Емдеу тактикасы

Ем мақ саты:
- неврологиялық кемістіктерді азайту жə не қ алпына келтіру;
- тұ рақ ты ремиссияғ а қ ол жеткізу;
- асқ ынуларды тоқ тату;
- тіршілік сапасын жақ сарту.

Шашыранды склероз (ШС) ауруын емдеп толық жазатын дə рі-дə рмек жоқ. ШС ауруын емдеудің басты мақ саты – тұ рақ ты ремиссияғ а қ ол жеткізу. ШС диагнозы неғ ұ рлым ертерек анық талса соғ ұ рлым емдік шаралар тиімді болады.

Дə рі-дə рмектік ем

Емнің нə тижелі болуы ə ртү рлі дə рі-дə рмектердің қ исынды тү рде қ атар тағ айындалуына, оң алту шаралары мен тіршілік ету салты дұ рыс ұ йымдастырылуына байланысты. ШС ауруын емдеу шаралары негізгі 2 бағ ытта жү ргізіледі − патогенездік жə не симптоматикалық бағ ытта.

Потогенездік ем иммундық жү йедегі белсенді жасушалар ми тінінің қ ұ рылымын бұ затын (деструкциялайтын) процесті тоқ татуғ а бағ ытталады. Бұ л топқ а жататын дə рі-дə рмектердің кө бісі иммунотропты препараттар. Олар иммунитет реттелуіне, гематоэнцефалиялық тосқ ауылдың функциясына ə сер етеді. Глюкокортикоидтар (метилпреднизолон) иммуносуппрессорлық ə сер етеді. Иммуномодуляторлар тобынан интерферон бета-1б немесе оның ұ қ сас тү рлері тағ айындалады. Бұ лар ең нə тижелі дə рілер деп саналады, ө ршу жиілігін азайтып жаң адан зақ ым ошақ тарының пайда болуын тоқ татады. Тағ айындауғ а ұ сынылатын дозасы 0, 25 мг (8 млн Х. Бір ). Бұ л мө лшер дайындалғ ан 1 мл ерітінді қ ұ рамына кіреді, оны кү н ара тері астына жібереді.
Америка Неврологтары Ассоциациясының зерттеулері нə тижесінде интерферон бета-1б ең жоғ ары дең гейлі ұ сыныстағ ы дə рі ретінде танылып, емдік ұ сыныстың А типіне жатқ ызылғ ан. Оны ШС ауруының рецидивті-ремиссиялы жə не салдарлық -ү демелі формаларын емдеуге қ олданады.

ШС ауруының патологиялық процесі бета-интерферонның ə серіне кө пке дейін сезімталдығ ын жоймайды, емді ү збей ұ зақ уақ ыт жалғ астыру керек. Бета- интерферонмен емдеу ертерек басталса неврологиялық кемістіктер жамала беруі азаяды, мү гедектік тауқ ыметі кешеуілдейді.

ШС ауруы ө ршіген науқ астар (оның ішінде кө ру нерві невритіне шалдық қ андар да) жоғ ары дозада кортикостероидтар қ абылдау керек. Емдеу курсы неғ ұ рлым ертерек басталғ аны дұ рыс. Метилпреднизолон 1 г/тə у. венағ а жіберіледі, 3-5 кү ннен кейін преднизолонды таблетка тү рінде қ абылдауғ а кө шеді. Преднизолонды алғ ашқ ы апта бойы тə улігіне 1 мг/кг дене салмағ ына шақ тап береді, кейінгі 1-2 апта ішінде дозаны тез азайта отырып дə рі ішуді мү лдем тоқ татады.

Кортикостероидтармен емдеу курсын жылына 3 реттен асырмағ ан жө н жə не ү збей қ абылдау ұ зақ тығ ын 3 аптадан асырмау керек. Егерде аурудың рецидиві вирустық немесе бактериялық инфекцияның ə серінен туындаса глюкокортикоидтар тағ айындауғ а болмайды. Ауыр жағ дайларда плазмоферез жасауғ а болады. Оң алту мақ сатында массаж, емдік денешынық тыру (ЕДШ) жасауғ а болады.

Симптоматикалық ем:

1. Науқ астың жалпы жағ дайын жең ілдетуге бағ ытталады. Қ анның микроцеркуляциясын жақ сарту ү шін декстрандар тағ айындалады – бір курсына 2-3 рет 200 мл-ден 400 мл-ге дейін; ноотроптар (пирацетам) 20% - 5 мл, бір курсы 5-10 рет; бұ зау қ анынан дайындалғ ан протеинсіздендірілген гемодериват драже тү рінде 200 мг-нан 600 мг-ғ а дейін, немесе 40 мг бұ лшық етке жіберіледі; шошқ а миынан алынғ ан пептидтер комплексі 50, 0 мл-ден 100, 0 мл-ге дейінгі мө лшерде венағ а жіберіледі – бір курсы 5-10 инъекция.

2. Бұ лшық ет жү йесінде байқ алатын спазмдық симптомды мү лдем зиянды деп бағ аламау керек, себебі қ ол-аяқ ə лсіздігі бар жағ дайда бұ лшық еттің спастикалылығ ы аз да болса жү ріп-тұ руғ а ө з септігін тигізеді. Дегенмен бұ лшық еттің спазмғ а бейімділігін емдеу керек, ол ү шін баклофен тағ айындалады (бастапқ ы дозасы 5 мг тə улігіне 2-3 рет., ə деттегі дозасы 20 мг/тə у. ), немесе толперизон тə улігіне 50 мг-нан 150 мг-ғ а дейінгі шамада беріледі.

