|
|||
обуча́тьнесов. см.обучи́тьобуча́тьнесов. см.обучи́ть обуча́ться несов. 1)см. обучиться; 2) (проходить курс) деша; ~ в шко́ле школехь деша обуче́ниесIамор, хьехар обучи́тьсов., кого чемуили с неопр. Iамо, хьеха; ~ ру́сскому языку́ оьрсийн мотт Iамо обучи́тьсясов., чемуили с неопр. Iама; ~ письму́ йоза Iама; ~ води́ть маши́ну машина лело Iама обуя́||ть несов., кого,уст. карзахдаккха, инзардаккха; меня́ ~л страх кхерамо инзарваьккхира со обха́живать несов., кого,разг.го баха, тIаьхьадãла обхва́т ммор; дуб в три ~а кхаа стага мараболлал наж обхвати́тьсов., обхва́тывать несов., кого-что марадолла обхо́дж1. (действие) го баккхар (кругом); чекхдалар (осмотр); у́тренний ~ враче́й лоьрийн Iуьйренан чекхбовлар 2. (кружный путь) го; в ~ о́зера Iомана го баьккхина ◊ в ~ пра́вил бакъонна кIелхьарволуш обходи́тельностьжкIеда-мерзалла, гIиллакх обходи́тельный, -ая, -ое кIеда-мерза, гIиллакхе обходи́тьнесов. см. обойти́ обходи́тьсянесов. см.обойти́сь обходно́й, -а́я, -о́е,обхо́дный, -ая, -ое го баьккхина боьду; ~ путь го баьккхина боьду некъ обхо́дчик мобходчик; тергалдархо, хьажархо; путево́й ~ некъаш тергалдархо обхожде́ниесхилар, лелар; ве́жливое ~ оьзда лелар обче́стьсясов. разг.: раз,два и обчёлся цхьаъ, шиъ а аьлла, чекхвели обчи́ститьсов., что(очистить), тж. перен., кого(обокрасть) цIандан обчи́ститьсясов. цIандала обчища́ть(ся) несов. см.обчи́стить(ся) обша́ривать несов., обша́ритьсов., кого-то,разг.[куьг тухуш] чекхдãла, хьожуш чекхдãла; ~ все ко́мнаты массо а цIа чухула хьожуш чекхвала обшива́тьнесов. см.обши́ть обши́вкаж1. (действие) 1) (по краю) йист лацар; (поверхности) гонаха лацар 2) стр. гонаха тохар (илилацар) 2. (то, чем обшито) 1) йист лаьцнарг (по краю); тIетоьхнарг (по поверхности) 2) стр. тIетоьхнарг обши́рн||ый, -ая, -ое 1) (большой) шуьйра; ~ая пло́щадь шуьйра майда 2) перен. (большого масштаба) доккха; ~ые пла́ны яккхий планаш обши́тьсов. 1) что чем(по краю) йист лаца; (поверхность чего-л.) [гонаха] лаца, тIетоха; ~ воротни́к тесьмо́й кочана жуьжап лаца; ~ посы́лку холсто́м посылкина тIе гата тоха 2) что чем,стр. гонаха тоха (илилаца); ~ дом тёсом цIеношна гонаха аннаш лаца 3) кого-что(сшить для кого-л.) тега; ~ всю семью́ боллучу а доьзална бедарш тега обшла́г мпхьуьйшан йист (илиюьхьнг); ~а́ пальто́ пальтонан пхьуьйшан юьхьгаш обща́ться несов., с кем-чем тIекере хила; ~ с друзья́ми доттагIашца тIекере хила обще= «юкъара», «массарна а» маьIна долу чолхечу дешнийн хьалхара дãкъа;мас.: общенаро́дныйхалкъан юкъара, общеизве́стный массарна а хуу общегородск||о́й, -а́я, -о́е гIалин юкъара; ~а́я учи́тельская конфере́нция гIалин юкъара хьехархойн конференци общегосуда́рственн||ый, -ая, -ое пачхьалкхан юкъара; ~ое де́ло пачхьалкхан юкъара гIуллакх общедосту́пн||ый, -ая, -ое 1) (понятный) массо а кхета; ~ая ле́кция массо а кхета лекци 2) (дешёвый) дайн; ~ые це́ны дайн мехаш общежи́ти||ес1) общежити, юкъара xIyсам, цхьаьнадехийла; студе́нческое ~е студентийн общежити 2) (общественная жизнь) юкъараллин дãхар; пра́вила ~я юкъараллин дахаран бакъонаш общеизве́стный, -ая, -ое массарна а хуу; ~ факт массарна а хуу факт общенаро́дн||ый, -ая, -ое халкъан юкъара; ~ое де́ло халкъан юкъара гIуллакх общенациона́льный, -ая, -ое къома юкъара обще́ниестIекере; ~ с людьми́ нахаца тIекере хилар общеобразова́тельн||ый, -ая, -ое юккъерчу дешаран; ~ая шко́ла юккъерчу дешаран школа общепри́знанный, -ая, -ое массара а тIеэцна; ~ факт массара а тIеэцна факт общепри́нятый, -ая, -ое массара а тIеэцна; ~ поря́док