Қазақтың жаманы болмас.

Қ азақ тың жаманы болмас...

Қ азақ тың жаманы болмас,
Жаманнан аманы болмас.
Бірігіп іс қ ылатұ ғ ын,
Тү зелер заманы болмас.

Бұ л елде адалдық бар ма,
Ондайын байқ адың дар ма?
Істейді нені де болса,
Наданғ а арамдық ар ма?

Ар сатар шайғ а да болса,
Бір асам майғ а да болса.
Ізденіп табады, жейді
Арамды қ айда да болса.

Жуаны қ ылады зорлық,
Момынның кө ргені – қ орлық.
Теп-тегіс қ улық пен ұ рлық,
Ал енді қ айтіп ел болдық?

Тумақ, ө лмек – тағ дырдың шын қ азасы...

Тумақ, ө лмек– тағ дырдың шын қ азасы,
Ортасы – ө мiр, жоқ тық қ ой екi басы.
Сағ ымдай екi жоқ тық арасында
Тiршiлiк деп аталар бiраз жасы.

Жоқ тық, барлық, жоғ алмақ – араласы,
Ү ш ерiксiз болады мағ ынасы.
Нажағ айдай жарқ етiп ө шпек болса,
Ө мiрдiң он тиындық жоқ бағ асы.

Патса, батыр, бай, бағ лан, ел ағ асы,
Ө нерпаз, ойшыл, бiлгiш, ғ ұ ламасы.
Мақ танып жердiң жү зiн жалмаса да,
Кә рiлiк пен ө лiмге жоқ дауасы.

Ендi ө мiрдiң қ ызық ты қ ай арасы,
Ө лiмдi ойлап сiң е ме iшкен асы?
Оны ұ мытып, ө лместей ө зеленер,
Ә лi тiрi жү ргендей тү п атасы.

Адамзат – айуанның арам, насы‚
Жанның да, ақ ылдың да дұ спандасы.
Жанды сурет сияқ ты қ уыршақ боп,
Жаралыстың ойнағ ан тамашасы.

Менменсiнген кердең нiң керген қ асы,
Iшiмдi кү йдiредi сол ызасы.
Жер тә ң iрсiп, кiсiмсiп желiксе де,
Тө бесiнен бiр тү сер жайдың тасы.

Ө мiрдiң ө кiнбейтiн бар айласы,
Ол айла – қ иянатсыз ой тазасы.
Мейiрiм, ынсап, ә дiлет, адал ең бек,
Таза жү рек‚ тату дос – сол шарасы.

Міндеу мен кү ндеу

Кө п сө з айтқ ан бұ рынғ ы білімділер
Пайдалансын, ұ қ сын деп кейінгілер.
Сынғ а салып талғ амай талапты жас,
Соның бә рін қ атесіз жө н деп білер.

Олай емес, ойласаң, талай мін бар,
Бұ рын шын, қ аталы шын, анық шын бар.
У берді ме сусын деп, су берді ме,
«Кө зің жұ м да жұ та бер» деген кім бар?

Кім айтса да сынамай қ ойма, жаным,
Ақ ылың а сынатып ойла, жаным.
Пә леншекем айтқ ан сө з дұ рыс қ ой деп,
Жү ректің таразысын жойма, жаным.

Тегіс тексер сө з кө рсең, сыр мен сынын,
Тү зетуге именбе, тапсаң мінін.
Ә деп сақ та, жалғ ыз-ақ, «қ ате айтты» деп,
«Былшылдапты» дей кө рме, білсең шынын.

Біле тұ ра кім айтар қ ате сө зін,
Білімдіге есептер ә ркім ө зін.
Тұ рғ ан жері, ә деті, туғ ан елі
Адастырар, айтқ ызар байлап кө зін.

Мал іздеп, мансап іздеп, сауық жиын,
Дү ниенің кө рмек ү шін ә рбір сыйын.
Адамзат алаң дық тан босамайды,
Сол себептен қ атесіз сө йлеу қ иын.

Менің де кө п жаралы жү регім бар,
Надандық тан қ ирағ ан сү йегім бар.
Кү ндемей, шын міндесең, разымын,
«Қ айта, жастар сө йтсін» деп тілегім бар.

Сынамасаң жақ сының сө зін қ орып,
Талабың ды жоғ алтар іштен сорып.
«Сандалғ ан тү спе ізіме» деген Абай,
Жү рсің дер осы сө зін қ алай жорып?

«Талас, тап» деп айтатын Абай ө зі,
Танамыз ба жоқ қ ой деп бү гін кө зі?
Айтқ анымды сынама деген емес,
«Кү ндеме де қ арғ ама» – деген сө зі.

Мейлің сө к, мейлің мақ та – оғ ан не бар,
Бізден тү к жоқ, ө зінің иманы жар.
Қ атесін тап, кү ндеме, жамандама,
Кейде жө н, кейде қ ате айтқ ан шығ ар.

