1 Зертханалық-тәжірибеліксабақ - 3 сағат

1 Зертханалық -тә жірибеліксабақ - 3 сағ ат

Тақ ырып: Ірі қ ара малдың сырт пішінің бағ алау

Сабақ тың мақ саты: экстерьерді бағ алауда практикалық дағ дыларды мең геру, малданө лшеулердіалу, малдың ө німділікбағ ытын, жынысын, жасынескереотырып, жануарлардың типтілігінсипаттайтынкө рсеткіштергеназараудару. Малдың денесінбағ алаудыиндекстеуә дісінмең геру, денетү лғ асынанық таудыү йрену.

1 тапсырма. Пә ннің теориялық білімдерінің негізіндеІріқ арамалдың экстерьерінбағ алаудың жалпытү сінігін, мал денесінің мақ алаларының атау-ын, мақ сатынжә нетипографиясынжә неэкстерьердібағ алауә дістерінеске салу. Сү ттіжә нееттіө німділікбағ ытындағ ы малдың абрисінетиістімү шесандарынжасап, оларды 1-кестегежазукерек.

1 кесте – Ірі қ ара малдың дене мү сіні

1, 2 сү ретдеғ і мү шіенің нө мірі	Мү шіенің атауы
	Басы
	Мойыны Жалы
	Кеуде
	Шоқ тық
	Жауырын
	Иық
	Білек
	Жілің шік
	Алдың ғ ы сирақ
	Бақ ай
	Арқ а
	Белі
	Қ арыны
	Сү т қ ұ дық тары
	Сү т тамырлары
	Желін
	Емшектері
	Сербек
	Қ ұ йымшақ
	Шонданай тө мпешігі
	Бө ксе
	Сан
	Секірмелі буын

2 тапсырма. Сү тті малғ а тә н мү шелерді атаң ыз:

Сү т бағ ытындағ ы сиырдың денесі ұ зын, сү йегі салыстырмалы тү рде жің ішке, терісі жұ қ а, жұ мсақ, тү гі жылтыр, қ арыны кең, басы мен мойыны ұ зын, қ ұ рсағ ы мен желіні ү лкен болады.

ет малдары ү шін:

Ет бағ ытындағ ы сиырдың тұ рқ ы тө ртпақ ә рі кең, омыраулы, аяғ ы мен мойыны қ ысқ алау, сү тті малғ а қ арағ анда бұ лшық еттері жақ сы жетілген, терісі қ алың ә рі жұ мсақ, тері астындағ ы май қ абаты жақ сы дамығ ан.

1 Экстерьерді бағ алаудың негізгі тә сілдерін жә не осы тә сілдердің мә нін жазың ыз.

Кө з мө лшермен бағ алау. Бұ л тә сілде бө лек бітімдер жә не мал
тұ тастай алғ анда кө збен сырттай байқ ау арқ ылы жә не сипап байқ ау
арқ ылы бағ аланды. Экстерьерді кө з мө лшермен бағ алау қ иындау
саналады, сол себепті де мұ нда малдың осы немесе сол тұ қ ымғ а
жатудың экстерьерлік ерекшеліктерін жә не субъективті жағ дайда
болатынын ү лкен тә жірибелікті қ ажет етеді. Малды экстерьері
бойынша бағ алау ежелгі заманнан белгілі. Бұ л тә жірибе сұ ранысынан
болғ ан малдарды сыртқ ы бейнесі бойынша шаруашылық тық бағ алаудың алғ ашқ ы қ адамы.

Ү зік сызық пен (пунктирлі) бағ алау. Осы шкалаларғ а сә йкес ә рбір дене бітім (немесе дене-бітім топтары) маң ыздылығ ына байланысты
белгілі бір пункт (балл) санына қ арап бағ аланады. Ә детте
максималды 100 балдық шкала (дене бітімнің барлық максималды
балының жиынтығ ы 100-ге тең болуы керек) қ олданылады.
Экстерьерлік бағ алаудың бұ ндай ә дістеріпунктирлі деп аталады.
Пунктирлік бағ алаудың мақ саты – кө змө лшерлік бағ алаудың
объективтілігін арттырады. Мұ ндай жағ дайда жалпы дене қ ұ рылымын ескермей-ақ дене-бітімнің бө ліктерін бағ алайды.

12 3 Следующая ⇒