НЕГІЗГІ ЖАРЫҚ ШАМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІ 4 страница

[gl]ГАЗДАР МЕН МЕТАЛЛ БУЛАРЫНДАҒЫ ЭЛЕКТР РАЗРЯДЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ[:]

6.1 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР

Жоғарыда айтылғандай, жылулық жылулық сәулеленуге негізделген жарық көздерін одан ары жетілдіру олардың жарық-техникалық және техника-экономикалық көрсеткіштерін айтарлықтай жоғарылатуға мүмкіндік бермейді. Бұл оптикалық сәулеленуді алудың сәулеленетін денені қыздырумен байланыссыз басқа жолын іздеуге түрткі болды. Іздеудің нәтижесінде газ-разрядтық сәулелену көздері ойлап құрастырылды.

Оптикалық сәулелену газдарда, металл буларында немесе олардың қоспасында өтетін электр разрядының нәтижесінде пайда болатын сәуле шығару көзі сәулеленудің газ-разрядтық көзі деп аталады.

Оптикалық сәулеленудің газ-разрядтық көздерінің жылулық сәулеленуге негізделген көздерге қарағанда П.Ә.К-і жоғары болады. Сәулеленудің түстілігі және оның спектр бойынша таралу сипаты металл буының немесе газдың тегіне және электр разрядының жағдайына байланысты келеді. Газ-разрядтық сәулелену көздерінің осы қасиеттері оларды өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының барлық салаларында әр түрлі мақсатқа пайдалануға жол ашты.

Сәулелену энергиясының негізгі бөлігін қамтамасыз ететін сәулеленгіштің тегіне байланысты газ-разрядтық көздерін мынадай үш типке бөледі:

1) электр разряд процесінде газдың немесе металл буларының сәулеленуі пайдаланылатын жарық газды шамдар;

2) электр разряд процесінде өте қыздырылған электродтардың сәулеленуі пайдаланылатын жарық электродты шамдар;

3) негізгі сәулелену көзі газдағы электр разрядының сәулеленуімен қоздырылатын люминофорлар болатын люминесценттік шамдар.

Газ-разрядтық көздерінің сәулеленуі аралас сипатты болады және өте қыздырылған электродтардың, газдың және люминофордың сәулеленулерінен тұрады. Осы сәулеленулердің біреуі басым болады. Газ-разрядтық оптикалық сәулелену көздерінің ішінде сынап буларындағы электр разряды пайдаланылатын шамдар кең таралған. Жұмыс режимінде дамитын қысымның деңгейіне байланысты оларды былай топтастыруға болады:

1) разряд кезіндегі қысым 0,01 МПа-ге дейін болатын кіші қысымды шамдар;

2) жұмыс режимінде қысым 0,01...1 МПа болатын жоғары қысымды шамдар;

3) разряд кезіндегі қысым 1 МПа-ге ден артық болатын өте жоғары қысымды шамдар.

6.2 ГАЗДАРДАҒЫ ЖӘНЕ МЕТАЛЛ БУЛАРЫНДАҒЫ ЭЛЕКТР РАЗРЯДЫ

Электр энергиясын аралық тасымалдағыштар – электрондар немесе иондар. Өткізгіштерде бос электрондар болғандықтан олар электр тогын жақсы өткізеді. Ерітінділерде бос иондар болады, сондықтан олар да электр тогын жақсы өткізеді. Газдар мен булар изоляторлар болғандықтан оларда бос энергия тасымалдағыштар болмайды. Электр тогының газ тәрізді ортада өтуінің оның металдар мен электролиттерде өтуінен ерекше айырмашылығы болады. Газдың немесе будың электрлік тесілуі және осының нәтижесінде электр тогының өтуі диэлектриктердегі осы құбылыстан да ерекше келеді. Электрлік тесілу диэлектриктерді бұзады және олрды толық немесе жары-жартылай өткізгішке немесе шала өткізгішке айналдырады.

Егер тесілу нәтижесінде химиялық реакция өтпесе, газ немесе бу электр өрісін алғаннан кейін өзінің қасиеттерін қайтадан қалпына келтереді. Газдардағы және металл буларындағы электр разрядының сипаты мен механизімі негізінде ортаның қасиеттеріне, берілген кернеуге және электр тогының тығыздығына байланысты болады.

