Ийиги эге

Чурттунга ийи аныяк чанып келген. Омак биле Сайрана амдыызында унчуп-киришпээн болгаш бажыннарынче ийи тарай чорупканнар. Чогум Омактын-даа, Сайрананын-даа улузу билир турган. Чугле суурунда Сайрананын соседи уруг, Казлана бар, Омактын соондан 7-ги класстан дура маннап келген, Омак ону хензиг-даа сонуургавас турган. Чуге дизе: мегелээр, арага ижеринге сундулуг, таакпы база дыртар, чугаазы эмин эттир хой. Казлана Омактын чедип келгенин дыннааш, бажын иштинге шурап маннап турган. Сайрананы кааптарын сеткилинин ханызындан кузеп чораан. Школаны дооскан соонда кайнаар-даа ооренип кирип албаан, суурда ажыл-даа чок, ада-иезинге азырадып-ла, клубтап каап, бажын силгип маннаарынга ой турган ол уруг.
Омактын авазы оглун аажок ооруп, уткуп алган.
-Чедип келдин бе оглум?! Сени дыка-ла сактып турдум-дээш, авазыннын караанын чажы булденейнип, куспактанган.
Сайрананын ада-иези бажынында, уруу кээрге догерип бээр дээн хойун белеткеп алган, манаан турганнар. Ынчалдыр-ла ол кежээни ынчалдыр эттиргеннер.
Элээн хонуктар эрткен. Омактын авазы:
-керним болур чараш кызывысты, Сайрананы кажан киирер сен оглум, киирип таныштырар болзунза эки боор иин?! -дээш, кернин чалап эгелээн.
Омак ыядый аарак:
-Ийе авай, экээр мен бо хонуктарда-дээш хулумзуруп каан.
Ынчалдыр-ла Омак Сайрананы бажынынче киирип, Сайрананы авазы-биле таныштырып каапкан. Сайрананын ада-иези база танышканнар. Ийи аныяк чайгы дыштанылгазында " келиннеп", " кудээлеп" каапканнар.
Сайрана иштиг апарганын билип каан, Омакка ону канчап чугаалаарын аайын тыпайн турган. " Бир тускай, солун болур кылдыр, канчаан чугаалаар чоор?! " -дээн бодалдар кирип турган. Омакты ужуражыр кылдыр чалап алган. Ынчангаш Омакка белек кылдыр бээр дээш бичии опеяалыг брелок садып алган.
Омак чедип келирге Сайрана Омактын холун тудуп алгаш:
-Сенээ тускай белээм эжим! -дээш тутсуп берген. Омак корупкеш кайгап калгаш:
-ол чуу чувел? Брелок бе дулгуур сугар? -деп айтырган
Сайрана
-таптыг коруп кор даан, чуу дурзузу-дыр?
Омак
-Бичии опея... дээш корнуп келгеш, опеяалыг болур деп барган бис бе эжим? -деп айтырарга
Сайрана бажын чопшээрежип чайгааш, каттырыпкан. Омак чугаалаар чуве тыпайн, оорээнинден Сайрананы куспактапкан...

Ушку эге

Казлана Сайрананы иштиг деп дыннап кааш, " канчап ол улусту чарып алыр чоор? " - дээн бодалдар кирип турган. Оода Омактын бажыны ол уругнун чанында болгаш, бо-ла сонгазыннын караандан коор турган. Корген санында-ла соондан дукпуруп " Чарлы берзиннер! " -деп иштинде химиренир турган.
Омак Сайрананы иштиг деп билип кааш, дыка аас-кежиктиг, оорушкулуг чоруп турган. Омактын авазы безин оорээнинден ыглап турган. " Кээргенчиг оглум оода аас-кежиктиг чурттазын, ачазыннын корбээн аас-кежиин, акызыннын бодап чоруур кузелдерин корзун! " - деп, тейлеп, оргуп турган.
Сайрананын ачазы: " Кырган-ача болур деп бардым эштер! " -деп амырап халып турган. Хоругдалда олурар акызы ону дыннааш, дунмазы дээш ооруп, караанын чажы бадып турган.
Хонуктар эртип турган, ур болбайн аныяктар тедир орус чурттунче, ооредилгезинче чоруур уези база саадавайн чоокшулап турган.
Бир хун Омак садыг маннап бар чыдырда Казлана кыйгырыпкан
-Омак, Экии! Кайы-хире чоруп тур сен? Бажынымда азар чурук бар чедиин, дыка улуг, асчып берген болзунза?! -деп чугаалаан.
Омак
-ам арай чайым чогул, бир хостуг уемде болган болза кандыг? -дээрге,
-ийе ажырбас, кажан шыдаар сен, манаар мен ажырбас-дээн. Омак далаштыг халып чоруй барган. Сайраназыннын чагып каан чуулдерин садып алгаш эжинге маннап келгеш, эжин куспактааш:
-опеяашкавыс кайы-хире озуп тур эжим? Канчап оорениир кижи боор сен ам? Мен ажылдаар болзумза эки-дир аа эжим, кежээлерде грузчиктеп ажылдаар болган-дыр мен-дээш, эжиннин холун тудуп, чаагынче, эрнинче ошкап турган. Сайраназы эжи ынчалдыр часыдарга, дыка амыраар турган. " Дурген опеяавыс коступ келзе! " -дээн бодал ийилдирзинге бо-ла кирер турган. Бир дугаар толу болурга дыка сонуургап, манап турганнар...