Абай тү гіл, ақ ылды кө п жан ө ткен,
Тү псіз терең ғ ылымғ а кө зі жеткен.
Солардың да бар сө зі бір жерде емес,
Кейі жө н, кейі қ ате айтып кеткен.

Алдың ғ ының соқ пағ ын артқ ы тү зер,
Ғ ылым деген нә рсе емес кү дер ү зер.
Мінін алып, міндіге мінсіз қ осып,
Бұ рынғ ыны жаң артып, жастар тү зер.

Ө ң ліге тағ ы ө ң беріп қ ырғ ан қ алай,
Тү зетілмей шаң басып тұ рғ ан қ алай.
Тү зеймін деп қ иратып кү ншілдікпен,
Дұ рыс істі теріске бұ рғ ан қ алай?

Осыны ұ қ саң –ұ ғ арсың кө п сө зімді,
Алдасам, алмай-ақ қ ой еп сө зімді.
Ә нге салып алаң дап, ұ қ пай жү рме,
Ә ншейін бір ө лең ғ ой деп сө зімді.

Махаббат пен қ ұ марлық

Ашылғ ан кө з тұ ра ма бiр зат кө рмей,
Миғ а хабар бермей ме тү сi ө згермей.
Ә дейiлеп кө рейiн демесең де,
Қ арсы алдың а қ оя ма тү к кез келмей?
Сол сық ылды кө ң iлдiң кө зi ашылса,
Кө п ойланып, қ иынғ а сермей-сермей.
Бiлер, айтар, оятар, жыбыршытар,
Еркiң дi алар, сө йлетер тыным бермей.
Ойдан маржан, меруерт тө гiлгенде,
Отыра алар кiм шыдап оны термей.
Дағ ды қ ылсаң, дап-дайын iстiң бә рi,
Адамзат тұ ра алмайды ә детке ермей.
Бал ашқ ан соң оп-оң ай бақ сы болмақ,
Ол қ оя ма ғ айыптан хабар бермей.
Тоқ ты сойып дә ндеген тоқ тай алмас,
Жылқ ы ұ рлағ ыш батыр боп о да елермей.
Бiр рюмкадан басталар маскү немдiк,
Наша ү стiнен нашағ а ө рлей-ө рлей.
Ойласаң, соның бә рi – бiр қ ұ марлық
Қ уа бермей қ айтедi тепши-терлей.
Аздан кейiн араны ашылады,
Қ аза берсе, таусылмас шық қ ан кендей.
Жердiң жү зiн қ ыларсың бiр-ақ уыс,
Бә рiнен де ө зiң нiң кеудең кең дей.
Жын да – жын, қ ұ мар да – жын, мастық та – жын,
Ө лең де – жын, қ оя ма бойды жең бей?
Шын қ ұ мар шымырлатпай қ оймас, сiрә,
Ә р жерге соқ тық тырар ақ қ ан сең дей.
Ә рине, бiр қ ұ марcыз ө мiр қ араң,
Ондай жанның тұ ра алмас оты сө нбей.
Сү йтсе де ифрат бар, тафрит бар1,
Жарай ма соны айырып реттемей.
Не қ ылсаң, қ ыл адамғ а махаббат деп,
Мейлiң сө к, мейлiң ү йрет, айла iзденбей.
Ол сү юiң шын болсын, жалғ ан емес,
Бұ лдыр болма ө зiң е-ө зiң сенбей.
Дү ниеқ ұ мар, залалкес бола қ алсаң,
Ө лiмдi ойла келерлiк кү нi ертең дей.
«Мағ ан сү йтсе, қ айтер ем? » деп ойлашы,
Адамның баласы ғ ой о да сендей.
Шырақ тар, ең қ ұ марың осы болсын
«Алла сү йсең, адамды сү й» дегендей.
Қ ұ марың бiр, iсiң кө п болсын, жаным,
Кө пке қ ұ мар, ерiншек болма мендей.
«Молданың iсiн қ ылма, айтқ анын қ ыл»,
Ерте сақ тан ә р iске ә деттенбей.
Қ апы қ алсаң, қ айта оқ ып, тағ ы да ойла,
Деп жү рме: «Сө зiң қ алды iшiме енбей».
Ой қ ұ мар, ө лең қ ұ мар, малғ а қ ұ мар –
Бұ л ү ш қ ұ мар қ оя ма менi кө мбей.
Қ айрат қ айтса, амалсыз бә рi қ айтар,
Қ айран ой қ артаяды-ау ө зiм ө лмей.
Ермегiм жоқ, ө лiмнен ү мiтiм жоқ,
Қ айтейiн осындаймен кө ң iл бө лмей.

12 3 Следующая ⇒