|
|||
геро́йский, -ая, -ое см. герои́ческийгеро́йский, -ая, -ое см. герои́ческий геро́йство с турпалалла; прояви́ть ~ турпалалла гучуяккха ге́рцог м герцог (Малхбалерчу Европехь:лаккхарчу мехкадайн,элийн цIе а, и цIе лело стаг а) герцоги́ня ж герцогиня (герцоган зуда я йоI) ге́рцогство с (звание,государство) герцогалла геста́пос нескл. гестапо (фашистийн пачхьалкхан къайлаха полици) геста́повец м гестапхо (гестапора фашист) ге́тман м ист. гетман (ширачу Украинеххьий,Польшеххьий:эскаран коьрта хьаькам) ге́тманство с ист. гетманалла ге́тр||ы мн. (ед. ~а ж) пезагаш ге́тто с нескл. гетто (дискриминаци йолчохь Iазапехь долучу къаьмнашна дIасадаржар дихкина царна даха билгалийна каппаш); негритя́нское ~ негрийн гетто гиббо́н м гиббон (маймал) ги́бель ж 1) хIаллакьхилар; ~ корабля́ кема хIаллакьхилар; быть на краю́ ги́бели хIаллакьхуьлучу тIехь хила 2) разг.(множество) Iаламат; там ~ комаро́в чуьркийн Iаламат ду цигахь ги́бельн||ый,-ая, -оехIаллакьхуьлу; ~ая поли́тика хIаллакьхуьлу политика; ~ый шаг хIаллакьхуьлу гIулч ги́бк||ий,—ая, -ое 1) сетта; ~ое те́ло сетта дегI; ~ий прут сетта сара 2) перен. говза лело; ~ая поли́тикаговза лело политика ги́бкость ж 1) саттар, сетташ хилар 2) перен. лело говза хилар; в э́том де́ле он прояви́л большу́ю ~и гIуллакх лело ша чIогIа говза хилар гайтира цо ги́бл||ый,-ая, -ое прост. хIаллакьхилла; ~ое де́ло хIаллакьхилла гIуллакх ги́бнутьнесов. хIаллакьхила;~ от моро́за шелонна хIаллакьхила; ~ от боле́зней цамгарех хIаллакьхила гибри́д м биол. гибрид (хIу эдина,ийна хилла организм) ~ я́блони и гру́ши Iожанний, кхоранний гибрид гибридиза́ция ж биол. гибридизаци (хIу эдар) гибри́дн||ый,-ая, -ое гибридан; ~ые семена́ гибридам хIу гига́нтм в разн. знач. гигант, Iаламат; заво́ды~ы гигант-заводаш гига́нтск||ий,-ая, -ое Iаламат доккха; ~ий стано́к Iаламат йоккха станок; ~ие успе́хи Iаламат баккхий кхиамаш гигие́на ж гигиена, уьнахцIано (могушалла Iалашъяран Iилма); ~ жили́щ хIусамийн уьнахцIано гигиени́ческ||ий,-ая, -ое гигиенин, уьнахцIоналлин; ~ие пра́вилагигиенин бакъонаш гигиени́чность ж уьнахцIоналла гигиени́чн||ый,-ая, -ое уьнахцIена; ~ая оде́жда уьнахцIена бедар гигро́метрм гигрометр (хIаваан тIуналлаюстург) гигроскопи́ческ||ий,-ая, -ое гигроскопически; ~ая ва́та гигроскопически бамба гид м гид (туристашна некъбуьйцург) гидроста́нцияжгидростанци гидра́влика ж гидравлика (хин боламан законех,пайда эцаран Iилма) гидравли́ческий, -ая, -ое хин; ~ пресс хин пресс гидро= гидро= («хих лаьцна» маьIна долу чолхечу дешнийн хьалхара дãкъа),мас.:гидрогеоло́гиягидрогеологи гидрогра́фия ж гидрографи (дуьненара хиш довзуьйтучу географин цхьа дãкъа) гидродина́мика ж гидродинамика (кочаллийн боламан законех пайда эцаран гидромеханикан дãкъа) гидроинкуба́торм гидроинкубатор гидро́лог м гидролог (гидрологин говзанча) гидроло́гия ж гидрологи (хиххий,Iаламех церан боламеххий лаьцна Iилма) гидропла́нм ав. гидроплан гидросамолётм гидрокема гидроста́нцияж гидростанци гидроте́хник м гидротехник (гидротехникан говзанча) гидроте́хника ж гидротехника (бахамехь хин ницкъах пайда оьцучу техникан цхьа дãкъа) гидротехни́ческ||ий,-ая, -ое гидротехникан; ~ие сооруже́ния гидротехникан гIишлош гидротурби́на ж гидротурбина гидроу́зелм гидрокорта гидроэлектроста́нция ж гидроэлектростанци гие́на ж чагIалкх (цхьа тайпа) ги́канье с цIогIа [тохар] ги́кать несов., ги́кнуть