Қазіргі уақытта газ-разрядттық сәулелену көздерінде сынап буларындағы разряд кең пайдаланылады. Осы разрядта сәулелену энергиясының негізгі бөлігі толқын ұзындығы λ=253,7 нм болатын сынаптың резонанстық сәулеленуімен сипатталады.

Құрамында газдық аралық болатын электр тізбегімен электр тогы өтуі үшін, электрондар катод бетінен газға, ал газдан анод бетіне көшуі керек. Қатты өткізгіштің (катодтың) бетінен электрон ұшып шығуы үшін электрод пен газдың шекарасында болатын потенциалдық кедергіні жеңуге энергия шығындау қажет болады.

Бұл энергия «шығу жұмысы» деп аталады, электрон-вольтте өлшенеді және катод бетінің материалына, оның температурасына және газдың табиғатына байланысты келеді. Катод бетінен электрондардың шығуын жеңілдету үшін арнайы тәсілдер қолданылады, мысалы, электродтарды алдын ала қыздырады немесе олардың бетін катодтың эмиссиялық қасиетін жоғарылататын актив заттармен қаптайды. Электрондар анод бетіне түскенде олар энергиясының бөлігі анодты қыздыруға шығынданады.

Газдағы немесе металл буындағы электр разрядының сипаты мен механизмі разрядтық токтың тығыздығына және ортаның қасиеттеріне, әсіресе жұмыс режиміндегі қысымға өте тәуелді келеді.

Газдағы разряд тәуелсіз және тәуелді болып екі түрге болінеді. Тәуелсіз разряд – электродтарға берілетін потенциалдар айырымының әрекетінен газ– разрядтық аралықта пайда болатын ішкі процестер сақталатын разряд. Тек сыртқы себепкершарттар (иондайтын сәулелену, энергия көзінен электродтарды алдын ала қыздыру және т.б.) әсер еткенде ғана пайда болатын разряд тәуелді разряд деп аталады. әуелсіз разрядтың мынадай негізгі формаларын ажыратады:

Жай разряд өте кіші ток тығыздығымен (10^-6 А/см² дейін) және көз шаларлық шығармайтындығымен сипатталады.

Солғын разряд көзге түсерлік жарқыл шығаруымен сипатталады. Разряд тогының тығыздығы 10^-2...10^-4 А/см² болады.

Доғалық разряд катод бетінен электрондар эмиссиясының қарқындылығымен, электродтар аралығының тасқын тәріздес иондануымен және жарқыл шығаруының айтарлықтай жарықтылығымен сипатталады. Разряд тогының тығыздығы үлкен мәнге (ондаған және жүздеген А/см²) дейін жетуі мүмкін.

Қысымды және разряд тогы тығыздығын өзгертумен бір разрядтық аралықта разрядтың жоғарыда келтірілген үш формасының кез келгенін жүзеге асыруға болады. Разрядтың белгілі формада өтуі және оның басқа формаға ауысуы зарядталған бөлшектердің пайда болуына мүмкіндік туғызатын сыртқы себепкер шарттардың әрекетіне байланысты болуы мүмкін.

Разрядтың формасын басқа формаға көшуін газ-разрядтық аралықтың статикалық вольт-амперлік сипаттамасы бойынша бақылауға болады (6.1 сурет).

Электродтарға берілген кернеу біршамаға жеткенде разрядтық аралықта пайда болған жай разряд ток тығыздығының өсуінен аралықтың электрлік қасиеттері өзгеруі нәтижесінде солғын разрядқа дамиды, ал содан соң доғалық разрядқа айналады. Вольт-амперлік сипаттаманың әр түрлі телімдеріне сәйкес келетін кернеу мәні негізінде газдың немесе металл буларының қасиеттерімен және қысыммен анықталады. Разрядтың әртүрлі формасына сәйкес келетін электр тогының шектері катод материалының қасиеттеріне, оның пішіні мен бетінің жағдайына байланысты болады.

6.1 сурет – Газ-разрядтық аралықтың вольт-амперлік сипаттамасы:

1-жай разряд; 2-өтпелі облыс; 3-әдеттегі солғын разряд; 4-аномал солғын разряд; 5-доғалық разряд

Ток тығыздығы белгілі деңгейге дейін жоғарылағанда электродтар аралығының иондануы тасқын тәрізді болуы мүмкін. Осы кезде ток өскенде аралықтың кедергісі кенет төмендейді. Сондықтан электродтар аралығындағы газды орта кедергісінің белгілі өзіне сәйкес келетін мәні болмауы мүмкін.