массара а тIеэцна къепе общереспублика́нский, -ая, -ое республикан юкъара; ~ смотр самоде́ятельности республикан юкъарачу кхолламалле хьажар общесою́зн||ый, -ая, -ое союзан юкъара;~ые министе́рствасоюзан юкъара министерствош обще́ственни||км, ~цажюкъараллахо обще́ственно поле́зный, -ая, -ое юкъаралла-пайде; ~ труд юкъаралла-пайде болх обще́ственно-полити́ческ||ий, -ая, -ое юкъаралла-политикин; ~ая де́ятельность юкъаралла-политикин болх обще́ственностьж собир. юкъарла; сове́тская ~ советан юкъарла обще́ственн||ый, -ая, -ое юкъараллин; ~ая рабо́та юкъараллин болх; ~ый строй юкъараллин дIахIоттам; ~ые отноше́ния юкъараллин юкъаметтигаш; ~ая со́бственность юкъараллин долалла;~ое мне́ние юкъараллина хетарг; на ~ых нача́лах юкъараллин кепехь о́бществ||ос1) юкъаралла 2) (организация) юкъаралла; спорти́вное ~о спортан юкъаралла 3) (среда, компания) юкъаралла; в ~е ста́рых друзе́й ширачу доттагIашна юкъахь общеупотреби́тельный, -ая, -ое массара а олу[ш долу], массара а пайда оьцу; ~ оборо́т ре́чимассара а олу къамелан карчам общечелове́ческ||ий, -ая, -ое адамийн юкъара; ~ая культу́ра адамийн юкъара культура о́бщ||ий, -ая, —ее 1) юкъара; ~ее мне́ние юкъара ойла; ~ие недоста́тки юкъара кхачамбацарш; ~ие интере́сы юкъара хьашташ 2) (целый, весь) дерриг а; ~ая сто́имость берриг а мах; в ~ей сло́жностикоьртачу хьесапехь аьлча 3) (основной) коьрттера; ~ие вопро́сы нау́ки Iилманан коьрттера гIуллакхаш ◊ изложи́тьчто-л.в ~их черта́хцхьа хIyмaюкъарчу суьртахь дIадийца; найти́с кем-л.~ий язы́к цхьаьнца барт хила; не име́тьс кем-л.ничего́ ~его цхьаьнца дозуш хIума ца хила; в ~ем я согла́сен жамIе ваьлча, со реза ву о́бщина,общи́наж ист. юкъаралла; се́льская ~ юьртан юкъаралла общи́нный, -ая, -ое юкъараллин; ~ые зе́мли юкъараллин латта общипа́ть сов, общи́пывать несов., кого-то мустдан, ~ гу́ся гIаз мустъян общи́тельный, -ая, -ое тIекере; ~ челове́к тIекере стаг о́бщностьжцхьаьнадар, юкъарло; ~ интере́сов хьашташ цхьаьнадар; ~ люде́й адамийн юкъарло объ= «об=» метта лела«и=» шайца долчу мукъачу элпашна(е,ю,я) хьалха,мас.: объе́хать го баккха ваха, объявле́ние дIа хьедар объего́ритьсов., кого,прост.хьокха тоха объеда́ть(ся) несов. см. объе́сть(ся) объеде́ниес(о вкусном) ялсаманин даар; э́то про́сто ~!xIapa ялсаманин даар ду! объедине́ниес1.(по гл. объедини́ть) цхьаьнатохар; вовшахтохар 2.(по гл. объедини́ться) цхьаьнакхетар; вовшахкхетар 3. (организация) цхьаьнакхетар; литерату́рное ~ литературан цхьаьнакхетар объединённ||ый, -ая, -ое вовшахтоьхна, вовшахкхетта, цхьаьнатоьхна, цхьаьнакхетта; ~ое заседа́ние цхьаьнатоьхна кхеташо ◊ Организа́ция Объединённых На́ций(ООН) Цхъаьнакхеттачу Къаьмнийн Организаци (ООН) объедини́тельный, -ая, -ое вовшахтуху, цхьаьнатуху; ~ съезд вовшахтуху съезд объедини́тьсов., кого-что 1) (соединить) цхьаьнатоха; ~ си́лы ми́ра машаран ницкъаш цхьаьнатоха 2) (сплотить) вовшахтоха; ~ уси́лия ницкъаш вовшахтоха объедини́||тьсясов. 1) (соединиться) цхьаьнакхета; сосе́дние колхо́зы ~лись лулара колхозаш цхьаьнакхетта 2) (сплотиться) вовшахкхета объединя́ть(ся) несов. см.объедини́ть(ся) объе́д||ки мн.(ед.~ок м) юьхкаш объе́зд м1. (действие) го баккхар 2. (обходный путь) го; пое́хать в ~ го баьккхина ваха объе́здитьсов. 1) кого-что(побывать) чекхдала, го баккха; ~ все окре́стности го́рода гIалин йистошкахула го баккха; ~ всех ро́дственников массо а гергара нах болчу чекхвала 2) кого:~ коня́дин Iамо объе́здкаж(лошади) Iамор объе́здчик м1) (сторож) хехо; лесно́й ~ хьуьнан хехо 2) (лошадей) Iаморг
|
|||
|