3. Қ уық функциясы бұ зылғ ан жағ дайда урологқ а тексертіп оның ұ сыныстарына сə йкес ем тағ айындау керек. Қ уық функциясының бұ зылуы жалпы зə р шығ ару жолдарының инфекциялық қ абынуына шалдық тыруы мү мкін. Кейбір науқ астардың қ уығ ына ауық -ауық катетер салуғ а, сонымен қ атар асептик жə не антисептик ерітінділерімен қ уығ ын шайып алып отыруғ а тура келеді. Несеп шығ у жиілігін қ адағ алап отыру ү шін 100-400 мкг десмопрессин ауыз арқ ылы немесе 10-40 мкг мұ рын ішіне кү ніне бір рет беріледі. Кіші дə рет тоқ тамайтын жағ дайда тə улігіне 5 мг-нан 15 мг-ғ а дейінгі шамада оксибутинин беріледі.

4. Ішқ атпа (ү лкен дə рет жү рмей қ алу) дамығ ан жағ дайда ішайдатқ ы дə рілермен немесе тазартқ ы клизма жасау арқ ылы іш жү руін реттеу керек.

5. Тұ нжырау (депрессия) байқ алса антидепрессанттар тағ айындау қ ажет. Консультацияны жə не оң алту шараларын белгілі уақ ыт ө ткеннен кейін қ айталап тұ ру керек. Ем тағ айындағ анда, оң алту шараларын ұ сынғ анда дə рігерлердің қ абылдауына науқ астың отбасынан жақ ын адамдары бірге барып қ атысқ аны жө н.

Профилактикалық шаралар: консультация жə не реабилитациялық шараларды біраз уақ ыттан кейін жү ргізген жө н.

Ә рі қ арай жү ргізу: емді жə не реабилитациялық шараларды тағ айындағ ан кезде науқ сатың отбасы мү шелері қ атысқ ан дұ рыс.

Негізгі дə рі-дə рмектер тізімі:

1. *Метилпреднизолон 4 мг, табл., инъекцияғ а арналғ ан ерітінді дайындайтын ұ нтақ 40 мг, 125 мг, 250 мг, 500 мг

2. *Бетаферон 8 млн Х Бір кү н ара, тері астына

3. Интерферон - бета-1б, стерилизацияланғ ан лиофилизацияланғ ан ұ нтақ

Қ осымша дə рі-дə рмектер тізімі:

1. *Баклофен 10 мг, 25 мг, табл.

2. *Толперизон 50 мг драже, 150 мг инъекцияғ а арналғ ан ерітінді 100 мг

3. *Декстран, инфузияғ а аврналғ ан ерітінді 200 мл, 400 мл флаконда

4. Оксибутинин гидрохлорид 5 мг, табл.

5. *Флуоксетин 20 мг, капсулада

6. *Шошқ а миынан алынғ ан пептидтер комплексі, 5, 10 и 20 мл, инъекцияғ а арналғ ан ерітінді

7. *Пирацетам 200 мг, табл., инъекцияғ а арналғ ан ерітінді, 20% - 5 мл, ампулада

8. *Винпоцетин 10 мг табл.

9. *Диазепам, инъекцияғ а арналғ ан ерітінді, 10 мг 2 мл, ампулада

10. *Пиридоксин гидрохлорид 200 мг, табл.

11. *Тиамин гидрохлорид 100 мг, табл.

12. *Цианкоболамин 200 мкг, табл.

13. *Токоферол ацетат 1 мл ампуладағ ы майлы ерітінді 5%; 10%, капсулада 50%

14. *Аскорбин қ ышқ ылы инъекцияғ а арналғ ан ерітінді 5%, 10% 2 мл, 5 мл ампулада

Ем тиімділігінің индикаторлары: орталық тық нерв жү йесі функциялары (кө ру функциясы, қ озғ алыстық, координациялық, психикалық, сезіну функциялары, жамбасішілік ағ залар функциясы) бұ зылуы қ алыпты жағ дайғ а келуі немесе азаюы.

Госпитализациялау ү шін кө рсетімдер:
- бірінші рет анық талғ ан шашыранды склероз;
- аурудың неврологиялық кемістіктері кү шейіп кеткен ө ршу сатысы;
- жаң адан неврологиялық ошақ талғ ан симптоматика пайда болуы;
- кө ру бұ зылыстары;
- психикалық ауытқ улар білінуі жə не т. б. ө згерістер.

Жоспарлы госпитализация алдында жасалуғ а тиісті тексерулер:

1. Қ анның жалпы анализі.

2. Несептің жалпы анализі.

3. Магнит-резонанстық томография.

4. Офтальмолог консультациясы.



                     Пайдаланғ ан ә дебиеттер

1. Клинические рекомендации для практикующих врачей. М, 2002 год

2. Клинические рекомендации плюс фармакологический справочник.   И. Н. Денисов, Ю. Л. Шевченко. М. 2004

3. Доказательная медицина. Ежегодный справочник. Выпуск 2. 2003

4. Интернет желісі

                                   Жоспары:

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бө лім

1. Шашыранды склероз

2. Патогенезі жә не қ ауә п факторлары

3. Емі жә не госпитализация

ІІІ. Қ орытынды

Пайдаланғ ан ә дебиеттер

⇐ Предыдущая 1 23