ ралы Қ азақ стан халқ ының Ассамблеясы болды, ол консультативтік-кең есші органнан конституциялық органғ а дейінгі эволюциядан ө тті.

Біздің болашақ қ а арналғ ан стратегиямыз – қ оғ амды одан ә рі топтастыру жә не бә секеге қ абілетті біртұ тас қ азақ стандық ұ лтты қ алыптастыру.

Қ азақ стан бү гінде мә дениетаралық жә не конфессияаралық ү нқ атысудың маң ызды халық аралық орталық тары бірінің міндетін атқ арады. Біз ә лемдік жә не дә стү рлі діндер съездерін ө ткізудеміз. Сондық тан Қ азақ станның бұ л миссиясы басқ а елдер мен халық аралық ұ йымдардың, атап айтқ анда Біріккен Ұ лттар Ұ йымының тарапынан кең қ олдау тауып отыр.

Ү шінші басымдық ты: Ашық нарық тық экономика қ ағ идаттарына негізделген тұ рлаулы экономикалық ө суді қ амтамасыз етуді іске асыру.

Біздің басты стратегиялық басымдық тарымыздың қ атарында Қ азақ станда тұ рлаулы экономикалық ө суді қ амтамасыз ету ә рдайым болғ ан жә не болып отыр. Барлық ө ткен жылдарда біз экономикалық ө судің айтарлық тай жоғ ары қ арқ ынын ұ станып, бұ л кө рсеткіш бойынша Қ ытай, Ү ндістан, АСЕАН елдері секілді жұ рттармен қ атар келеміз.

Біздің экономикалық ө судің негізінде жеке бастамалар мен кә сіпкерлікке жол ашу, белсенді сыртқ ы сауда, инвестициялар тарту жатыр.

Ө ткен онжылдық та ел ІЖӨ -сі 22 млрд. АҚ Ш долларынан 100 млрд. долларғ а дейін, бес есе дерлік ұ лғ айды. Жан басына келетін ІЖӨ осы кезең де 3, 7 есеге ө сті жә не ү стіміздегі жылы Орталық жә не Шығ ыс Еуропаның бірқ атар мемлекеттерінің кө рсеткіштерімен тең есіп, 7 мың АҚ Ш долларына жақ ындайды. Негізгі капиталғ а инвестициялар кө лемі ұ лғ ая тү суде. Қ азақ стан экономикасына тартылғ ан тікелей шетелдік инвестициялардың кө лемі 70 миллиард АҚ Ш долларынан астамғ а жетті. Бұ л – Орталық Азияғ а тартылғ ан барлық инвестициялардың 80 пайызы.

Ұ лттық қ ордың қ аражатын ескергенде елдің халық аралық активтері 40 миллиард АҚ Ш долларынан асып тү сті. Егер біздің бос қ азынадан бастағ анымызды еске тү сірсек, біз кө п нә тижеге қ ол жеткіздік деп айту керек.

Сыртқ ы сауда айналымы он жылда 6 еседен астамғ а ұ лғ айды, ал биылғ ы жылы ол 80 миллиард АҚ Ш долларына жете алады.

Тө ртінші басымдық ты: Барлық қ азақ стандық тардың денсаулығ ын, білімі мен ә л-ауқ атын іске асыру

Соң ғ ы он жылда қ азақ стандық тардың басым санының тұ рмысы елеулі тү рде ө згерді. Бү кілә лемдік банктің сыныптамасы бойынша Қ азақ стан бү гінде орта дең гейлі табысы бар елдердің тобына кіреді. 10 жылда қ азақ стандық тардың ақ шалай табыстары 6, 5 есе ө сіп, орташа айлық жалақ ы 5 есе дерлік ұ лғ айды, ең тө менгі жалақ ы 4, 5 есе ө сті. Осы кезең де зейнетақ ының орташа айлық мө лшері 4 есе ұ лғ айды. Халық ты ә леуметтік қ амтамасыз ету жү йесінің қ амтуы айтарлық тай кең ейді, оның қ ызметі бү гінде Қ азақ станның ә рбір тө ртінші азаматын қ амтып отыр. Тек соң ғ ы 5 жылда ғ ана мақ сатты ә леуметтік кө мекке мемлекет 34 миллиард тең гедей бө лді. Орта мерзімді перспективада бізге ә леуметтік стратегиямыздың алдың ғ ы қ атарлы елдер дең гейінде қ азақ стандық Ө мір сапасының ұ лттық стандартын қ амтамасыз ету жө ніндегі басты идеясын іске а

Бә рінен бұ рын біз денсаулық сақ тау саласындағ ы қ ызметтің осы заманғ ы қ ағ идаттары мен стандарттарына жедел кө шуді қ амтамасыз етуге тиіспіз. Бұ л алғ ашқ ы медициналық -санитарлық кө мек, ана мен баланы қ орғ ау, медициналық білім мен ғ ылым мә селелеріне қ атысты.