Негізгі разрядтық сәулелену көздерінің жұмыс режимі доғалық разряд болып табылады. Вольт-амперлік сипаттаманың осы разрядқа сәйкес келетін бөлігі құламалы келеді, яғни ток шексіз өсе беруі мүмкін.

Газдағы немесе металл буларындағы электр разрядының осы ерекше қасиеті өте маңызды келеді. Ол газ-разрядтық сәулелену көзін қиратпай сақтау үшін разряд тогын шектеуге арналған арнайы кедергіні шамға тізбектеп қосуға мәжбүр етеді. Ол кедергі балластық деп аталады.

6.3 ГАЗДАРДАҒЫ ЖӘНЕ МЕТАЛЛ БУЛАРЫНДАҒЫ ДОҒАЛЫҚ РАЗРЯДТЫ ТҰТАНДЫРУ ЖӘНЕ ТҰРАҚТАНДЫРУ ШАРТТАРЫ

Газ – разрядтық шамның электродтарына сыртқы кернеу берілмегенде зарядталған бөлшектердің табиғи пайда болу процесі олардың рекомбинацияланумен (бейтарап бөлшектерді қайта құрумен) теңдестіріледі. Электродтардағы кернеуді жоғарылатқан сайын зарядталған бөлшектердің саны көбейеді.

Кернеу мәні біршамаға жеткеннен бастап зарядталған бөлшектер санының өсу процесі және, сондықтан, электродтар аралығындағы ток күші іс жүзінде ілез (10^-5...10^-7 С) дамиды да жарқыл шығарудың пайда болуына әкеледі. Бұл құбылыс тәуелсіз разрядты тұтандыру деп аталады. Кернеудің тәуелсіз разряд пайда болатын ең кіші мәні тұтандыру кернеуі U_ш.т. деп аталады. Оның мәні газдың тегі мен қысымына, электродтардың эмиссиялық қасиеттеріне және олардың аралық қашықтығына байланысты болады. Тәуелсіз доғалық разрядтың тұтану кернеуі қалыптасқан режимде разрядты сөндімей ұстап тұруға қажетті кернеуден айтарлықтай жоғары болады. Өйткені қалыптасқан режимде электродтар аралығы иондалған және өзінің бетіне түскен зарядталған бөлшектердің кинетикалық энергиясымен қыздырылған катод электрондар эмиссиясының жеткілікті деңгейін қамтамасыз етеді. Сондықтан осы режимде разрядты сүйемелдеу төмен кернеу керек болады.

Газ-разрядтық сәулелену көзінің тұтану кернеуі өзі қосылған электр торабының тиімді кернеуінен де жоғары болады. Сонымен бірге доғалық разрядты электр торабы кернеуінен жоғары болмайтын кернеуде тұтандыру мүмкіншілігі дұрыс болып табылады. Оған бірнеше тәсілдермен жетуге болады. Мысалы, газ-разрядтық аралыққа қосымша электродтар енгізіп газдың бірінші иондауын өсіруге болады. Қосымша электродтар көмегімен катод маңында электр өрісінің жоғары кернеулігі жасалынады, ал ол разрядтың пайда болуына және дамуына мүмкіндік туғызады. Тұтыну кернеуін төмендетудің басқа да тәсілдері пайдаланылады: электродтардың эмиссиялық қасиеттерін жоғарылату үшін олардың бетін активтендіретін қабатпен қаптау; катод бетінен электрондардың шығу жұмысын азайту үшін оларды алдын ала қыздыру; электродтар аралығында электр өрісінің таралуын өзгерту үшін шамның сыртқы бетіне ток өткізетін тілім орналастыру және т.б.

Доғалық разрядтық құламалы вольт-амперлік сипаттамасы оны тұрақсыз қылады. Сондықтан газ-разрядтық сәулелену көзін электр торабына қосу сұлбасына разрядты тұрақтандыратын және токты белгіленген мәнде шектейтін элемент болуы керек. Сәулелену көзін айнымалы ток торабынан қоректендіргенде осы элемент ретінде дұрыс таңдап алынған әр түрлі кедергіні (актив, индуктив, сыйымдылық, аралас) пайдалануға болады. Бірақ газ-разрядтық сәулелену көзі жұмысының жарық-техникалық, энергетикалық және эксплуатациялық көрсеткіштері әр түрлі балласт кедергілерді пайдаланғанда бірдей болмайды.