однокр. цIогIа тоха ги́льза ж чкуьйриг, баьсса патарма гильоти́на ж ист. гильотина (вен суд йинчу стеган корта боккху машина) гильотини́роватьсов. и несов.,кого корта баккха гимн м в разн. знач. гимн; госуда́рственный ~ пачхьалкхан гимн; ~ы победи́телям толамхошна локху гимнаш гимнази́ст м, ~ка ж гимназист, гимназхо гимнази́ческий,-ая, -ое гимназин гимна́зия ж гимназии (паччахьан Россехь а,кхечу мехкашкахь а:юккъера дешаран заведении) гимна́ст м гимнаст[хо] гимнастёрка ж гимнастёрка (эскархойн формин коч) гимна́стика ж гимнастика гимнасти́ческий,-ая, -ое гимнастикан; ~ зал гимнастикан зал гимна́сткаженск. к гимнаст гинеко́лог м гинеколог (гинекологин лор) гинекологи́ческий,-ая, -ое гинекологин гинеколо́гия ж гинекологи (зударийн цамгарийн а,дарбанех а лаьцна Iилма) гипе́рбола 1 ж лит. гипербола (поэзехь Iаткъам алсамбаккхархьама хIума докха дар) гипе́рбола 2 ж мат. гипербола (конусах шера экъа чекхъяьккхича хуьлу гома сиз) гиперто́ник м гипертоник (гипертонии-лазархо) гипертони́ческий,-ая, -ое гипертонин гипертони́я ж мед. гипертони (цIий Iаткъам совбаларан лазар) гипно́з м гипноз (наб а кхоьтуьйтий,стаг шен ламе верзор) лечи́ть ~ом гипнозаца дарба лело; под ~ом гипноз кIел гипнотизёр м гипнозхо гипнотизи́ровать несов.,кого-что гипноз гипо́тезаж гипотеза (Iилманан талламехь ду аьлла хетарг) гипотену́заж мат. гипотенуза (нийсачу сонна дуьхьал Iуьллу кхосаберган агIо) гипотони́яж мед. гипотони (цIийн таIам охьабãлар) гипс м 1) мин. гипс 2) мед. белхьам; наложи́ть ~ на́ руку пхьаьрсана белхьам билла гипсова́ть несов.,что 1) мед. белхьам билла; ~ но́гу когана белхьам билла 2) с.-х. гипс таса; ~ по́чву лаьттана гипс таса 3) (добавлять гипс) гипс тоха; ~ вино́ чагIарх гипс тоха ги́псов||ый,-ая, -ое гипсан, белхьаман; ~ая повя́зка гипсан дехкар гирля́нда ж гирлянда (зезагийн я бецийн кочар,цу кепара орнамент); ~ цвето́в зезагийн гирлянда ги́ряж герка гистоло́гияж гистологи(стеган я дийнатан хьесийн дIахIоттамах лаьцна Iилма) гита́ра ж гитара гитари́ст м, ~ка ж гитарча глав||а́ 1 1) ж уст. (голова) корта 2) м и ж(руководитель) тхьамда, куьйгалхо; ~а прави́тельстваправительствон куьйгалхо ◊ во ~е́ с ке́м-л. цхьаъ коьртехь а волуш; во ~е́ чего́-л.цхьанна хьалха глава 2 ж(раздел в книге) корта, дãкъа глава́рьм баьчча; ~ ша́йки гIеранан баьчча главе́нство с коьрталла главе́нствоватьнесов.,в чём,над кем-чем коьрта хила главнокома́ндующий м главнокомандующи (эскаран коьртера хьаькам) гла́вн||ый,-ая, -ое 1. коьрта; ~ый врач коьрта лор; ~ые си́лы коьрта ницкъаш; ~ая у́лица коьрта урам; ~ое предложе́ние грам. коьрта предложена 2. в знач. сущ. ~оескоьртаниг; са́мое ~ое уггар коьртаниг ◊ ~ое,не де́лайте э́тогокоьртг долчунна, иза ма делаш; ~ым о́бразом коьрта долчу декъана глаго́л м грам. хандош;вспомога́тельный ~ гIоьналлин хандош; перехо́дный ~ кхечуьнга долу хандош глаго́льн||ый,-ая, -ое хандешан;~ое оконча́ниехандешан чаккхе гла́дить несов. 