Дортку эге

Казлана Омакты душкан санында бажынынче чалаар турган. Омак бир-ле чылдагаан тыпкаш, черле барбаан. Ол дээш Казлана дыка хорадап турган. Сайрананын чем холуур уези келген, чемни бирде чиир, бирде чивес апарган. Кужур Омак аайы-биле эжи чуу дээр маннап-ла турган. " Дустуг огурец чииримге дыка эки-дир эжим! " -дээрге, чангыс садыгдан дустуг огурецти садып маннап-ла турган. Сайрананын авазы, Алимаа, уруунга фрукты, овощи дээш база чуну-даа садып турган. Сагыштап, холчок " Сен чиигептеринге декретный шолээ ап алгаш опеяаны азыраар мен уруум, кызып тургаш, академ албайн ооренип алыр сен кызым " -деп чагып турган. Омактын авазы садыглар киргеш-ле бичии чаштарга хептер коруп-ле, караанга бичии уйнуу коступ келир турган. Та чуге, ол опеяаны дыка-ла манап турганнар.
Август ай тонуп эгелээн. Сайрананын ишти бичии коступ эгелээн. Аныяктар оорениир дээш, сонгаар чоруур деп барганнар. Кайызынын-даа авалары аажок сагыш аарып, уругларын чагып-ла турганнар. Аныяктар чорупканнар.
-чаа-чылда иштим улгаадып калган кээр-дир мен авай, ачай! -дээш, Сайрана чорупкан. Омактын авазы аажок чыттап-чыттап
-камнаныыр уруум!!! -дээш, удепкен.
Аныяктар Томск хоорайынга келгеш, кады чуртаар орээлди чугаалажып тургаш ап алганнар.
Ооредилге-даа эгелээн, ийилээ ооренип кирипкеннер. Омак кужур кежээлерде акша ажылдап алыр дээш, кызып, кежээлерде грузчиктеп ажылдай берген.
Сайрана база ооредилгезин салбас дээш кызып, номчуттуннуп, кежээлерде эжи ажылдааш дуне кээр лолгай дээш, чемин кылып каар турган. Омак дуне кээрге эжи удуп чыдар, оожум чемненип алгаш чанынга куспактааш чыдыптар турган.
Ийилээн ынчалдыр-ла азыранчып, бот-боттарынга дузалажып, черле маргыжып безин корбээннер. Башкылары база магадаар, найыралдыын, будуштуг, кижисиин аразында чугаалажыыр турган.
Ноябрь ай унуп келген. Сайрананын ишти 6 ай чеде берген. Хунден хунче ишти дыка улуг апарган. Омак оларны чаптап, суйбап чассыдып-ла турар турган. Узи эртип кирерге " оол болур" - деп чугаалаарга Омак дыка амырап, телефонга авазынче долгап, чугаалап турган.
-удавас декабрьда, чаа-чыл таварыштыр чеде бээр бис авай-деп дамчыдып турган.
Авазы
-чаа-чылда кээринерге кернишканын холун дилеп, арага-хымызын кудар-дыр оглум-деп чугаалаан. Омак чошпээрешкен.
Декабрь келген. Сайрананын ишти улгаадып-ла олурган. Кылаштаарга безин аартап эгелээн. Омак эжи биле чаныксааш четтикпейн турганнар. Биледин чагыдып алгаш, акшазыннын чартыын берип каан турганнар. Чаа-чылда ам орук чорууру бергедеп каар лолгай дээш.
Чоруурунга дээр бир неделя арткан. Омак кежээки ажылынче белеткеннип турган. Сайрана ооренгеш келбээн. Омак сагыш аарып, долгапкан.
Сайрана
-Алло!
Омак
-Канчап бардын эжим? Кажан кээр сен? Орайтап тур! -дээрге
Сайрана
-Эртен зачёт дужаар мен эжим. Библиотекада олур мен. Ажырбас, ажылдап чорувут, мен таксилеп чана бээр мен эжим-дээн. Омактын сагыжынга анчыы аттыг ышкаш болган. Ынчалза-даа, багай чуве бодавайн
-Дыка орайтавас сен аа эжим. Мээн оглум канчап тур? Ол кижи аштай бээр эжим, дурген чан эжим, часыыналарым, ийилдиринерни ошкадым! -дээш, салып каапкан.
Ажылынга ажылдап турда телефону алгырган, коорге Сайрана.
-Такси дозуп алдым эжим, долгап чадап кааш, кудумчуда турар таксиде олуруптум. Чанарывыс ол! -дээн.
Омак
-Чаа эжим, бажынга баргаш долгаар сен часыынам-дээш, салып каан.
Ажылдап турда Сайрана олчаан долгаваан. Долгаарга телефону ожук болган. Кайгап калган. Канчаан-даа долгаарга телефону ожук хевээр болган. Омак ам-на дувуреп эгелээн. Шакты коорге дунекиннин 23. 00 шак ажа берген болган. Даргазынга чугаалап кааш, чанар дээш маннап чорупкан. Бажынынга чедип келгеш эжиин соктаарга ажытпас болган. Дулгуур биле ажыткаш кирип келген.....