Шамды тұрақты ток торабынан қоректендіргенде разрядты тұрақтандыру жағдайларын қарастырайық. Бұл мәселенің мәнің қарапайым графиктерді тұрғызу арқылы түсіндіруге мүмкіндік береді. 6.2 суретте келтірілген сұлба бойынша электр торабына қосылған газ-разрядтық сәулелену көзінің электродтар аралығындағы электр разрядының тұрақты режимі мына шарттардың орындалуымен қамтамасыз етіледі:

, (6.1)

, (6.2)

мұндағы U_т – электр торабы кернеуі, В; U_ш – жұмыс режимдегі шам шықпаларындағы кернеу, В; І_ш – разряд тогы, А; R_б – тұрақтандырғыш құрылғының омдық кедергісі, Ом.

қатынасы разрядтың дифференциалды кедергісі деп аталады. Ол – теріс шама. Осы шарттардың негізінде разрядты тұрақтандыратын құрылғыларды есептеу орындалады.

6.2 сурет – Газразрядтық шамды электр торабына қосу негізгі сұлбасы.

Мейлі 6.3 суретте қисық 1 газ разрядының вольт-амперлік сипаттамасы болсын, ал сызық 2 – балласт кедергінің вольт-амперлік сипаттамасы. Болашақ тұрғызуларда ыңғайлы болуы үшiн, кедергiнiң сипаттамасы ординаталар oci мен электр торабы кepнeyi сызығының түйiскен нүктeciнeн жүргiзiлген. Сонымен tgα=R_б. Торап кepнeyiнiң сызығы мен 2 сызық аралығындағы тiк кесiндiлер белгiлi масштабта балласт кeдepгiдeгi кернеу түсуі I_шR_б болып саналады. Шам мен балласт кедергінің вольт-амперлік сипаттамаларының вжене с қиысу нүктелерiнде разрядты тұрақтандырудың екі шартының бiрiншi орындалады. Бiрақ тек tgβ<tgα болатын с нүктесiнде ғана екі шартта орындалады. Сондықтан тұрақты разрядқа с нүктесі сәйкес келедi. Шыныда да, внүктесiнде разряд тогының өcyiнe ештеме кедергі жасамайды. Өйткенi I_в¹ = I_в + ΔI болғанда U_т >U_ш + I_шR_б болады. Бұл разрядтың графикте с нүктесiмен сипатталатын_күйiне дейiн ic жүзiнде iлезде (10^-5 С шамасында) дамуына әкеледі. Осы жағдайда разрядтық токтың одан әрі өcyi мүмкiн eмec. Өйткенi I_с¹ = I_с + ΔI болғанда U_ш + I_шR_б >U_т болады.

6.3 сурет - Балласт кедepгi активтик болғанда разрядтық токты тұрақтандыру шарты

Шамға балласт кедергіні тізбектеп қосқанда электр энергиясы қосымша шығынданады. Сондықтан разрядтық ток мәнi І₀ берілгенде разрядтың тұрақгылығын қамтамасыз eтeтiн балласт кедергінің және сол кeдepгiдe кepнey түсуiнiң мүмкiндiк ең кiшi мәнi туралы сұрақ назар аударады. 6.4 суретте осы шамаларды графикалық тәсiлмен aнықray көрсетiлген. Вольт-амперлiк сипаттаманың разряд тогының берiлген мәнiнe сәйкес келетiн онүктесiнде сипаттамаға ординаталар ociмeн қиылысқанша жанама сызық өткiзiлген. U_тmin сызығы электр торабының ең кiшi кepнeyiн сипаттайды, ал tgα_o балласт кедергiнiң мyмкiндiкең кiшi мәнiнe R_бmin пропорционал болады. Бiрақ R_бmin шамның онүктeciнe сәйкес келетiн режимдегi жұмысы тұрақсыз келеді, өйткенi қopeктендipy торабы кepнeyi кiшкене ғана төмендесе (балласт кедергi тұрақгы болғанда) разряд сөнедi. Шынында да, электр торабы кepнeyi төмендегенде (пунктир сызық) балласт кедергі мен шамның вольт-амперлік сипаттамалары қиыспайды, яғни U_т<U_ш + I_шR_б. Бұл разрядтың жоқтығын көpceтeдi. Қоректендіру торабында кернеу U_т1 мәнiнe дейiн жоғарылағанда разрядтық ток I₀ мәнiнeн I₁ мәнiнe дейiн кенет өседi. Газ-разрядтық шам қopeктeндipy кepнeyi мен шамдағы кернеу аралығындағы қатынас әр түрлі болғанда да жұмыс істей алады. Бірақ шам жұмысының тұрақтылығы әр түрлі болады. Қоректендіру торабының кepнeyi шамдағы кернеуден не ғұрлым жоғары болса, сол ғұрлым торап кepнeуінің ауытқуы шам жұмысына аз әсер етедi. Керiсiнше U_ш/U_т қатынасы көбейген сайын, торап кернеуі ауытқуының разрядтық ток күшiне әcepi арта түседi.

