13.3.2. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі

13. 3. 2. Созылмалы бү йрек жетіспеушілігі

Созылмалы бү йрек жетіспеушілігі (СБЖ) - нефрондардың сандық жә не қ ызмет-тік ө згерістері бү йректің гемеостатикалық қ ызметінің бұ зылысына, жиі ШСЖ-ның 50%-ғ а тө мендеуіне алып келетін клиникалық белгілер жиынтығ ы болып табылады.

Бү йрегі ауыратын балаларда СБЖ – шумақ тық сү зілістің 1, 73 м² дене кө леміне 20 мл/минутына тө мендеуі, креатининнің қ ан сарысуында 2 мг% (0, 177 ммоль/л) жә не мочевина 50 мг % (8, 3 ммоль/л)-ге 3-6 ай бойы жоғ арлауына байланысты анық талады.

Этиологиясы. СБЖ-нің 5 жасқ а дейінгі себептері: туа пайда болғ ан қ ұ рылымдық жә не обструкциялық кемістіктер.

5 жастан кейін- жү ре пайда болғ ан аурулар:

- Фокальды сегментарлы гломерулосклероз;

- Созылмалы гломерулонефрит;

- Гемолитикалық -уремиялық синдром;

- Ө ршімелі тұ қ ым қ уалайтын нефропаия (нефрит, бү йрек дисплазиясы);

Патогенезі. Қ ызмет етуші нефрондардың тө мендеуі келесі бұ зылыстарғ а ә келеді:

• бү йректің концентрациялық қ абылетінің тө мендеуіне жә не полиурияғ а;

• электролиттерді (натрий, калий) жоғ алту арытуына жә не электролиттер бұ зылыстары-на (гиперкалиемия, гипокалиемия, гипонатриемия);

• экстрацеллюлярлы сұ йық тық тың гомеостазының бұ зылыстарына;

• гиперазотемия, ацидоз, гипергидратацияғ а;

• олиго-анурияғ а;

СБЖ-нің ө ршуіне ық пал етеді:

• Емдә мде ақ уыздың кө п болуы;

• Персистирлеуші протеинурия немесе жү йелі гипертензия.

• Созылмалы жә не жасырын вирустар (микоплазмалы, хламидия, герпетикалық, энтеровирусты жә не т. б);

• Ішек дисбактериозы, іш қ ату, асқ орыту жү йесінің созылмалы патологиясы.

Клиникалық кө рінісі СБЖ 130 кестеде берілген.

130 кесте

СБЖ сатыларына сипаттама жә не негізгі емдік шаралар кө лемі

(Папаян А. В., Архипов В. В., 1997)

СБЖ сатылары	Сипаттама жә не негізгі емдік шаралар кө лемі
І саты компенсацияланғ ан	Бү йрек қ ызметі қ алыптыдан 80-нен 50% қ ұ райды, қ ызмет ететін нефрондар саны 50-25%. ШСЖ- 70-50 мл/мин х1, 73 м². Креатинин 0, 88-0, 265 ммоль/л. Микропротеинурия болу мү мкін. СБЖ клини-калық кө ріністері қ ызмет етуші нефрондарының саны 30%-ғ а тө мендегенше болмайды. Негізгі ауруына консервативті жә не оперативті ем қ ажет
ІІ саты Субкомпенсация-ланғ ан	Бү йрек қ ызметі қ алыптыдан 50-ден 25% қ ұ райды, қ алғ ан нефрондарының саны 30%. ШСЖ - 50-30 мл/мин х 1, 73 м². Креатинин 0, 12-0, 53 ммоль/л. Ә р тү рлі тағ амдық ингредиенттерге толеранттылық тың бұ зылысы. Са сорылуының бұ зылысы. Науқ ас интеркурентті ауруларды нашар ө ткізеді, сонымен қ атар дегидратация, гиперкалиемия, ацидоз дамиды. Дегидратация болса ЖБЖ дамуына қ ауіп туады. Балаларда жиі бой ө судің кідірісі болады. Консервативті ем бү йректің қ алғ ан қ ызметін сақ тап қ алуғ а бағ ытталады.
ІІІ саты Декомпенсациялан-ғ ан	Бү йрек қ ызметі кө лемі 30% -дан тө мен, қ ызмет ететін нефрондар саны қ алыптыдан 15%-ғ а ШСЖ - 30-10 мл/мин х 1, 73 м². Креатинин 0, 485-0, 8 ммоль/л. Остеодистрофия, анемия, гипертензия тә н. Консервативті ем мета-боликалық бұ зылысты тү зетуге бағ ытталады. Науқ ас егер қ атаң тә ртіп, емдә м сақ тап жә не косервативті емді қ абылдаса ә деттегідей ө мір кешу мү мкін. Науқ асты диализді емге дайындайды.
ІV саты Уремия	Бү йректің қ алдық ты қ ызметі 5% тө мен. ШСЖ- 10 мл/мин х 1, 73 м² тө мен. Креатинин 0, 62-1, 1 ммоль/л. Анорексия, жү рек айну, ә лсіздік тә н. Ем қ абылдамағ анда қ ұ су, қ ұ рысу, кома жә не асқ орыту жолдан қ ан кету болады. Жиі жү рек жетіспеушілігі жә не аритмия. Диализ жү ргізіледі немесе бү йрек трансплантациясы жасалады.