Бесінші ұ зақ мерзімді басымдық ты: Энергетикалық ресурстарды дамытуды іске асыру

Ө ткен жылдары мұ най-газ ө неркә сібі экономиканың басқ а салаларын соң ынан ілестірген локомотив болды. Сондық тан энергетикалық ресурстарды дамытуды біз Стратегияның ұ зақ мерзімді басымдығ ына дараладық. Бұ л ретте біз тү рлі “голланд ауруларына” ұ рынбай, мұ най табыстарын ұ тымды жұ мсай алдық.

Еліміздің аумағ ында Қ азақ станда мұ най елдерінің алғ ашқ ы ондығ ына шығ аратын мұ най мен газ кен орындары бар.

2010 жылғ а қ арай Қ азақ станда болжанғ ан мұ най ө ндіру 80 миллион тоннаны қ ұ райды, 2015 жылы 25 млн. тоннадан аспайтын ішкі тұ тыну жағ дайында 130 миллион тоннағ а жетеді. 2010 жылы шикі газды ө ндіру 40 миллиард текше метрге дейін, 2015 жылы 80 миллиард текше метрге дейін ө седі деп кү тілуде.

Біздің энергетикалық ә леуетімізді одан ә рі дамыту бірқ атар маң ызды міндеттерді шешуді кө здейді. Бә рінен бұ рын мұ най-газ кешенімен тікелей байланысты терең ө ң деу салаларын озық дамытуды, қ осымша қ ұ н ү лесі жоғ ары ө німдерді халық аралық рынокқ а жедел шығ аруды қ амтамасыз ету керек.

Біздің назарымыз сондай-ақ энергия ресурстарын ә лемдік рыноктарғ а жеткізудің тұ рлаулы арналарын ә ртараптандыруғ а жә не қ амтамасыз етуге шоғ ырландырылуы тиіс.

Қ азақ стан жаһ андық энергетикалық тепе-тең дік пен қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етудегі ө з жауапкершілігін толық мә нінде тү сінеді. 2017 жылғ а қ арай біз кө мірсутегін аса ірі экспорттаушылардың ондығ ына кіреміз. Жә не бұ л ұ станым ХХІ ғ асырдағ ы ә лемдік шаруашылық байланысының серпінді ө згеріс ү стіндегі жү йесінде Қ азақ станның экономикалық рө лін кө п ретте анық тап береді. Біз бұ л мә селеде ЕО-мен тығ ыз ынтымақ тастық қ а ү міт артамыз. Энергия ресурстарын ө ндірушілер мен тұ тынушылардың мү дделерін жарастыру мақ сатында мен БҰ Ұ Бас Ассамблеясының 62-сессиясында энергия жеткізілімдері тұ рақ тылығ ының Еуразиялық пактін қ абылдауды ұ сындым.

Алтыншы ұ зақ мерзімді басымдық ты: Инфрақ ұ рылымды дамытуды іске асыру

Соғ ан орай бұ л салада кө п іс атқ арылды. Бірер цифрды ғ ана келтірейін. 1997-2006 жылдары республикалық бюджет қ аражатынан 280 миллиард тең геден астам қ аржы игерілді, осының есебінен 4 мың шақ ырым шамасында автожолдар салынып, қ айта жө нделді, 13 мың шақ ырымнан астам автожол кү рделі жә не ағ ымдағ ы жө ндеуден ө ткізілді.

Алғ а қ ойылғ ан міндеттерді одан ә рі іске асыру мақ сатында 2006 жылы Қ азақ стан Республикасының 2015 жылғ а дейінгі Кө лік стратегиясы қ абылданды. Оның аясында қ аржыландырудың тү рлі кө здері есебінен 30 миллиард АҚ Ш доллары шамасындағ ы сомағ а 80-ге жуық инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланып отыр.

Біздің ұ лан-байтақ аумағ ымыз ү шін кө ліктің, оның ү стіне транзиттік кө ліктің зор маң ызы бар. Экономикамызды нақ ты дамыту Қ азақ стан қ андай кө лік жү йелеріне ие болатынына келіп тіреледі. 1600 шақ ырым шамасында жаң а жә не 2700 шақ ырым темір жол электрлендіріледі, 50 мың шақ ырым шамасында автожол салынып, қ айта жө нделеді, ә уежай инфрақ ұ рылымын қ айта жө ндеу жә не жаң ғ ырту, ұ лттық тең із-сауда флотын дамыту, тең із порттары мен ішкі кеме жү ру жолдарының инфрақ ұ рылымын ө ркендету жө ніндегі жұ мыстар жү ргізіледі.

Бұ л Қ азақ стан аумағ ы арқ ылы ө тетін трансконтиненталдық маршруттарды дамыту ү шін серпін береді.

Стратегияғ а сә йкес елде телекоммуникация саласын дамыту жө нінде кешенді жұ мыстар жү ргізілуде. Ү стіміздегі жылдың аяғ ына дейін 50 адамнан астам тұ рғ ыны бар барлық ауылдық елді мекендерге телефон жү ргізіледі. Қ алғ ан 50 адамнан аз халқ ы бар жә не жалпы тұ рғ ындары 14 мың адам болатын 200-ге жуық елді мекен келесі жылы байланыс қ ызметіне қ ол жеткізе алады. Жылдың аяғ ына дейін бұ рынғ ы жылдары телефон орнатуғ а ө тініш берген қ алғ ан адамдардың сұ ранысы қ анағ аттандырылады.

