ҒАБИТ МҮСІРЕПОВ. Кеңестік дәуірде кең өріс жайған, көп жанрлы, биік профессионалды қазақ әдебиеті шеберлерінің алғы шебінде Ғабит Махмұдұлы Мүсіреповті&#

Ғ АБИТ МҮ СІРЕПОВ

(1902—1985)

Кең естік дә уірде кең ө ріс жайғ ан, кө п жанрлы, биік профессионалды қ азақ ә дебиеті шеберлерінің алғ ы шебінде Ғ абит Махмұ дұ лы Мү сіреповтің есімі аталады. Ғ. Мү сіреповтің кең тынысты, мол окиғ алы " Қ азак солдаты", «Оянғ ан ө лке, Жат қ олында секілді шығ армалары роман жанрынын калыптасуына ү лес болып косылды. Ғ. Мү сірепов ө зінің талғ амды, талантты шығ армаларымен казақ халқ ының кө ркемдік кө шін бастаушылардың бірі болды.

Ө мірі мен шығ армашылық жолы. Ғ абит Мү сірепов 1902 жылы 22 наурызда Солтү стік Қ азақ стан облысы, Жамбыл ауданында кедей шаруа отбасында дү ниеге келді. Ауыл молдасынан оқ ып, хат танығ ан Ғ абит 1917 жылы Қ останай уезінің Обағ ан облысындағ ы екі сыныптық орыс мектебіне оқ уғ а тү седі. Болашақ жазушының кө ркем ә дебиетке деген қ ұ штарлығ ьн оятуғ а осы мектепте орыс тілі мен ә дебиетінен сабақ берген ақ ьн ә рі кө рнекті педагог Бекет Ө тетілеуовтің ық палы кү шті болды. Б. Ө тетілеуовтің кө мегімен Ғ. Мү сірепов бұ дан кейін Ресногорьковтегі жоғ ары бастауыш училищеге қ абылданады. Ғ. Мү сірепов училищені 1921 жылы тамамдайды. Ғ абит 1923 жылы Орынбор қ аласындағ ы жү мысшылар факультетіне оқ уғ а алынады. Бұ л тұ ста ол орыс ә дебиетінен білімін байыта тү седі, орыс классиктерінің шығ армаларын айрьқ ша қ ызығ ып окиды; " Едіге" деген кыска ә ң гімесін 1925 жылы " Ең бекшіқ азақ " газетінде жариялайды.

Ғ. Мү сірепов рабфакты бітіргеннен кейін бір жыл Омскідегі ауыл шаруашылығ ы академиясында оқ иды. Осы кезде ол " Ә мірқ ан бидайығ ы" деген аударма кітап шығ арады; 1927—1928 жылдары Щучинск қ аласындағ ы орман шаруашылығ ы техникумында сабақ береді. Бұ дан былайғ ы жылдарда ол кең ес, партия, баспасө з орындарында қ ызмет істей жү ріп, қ аламгерлікпен де айналысады.

1937—1938 жылдарда қ ара дауылдай соғ ып ө ткен сталиндік репрессия қ азақ халқ ының ең білімді, ең саналы зиялыларын баудай тү сірді; қ азақ ә дебиетінің негізін қ алағ ан С. Сейфуллин, Б. Майлин, І. Жансү гіров бастағ ан кө птеген ақ ын, жазушылар жалғ ан жаланың қ ү рбаны болды. Жалғ ан айып тағ ылып, ө лім жазасына ү шырағ ан кө рнекті ақ ын, жазушылардың қ атары кыр-кылыш кетуі қ азақ мә дениетін орны толмас шығ ынғ а душар етті. Дә л осы кезенде ө з басына қ ауіп-қ атер тө ніп тұ рғ анына қ арамастан, азаматтық келбетін жоғ алтпай, адал бағ ытынан таймағ андардың. бірі — Ғ. Мү сірепов еді. Оның жазушы Бейімбет Майлинді қ аралаушылар дү рмегіне қ осылмай, " Бейімбет халық жауы болса, мен де халық жауымын", — деп белсенділердің бетін қ айтарып сө йлегені бү кіл елге мә лім болғ ан.

12 Следующая ⇒