Бешки эге

Омак бажынынга кирип келирге Сайрана келбээн болган. Дувуреп эгелээн. Кайы библиотекага олурганын база айтырып албаан болган. Ам база долгаан, домей аппарат болган. Олурарга олурттунмас, чурээ дувуреп, эъди-кежи сооланайнып, девидеп туруп берген. Шактын эртпезин, бажынга уен-даян бодалдар кирип, уйгузу келбейн туруп берген. " Орук ара канчап барган, азы эмчи кире берген бе? Ам чоп телефону ожук, заряды олурупкан бе? " -дээш, коорге телефонунун заряды бажынында чыткан. Чадап кааш, авазынче долгапкан, дуне-даа болза.
-Алло!
-Авай, Сайрана келбээди, телефону аппарат болуп тур. Канчаайн? Сенче долгады бе? Демиин 20. 00 шак уезинде " таксиде олуруптум" -деп долгаан кижи диин. Бажынга келгеш долгаптар болган, олчаан долгаваска, долгай бээримге телефону ожук болду. Бажында кээримге база чогул.
-Оой авай, иштиг-сааттыг кижи канчап барганы ол? Тадайым май, дунекиннин бир шак чуве шейл. Кончуун-ле оглум?! Оске черге кайнаар кире бээр чувел? Анчыынны, уйгум чаштай берди. Анчыын, анчыын! Йох, чурээм! -дээш, авазы база девидей берген. Омак телефонун ындында ыыт чок, шужугейни берген.
Авазы:
-Эртен дан бажынга дээр манааш, оорениир черинге чедивит оглум. Олурупкан таксиизин дурген сураглаар болза эки-дир. Чуу такси чувел?
Омак
-Билбес мен. Кудумчудан дозуп алган.
-Авай, авай!!! Кудумчудан чоп доза бергени ол?! Ону ам кым тывар чувел? Дугаарын-даа адаваады бе?
-Чок. Ажылдап турумда долгап кээрге, ону-даа айтырбаан мен. Чанып келир-ле нян деп бодадым.
-Хинчектиин-ле оглум?! Маргышпаан-даа силер? Могаттынып, эштеринче чорупаан бе?
-Чок, " маргыжып" - деп чунул авай?! Конгус анаа бис. Ынчап-даа корбээн бис.
-Авазы сугже долгаваан ирги бе?
-Таа. Долгаваадым. Сайрана-биле бир чуве болу бээр болза, чурттап шыдавас мен авай!
-Че сээденневе, чуу болу бээр чувел? Чедип келир нян. Оршээзинде, багай чуве бодава оглум. Анаа удуп чыдып ал. Эртен дораан оорениир черинче маннаар сен. Оон долгаар сен че, оглум! -дээн
Омак бичии оожургай бергеш, телефонун салып каан.
Уйгу-даа келбес. Чыдарга чыттынмас, боданып туруп берген. Боду база дан бажында оорениир. Баштай Сайрананын оорениир черинче барыпкаш, оон оорениир бе? Азы, баштай оорениир черим барыпкаш, оон Сайрананы дилээр бе? -деп боданып чыткаш удуй берген.
Хенертен, " сырбаш" дээш оттуп келген. Дан аткан болган. Чанында коорге Сайраназы чок хевээр. Дурген тура халааш, баштай оорениир черинче маннап чорупкан. Оорениир черинге келгеш, башкызындан дилениирге, башкызы: " Хыналда ажыл кылыр бис, оон баргаш кээр сен" -дээш, салбайн барган.
Кылыынга шыдавайн олурган Омак. Хыналда ажыл кылыр хамаан чок, бодал конгус оске, бажынче чуу-даа кирбес болган. Арай деп ажылын кылып олурган. Ажылын доозуп турда, телефону алгыра берген, Омак " сырбаш" дээн. Коорге танывазы номер болган, дораан тудуп алган. Хамааты кижи Омактын адын айтырган. " Сайрананын эжи силер бе? " -деп, Омак дурген-не " ийе" -дээн. Сайрананын оорениир черинин даргазы болган. Омакты ам дораан, даргазыннын орээлинге чедип келирин дилээн. Омак чуу болганын айтырарга, " Кээринерге чугаалап бээр мен, телефон дамчыштыр чугаа эвес" -дээн. Омак ажылын дурген дужаапкаш, уне-ле халаан. Телефонга даргазыннын унун дыннаарга, арай чиктии кончуг болган. " Бирээ-ле чуве болган-дыр?! " -деп бодапкан Омак...

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 Следующая ⇒