6.4 сурет - Разрядтық ток берiлгенде актив балласт кедергiнiң және сол кедергiдегi кернеу түcyiнiң мүмкiндік минимал мәнiн aнықтay

Cондықтaн сәулелену көзiнің жұмыc көрсеткiштерi де өзгередi. 6.5 суретте көрсетiлгендей U_т1 >U_т2 болғанда ΔI₁<ΔI₂болатындығы анықталады. I_с жүзiнде қopeктендipy кернеуiнің ауытқуында газ-разрядтық сәулелену көздерi жұмысының жеткілiктi сенiмдiлiгiн және олардың параметрлерiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету үшiн балласт кедергiлердi мынa шартқа U_ш≤0,65U_т сәйкес таңдап алады.

6.5-сурет - Қopeктeндipy кepнeyi өзгергенде U_ш/U_т қатынасының газ-разрядтық шам жұмысының тұрақтылығына әсері

6.4 БАЛЛАСТ КEДEPГI ТYPIНIҢ ГАЗ-РАЗРЯДТЫҚ ШAМДAPДЫҢ ЖҰМЫСЫНА ӘСЕРІ

Газ-разрядтық шамдарды айнымалы ток торабынан қоректендiргенде разрядты тұpaқтaндыpyдың жоғарыда қарастырылған тәсiлдердiң мaңызы негізiнде сақталады. Бiрақ қосымша ерекше жағдайлар пайда болады. Сәулелену көзi жұмысының көрсеткіштерi мен балласт кeдepгi параметрлерiнiң арасындағы өзара байланыс түрлi-түрлi және күрделi келедi.

Айнымалы ток тiзбектерiнде шамның әдеттегiдей қызмет ету мерзiмiн қамтамасыз ету үшiн токтың iлездiк мәндері қисығының пiшiнi синусындағы мүмкiндiгінше жақын болуы керек. Ток қисығы пiшiнiнiң бұрмалану дәрежесi негiзiнде балласт кедергінiң түpiнe байланысты келедi (6.6 сурет) және амплитуда коэффициентiнiң мәнімен бағаланады:

(6.3)

6.6 сурет – Газ-разрядтық шамы кернеулерінің тогының және жарық ағынының ілездік мәндерінің осциллограммалары:

а-актив балласт кедергіде; б-индуктив балласт кедергіде; в- сыйымдылық балласт кедергіде

Балласт құрылғы 1,7-ден аспайтын амплитуда коэффициентін қамтамасыз eтyi керек. К_а>1,7 болғанда люминесценттік шамның жұмыс iстey мерзiмі айтарлықтай қысқарады.

Айнымалы токта актив кедергiнiң көмeгiмeн разрядты тұрақтандыру қарапайым және арзан жүзеге acыpылaды. Бiрақ бұл тәciлдiң ерекше кемшiлiктерi бар, сондықтан ол тек арнайы жағдайларда пайдаланылады.