Диагноз. Клинико-лабораториялық мә ліметтер негізінде қ ойылады.

Емі: СБЖ-нің І сатысында негізгі ауруды емдеу жә не симптоматикалық болады.

ІІ сатысында белокты 1, 5 г/кг шектеумен емдә м тағ айындау. Азотемия жоғ ары болса тә уліктік белок кө лемі 0, 6-0, 7 г/кг-мен, кө мірсумен жә не маймен байытылғ ан емдә м тағ айындалады. Джиордно-Джиованнета емдә мінде ет, балық, сү збелер алынып тасталады. Гипокалиемияда диетағ а калиге бай тағ амдар (банан, ө рік, мейіз, қ ара ө рік) қ осылады. СБЖ барлық науқ астарғ а Вс, В₁, В₂, Е, В₆ жоғ ары мө лшерде тағ айындалады.

Симптоматикалық ем:

- Ацидозда-гидрокарбонат енгізу;

- Гипертензияда – тұ ссыз емдә м, гипотензивті препараттар (каптоприл, диазоксид, раувольфиии препараттары, альфа-метилдоп) зә р айдайтын дә рілермен (фуросемид) біріктіріліп беріледі.

- Остеопатия жә не гипокальцемияда –кальций препараттары, витамин Д;

- Анемияда- гемоглобин дең гейі 50 г/л тө мен болса эритроцитті массамен трансфузия жасалады.

СБЖ-де гемодиализ ІІІ-ІҮ сатыларында қ андағ ы креатинин дең гейі 0, 528 ммоль/л-ден жоғ ары жә не эндогенді креатинин 10 мл/мин 1, 73м аз болғ анда жасалады. Гемодиазиз аптасына 2-3 рет жасалады.

Алдын алу: СБЖ -ны уақ ытында анық тап, сә йкес ем тағ айындау.

Болжамы : себебіне байланысты. І сатысында егер уақ ытында анық талып, емделсе қ айтымды. Балалар арасында 80% науқ астарда терминальды саты болады.

Диспансеризация: ө мір бойы жү ргізіледі.

- Айсайынғ ы қ арау, қ ан қ ысымын ө лшеу, қ ан, зә р анализі, Зимницкий сынамасын жасау.

- Тоқ сан сайын биохимиялық анализ (креатинин, мочевина, электролиттер, белок фракциялары, қ ышқ ылды-сілтілі жағ дайды) жә не зә р (электролиттер) тапсыру. Клиренс креатинин, реабсорбция коэффиценті.

Ыссы жә не қ ұ рғ ақ аймақ тарда санаторлы-курортты ем қ абылдауғ а болады.

⇐ Предыдущая 1 2 34