1) что и без доп. шардан; чем тоха; ~ во́лосы месаш шарьян; ~ утюго́миту тоха 2)что,кого по чем хьекха гла́дк||ий,-ая, -ое в разн. знач. шера; ~ая доро́га шера некъ; ~ая речь перен. шера къамел; ~о(нареч.) говори́тьшер дийца ◊ с него́ взя́тки ~и цуьнгара даккха (или дãла) хIума дац гладкоство́льн||ый,-ая, -ое хир доцу; ~ое ружьё хир доцу топ гладь ж шере; морска́я ~ хIордан шере ◊ тишь да ~ синтеме дãхар глаз м 1) бIаьрг; у неё голубы́е ~а́ цуьнан сийна бIаьргаш ду 2) (зрение) бIаьрса; у него́ хоро́шие ~а́цуьнан бIаьрса дика ду ◊ тут ну́жен ~ да ~ кхузахь бIаьран Iуналла оьшу; дурно́й ~ вон бIаьрг;о́стрый ~ ира бIаьрг; ви́дно невооружённым ~ом бIаьргана а го; просты́м ~ом бIаьргаца а; за ~а́тIаьхьашха; бIаьрахьалха доцуш; говори́ть за ~а́ тIаьхьашха бãха; сказа́ть в ~а́ бIаьрадуьхьал ала;смея́ться в ~а́ бIаьрадуьхьал вела; кого-л. в ~а́ не вида́ть цхьаъ ганне а гуш а вац; как бельмо́ на ~у́ бIаьргахь дитт санна; лезтькому-л.на ~а́ цхьанна бIаьрахьалха гIерта;на ~а́ху кого-л. цхьаьннанбIаьрахьалхха; на ~а́х у ма́теринанна хьалхха; откры́тькому-л.~а́на что-л.цхьаьннан бIаьргаш белла; закрыва́ть ~а́на что-л. цхьа хIума цагучухула́ Iан; вы́таращить ~а́ бIаьргаш хье тIе довлу; с ~у на глаз бIаьрга тIе бIаьрг а хIоттийна; ~ом не моргну́ть бIаьрган негIар ца тоха; де́лать больши́е ~а́ бIаьргаш къарзо; смотре́ть в о́ба ~а ший а бIаьрг тIебогIа; куда́ ~а́ глядя́т дуьне мел ду;вы́плакать все ~а́ бIаьргаш даллалц делха глазастый, -ая, -ое разг. 1) (большеглазый) даккхий бIаьргаш долу 2) перен. (зоркий) [дика] бIаьрса долу глазе́ть несов.,на кого-что,разг. бIаьргаш къерзо; ~ по сторона́м дIасакъерза глазирова́тьсов. и несов.,что(в кулинарии) шекармоз дилла глазни́к м разг. бIаьргийн лор глазни́ца ж анат. бIаьргакIаг глазн||о́й,-а́я, -о́е бIаьргийн; ~ы́е боле́зни бIаьргийн цамгарш; ~о́е я́блоко анат. бIаьрг глаз||о́к м 1) (мн. гла́зки) уменьш. от глаз бIаьрган цуьрг 2) (мн. ~ки́) бот. мо, гуьзалг 3) (мн. ~ки́;смотровое окошечко) бIаьрг ◊ гля́нуть одни́м ~ко́м цхьа бIаьрг тоха; на ~о́кделать что-л. бIаьрган барамца цхьа хIума дан глазоме́рм бIаьрахьесап глазу́нья ж (яичница) эдаза кхерзина хIоаш глазурова́ть сов. и несов.,что(посуду) сир дилла глазу́рьж 1) (покрытие на посуде) сир 2) (в кулинарии) шекармоз гла́нд||ы мн. (ед. ~а ж екхоъ, екхахIоъ) анат. екхахIоаш глас м уст. аз; ~ наро́да халкъан аз гласи́||ть несов.,что и без доп. бãха; посло́вица ~т… кицано боху…; уста́в ~т сле́дующее… уставо хIара боху… гла́сно нареч.гуш, хууш гла́снос||ть ж гуш хилар, хууш хилар; преда́ть ~ти нахана хууш хилийта, нахала даккха гласный 1,-ая, -ое тж. в знач. сущ. м лингв. мукъаниг [аз]; ~ые зву́ки мукъа аьзнащ гласный 2,-ая, -ое гуш (или хууш) долу; ~ суд гуш ен кхел глаша́тай м 1) ист. туркх (хьалхара:керла хIума кхайкхорхо) 2) чего,перен. кхайкхорхо; ~ ми́рамашар кхайкхорхо гле́тчер м ша-лам гли́н||а жлатта (почва); сацкъар-латта (строительная,керамическая и т. п.); поппар (для обмазки);кра́сная ~а цIен латта; бе́лая ~а кIайн латта, кIир; меси́ть ~у поппар хьен гли́нист||ый,-ая, -ое сацкъар-латта долу; ~ая по́чва сацкъар-латта глиноби́тн||ый,-ая, -ое поппаран; ~ая стена́ поппаран пен глинозём м сацкъар-латта гли́нян||ый,-ая, -оекхийра; ~ая ча́шка кхийра кад ◊ ~ый раство́р лаьтто чорпа; ~ый пол цIенкъа гли́ссер м глиссер (хикеманийн тайпа) глист м нIаьна глистогонный,-ая, -ое нIаьний дIадоху глицери́нм глицерин гло́бус м глобус глода́ть несов.,что дажа; ~ кость даьIахк яжа; соба́ка гло́жет кость жIаьло даьIахк йожу ◊ тоска́ гло́жет гIайгIано дог доу глота́тельн||ый,-ая, -ое къурд бен; ~ое движе́ние къурд бен болам глота́ть несов.,кого-что къурдаш дан ◊ ~ слёзы велхаран къурдаш дан гло́тк||аж 1) анат. тIеда къамкъарг 2) прост.(горло) легаш ◊ схвати́тького-л.за ~у цхьаьннанлегаш лаца;заткну́тькому-л.~уцхьаьннан бат дIаюкъа
|
|||
|