6.6, a cypeттe шамды үлгiқалыпты жиiлiктi айнымалы ток тiзбеriне актив кeдepгімeн қосқанда оның кернеулерiнiң және тогының iлездiк мәндерiнiң қисықтары келтiрiлгeн. Kepнeyдiң iлездiк мәнi U_ш.т дейiн жоғарылағанда шамда разряд пайда болады. Разряд процесiнде шамдағы кернеу разрядты сөндiрмей устап тұруға қажеттi U_ж мәніне дейiн төмендейдi жене торап кepнeyiнің iлездiк мәнi U_c мәніне дейiн төмендегенше тұрақты қалады. Осыдан кейiн разряд сөнедi, тiзбекпен ток өтпейдi. Келесi жартылай периодта разрядтың тұтану және сөну процестерi қайталанылады. Графиктен әрбiр жартылай периодта разрядтың қайта тұтануында токтың өзгеруінде бастапқы φ_б және соңғы φ_с үзілістердің болатындығы көрінеді. Жалпы үзіліс φ_б+ φ_с периодтың 1/3 жетуi мүмкін. Разрядтық токта үзiлiстiң болуы сәулелену көзi жұмысының көрсеткiштерiн айтарлықтай төмeндeтeдi және сәулелену ағынының пульстенуi мен стробоскоптық эффектiң пайда болу себебi болып табылады. Токтың iлездiк мәндepiнің қисығы синусоидадан өзгеше болады. Егер осымен қатар амплитуда коэффициенті өссе, электродтар бетіндегі оксидтік қабат материалы бөлшектерінің қарқынды ұшып шығуынан және эмиссиялық қасиеттердің жоғалуынан электродтардың қызмет ету мерзімі азаяды. Әсіресе актив балласт кедергіде электр энергиясының көп шығындануы үлкен кемшілік болып саналады. Өйткені ол құрылғының энергетикалық көрсеткіштерін өте төмендетеді.

Разрядты индуктив кедергi арқылы тұpaқтaндыpудың оны актив кедергі көмeгiмeн тұpaқтaндыpyмeн салыстырғандa бiрсыпыра артықшылықтары бар және бұл тәсiл кең пайдаланылады. 6.6, б суретте шамды айнымалы ток тiзбегiне индуктив кедергiмен қосқанда оның кернеулерiнiң және тогының iлездiк мәндерiнiң қисықтары берiлген. Электp торабындағы және шам шықпаларындағы кернеулер аралығында фаза бойынша ығысу болуы әрбiр жартылай периодта шамның қайта тұтануын айтарлықтай жеңiлдетедi. Өйткенi токтың мәнi нөлге тең болғaн кезде шамның шықпаларына тораптың едәуiр iлездiк кepнeyi берiледi. Осы себептен разряд елеусiз узiлiспен қайта тұтaнaды. Ток қисығының пiшiнi синусоидаға жақындайды. Индуктив балласт кeдepгiдe актив кeдеpгiмен салыстырғaндa қуат шығыны едәуiр кiшi және сәулелену көзi қуатынан 10 проценттен 35 процентке дейiн болады. Индуктив балласт кедергiнің негiзгi кемшiлiктерiне металл шығынының көптiгiн, қуат коэффициентiнiң кiшiлiгiн, құнының жоғарылығын жатқызyғa болады.

Разрядты сыйымдылық көмeгiмeн тұpaқтaндыpy сирек пайдаланылады. Осы тәсiлгe сәйкес қисықтар 6.6, в суретте көрсeтiлгeн. Ток қисығы өте бұрмаланғaн пiшiндi болады. Электродтардың қызмет ету мерзiмi көп төмендейдi. Ұзақ үзiлiстер және токтың үлкен iлездiк мәндерi шамның жарық-техникалық көрсеткiштeрiн едәyiр төмендетедi.

6.6 суреттен балласт кeдepгiнiң кез келгeн түpiндe де шамдағы кернеу және оның тогы аралығындa фаза бойынша ығысудың жоқтығы көpiнeдi. Бiрақ шамның қуаты оның кернеуі мен тогының әpeкeттiк мәндерiнің көбейтiндiсiне тең болмайды. Мәселе мынада, бұл шамалардың iлездiкмәндерiнiң қисықтары пiшiнi бойынша бiр-бiрiнен және синусоидадан ерекше өзгеше болады. Cондықтaн электpодтар аралығындағы разряд қуатының дәл мәнiн есептеу үшiн кернеу және ток қисықтарын гармоникалық құрастырушыларға ыдырату керек болады. Дәл қуат ток пен кepнeyдiң алынған гармоникалар қуаттарының қосындысынa тең болады. Практикада газ-разрядтық шам қуатының коэффициентi деген түсiнiктеменi қолданады. Бұл коэффициенттiң фазалар ығысу бұрышына байланысы жоқ. "Бұрмалау коэффициентi" деп аталатын термин де осы мағынада пайдаланылады:

Шамның қуат коэффициентi балласт кедергiнiң түpiнe және шамасына тәуелдi келедi, сондықтан тұрақты болмайды. Әдетте газ-разрядтық шамдардың қуат коэффициентi 0,7...0,9, ал "газ-разрядтық шам - балласт кeдepгi" жинағының қуат коэффициентi 0,4…0,9болады.[kgl]

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