Жетінші басымдық ты: Кә сіби ү кіметті қ алыптастыруды іске асыру

Мемлекеттік басқ ару жү йесінің тиімділігін арттыру біздің ұ зақ мерзімді басымдық тарымыздың бірі болып қ алып отыр.

Бұ л стратегиялық міндетті іске асыру мақ сатында ө ткен ғ асырдың 90-шы жылдарының аяғ ынан бастап Қ азақ стан терең ә кімшілік реформаларды жү ргізуге кірісті.

Осынау жылдары Мемлекеттік қ ызмет істері жө ніндегі агенттік қ ұ рылып, “Мемлекеттік қ ызмет туралы”, “Сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы кү рес туралы”, “Ә кімшілік ресімдер туралы” заң дар, Мемлекеттік қ ызметшілердің ар-намыс кодексі қ абылданды.

Мемлекеттік қ ызметке қ абылдаудың конкурстық жү йесі енгізілді. Мемлекетке тә н емес функциялардың бір бө лігі бә секелестік ортағ а берілді. Жуырдағ ы конституциялық ө згерістерге сә йкес жергілікті орындардағ ы билік кү шейтілді, мә слихаттар жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдарының ө кілеттіктеріне ие болды.

Халық аралық ұ йымдар мен сарапшылардың бағ алауы бойынша, Қ азақ стан мемлекеттік қ ызметті реформалау саласында жоғ ары нә тижелерге қ ол жеткізіп, ө зінің заң намасы мен ресімдерін халық аралық стандарттарғ а жақ ындатты.

Бірақ та бұ л салада ә лі кө п іс атқ аруымыз керек. Сондық тан да Ү кімет менің тапсырмам бойынша ә кімшілік реформаларды жалғ астыру жө нінде белсене жұ мыс істеуде.

Астана – ө су ү стіндегі елдің нышаны

Қ ауырт ө су ү стіндегі ел қ уатының, оның жоғ ары даму ә леуетінің басты бір нышаны жаң а елорда – Астана болды. 1997 жылғ ы қ азанда біз “Қ азақ стан-2030” Стратегиясын жария еттік, сол айда мемлекеттік органдарды Астанағ а кө шіруді бастадық. Сол жылдың желтоқ санында шешуші мемлекеттік органдар Астанада жұ мыс істеп жатты. Осылайша, Астананы кө шіру іс жү зінде біздің Стратегияны іске асырудың бастауына жол салды. Қ азақ стан елордасы – посткең естік кең істіктегі жедел ө сіп келе жатқ ан қ ала.

Астананың халқ ы соң ғ ы сегіз жылда 3 есе кө бейді. Елорда халқ ы 2005 жылғ а қ арай 400 мың нан аса қ оймайды деп болжанса, бү гінде ол 700 мың ды қ ұ рап отыр.

Соң ғ ы жылдарғ ы қ ұ рылыс кө лемі мен мерзімдері бұ рын-соң ды болғ ан емес: білім жә не денсаулық сақ тау нысандары тұ рғ ызылып, тұ рғ ын ү йлер, жаң а ө неркә сіптік нысандар, индустриялық парк салынуда. Елорда кө шкен сә ттен бастап Астананың аумағ ы 2, 5 есе ұ лғ айды. Негізгі капиталғ а бір жарым триллион тең геге жуық инвестиция салынып, 4, 5 миллион шаршы метр тұ рғ ын ү й пайдалануғ а берілді.

Қ алада 650 қ ұ рылыс алаң ы жұ мыс істейді. Жә не олар бір сә тке де толас таппайды. Таяудағ ы бірнеше жылда 10 миллион шаршы метрден астам тұ рғ ын ү й жә не офистік тұ рақ жайлар іске қ осылады.

Қ ұ рылыс индустриясын жә не соғ ан ілеспе ө ндірістерді дамытумен қ атар Астана жаң а экономикалық кластерлердің дамуына мү мкіндік беріп отыр. Елордада қ онақ ү й бизнесінің, қ ызмет саласының жә не, ә рине, туризмнің зор ә леуеті бар.

Біз Қ азақ станды дамытудың ұ зақ мерзімді Стратегиясын ойдағ ыдай іске асырудамыз. Міндеттердің бір бө лігі қ азірдің ө зінде шешілді, бірқ атар міндеттерді алдағ ы жылдары шешетін боламыз. Біз жолдың ү штен бірін ғ ана ө ттік. Сондық тан да кө п нә рсені ә лі жасауғ а тура келеді.

“Қ азақ стан-2030” Стратегиясының шешуші мақ саты бұ рынғ ысынша болып қ ала береді – біздің мемлекет 2030 жылғ а қ арай ә лемнің барынша дамығ ан елдерінің қ атарына кіруі тиіс. Осылайша біз халқ ымыздың осынау ұ лы мақ сатына қ арай дә йектілікпен ілгерілейтін боламыз.

⇐ Предыдущая 1 234 5 Следующая ⇒