5. Триконодонттар. 6. Динозаврлар. 7. Архозаврлар. 8. Плезиозаврлар. 9. Ихтиозаврлар. 10. Археоптерикс. 11. Мезазой араморфоздары. 12. Триас кезінде дамыған жануарлар. 13. Бауырымен жорғалаушылардың тармақтары

5. Триконодонттар

Траста аң тісті кесірткеден ұ сақ қ арапайым сү тқ оректілердің триконодонттар деп аталатын ең алғ ашқ ы жылы қ анды тобы шық ты. Бауырымен жорғ алаушылар ө те басым болғ андық тан триконодонттар жасырын тіршілік етіп, жер бетіне кең таралмады.

6. Динозаврлар

Юра кезең інде пайда болғ ан сондық тан юра кезең ін динозаврлар ғ аламшарды билеушілер деп атайды, себебі ауада да, тең ізде де, қ ұ рлық та да қ аптағ ан бауырымен жорғ алаушылар болғ ан. Қ азіргі кезде динозаврлардың 250 тү рі белгілі. Динозаврлардың ішінде денесі зор, алып брахиозавр тіршілік еткен.

7. Архозаврлар

Бор кезең інде қ ұ стар мен сү тқ оректілер шық ты. Қ ұ стар архозаврлардан пайда болды. Қ анның ағ ысы артерия тамырлы жә не вена тамырлы деп толық бө лінген соң, жылық андылық пайда болды.

8. Плезиозаврлар

Тең із кесірткелері, мойны ө те ұ зын, мойны денесінің, жартысынан кө бін қ ұ райды, ұ зындығ ы 13-14 м ге жеткен.

9. Ихтиозаврлар

Балық кесіртке сырт пішіні балық пен китке ұ қ сас, мойны қ ысқ а, арқ а жә не қ ұ йрық жү збе қ анаттары акуланікі сияқ ты.

10. Археоптерикс

Юрада жә ндіктердің тү рлері де кө п таралды жә не алғ ашқ ы қ ұ с- археоптеркс шық ты. Археоптеркстің ү лкендігі қ арғ адай, қ анаттары жақ сы жетілмеген, аузында тістері бар, қ ұ йрығ ы қ ауырсынмен қ апталғ ан,, ө те ұ зын болды.

11. Мезазой араморфоздары

Динозаврлар ғ асырының басталуы, тасбақ а, крокодил, сү йекті балық тардың пайда болуы, қ арапайым қ осмекенділердің жойылуы, плаун, қ ырық жапырақ пайда болуы.

12. Триас кезінде дамығ ан жануарлар

Динозаврлар ғ асырының басталуы, табақ а, крокодил, сү йекті балық тардың пайда болуы, қ арапайым қ осмекенділердің жойылуы, плаун, қ ырық жапырақ пайда болуы.

13. Бауырымен жорғ алаушылардың тармақ тары

1. Тармақ -тасбақ алар

2. Тармақ -кесірткелер

3. Тармақ -архозаврлар

4. Тармақ -динозаврлар

5. Тармақ -плезиозаврлар

6. Тармақ -ихтиозаврлар

III. Жаң а тақ ырыпты тү сіндіру. Жаң а тақ ырыпты плакат арқ ылы тү сіндіру.

1. Кайнозой заманы

2. Кезең дері

3. Ароморфоздар

Кайнозой заманы

Ү штік кезең Тө рттік кезең

Палеоген антропоген

палеоцен плейстоцен

эоцен голоцен

олигоцен

миоцен

плиоцен

IV. Бекіту. Жаң а тақ ырыпты бекіту ү шін оқ ушыларғ а сұ рақ тар қ ойылып сол бойынша бағ аланады.

1. Кайназой грек тілінен аударғ анда қ андай мағ ына береді? (Жаң а ө мір заманы)

2. Кайназой неше кезең ге бө лінеді? (2, ү штік жә не тө рттік)

3. Кайназой заманының басталу уақ ыты? (66 млн жыл бұ рын)

4. Ү штік кезең неше топқ а бө лінеді? (Палеоген, неоген)

5. Тө рттік кезең неше топқ а бө лінеді? (антропоген, плейстоцен, голоцен)

6. Кайназойда ашық далалы жерлерде қ андай жануарлар мекендеген? (гиппариондар, тү йеқ ұ стар)

7. Ү штік кезең нің бас кезінде қ андай ө сімдіктер Еуропа орманың қ ұ рағ ан? ( магнолия, лавр ағ ашы, пальма, бамбуктер)

8. Адамдардың арғ ы тегі? (адамтектес маймыл)

9. Адамдар қ ай кезең де пайда болғ ан? (Кайназой, ү штік кезең де)

10. Мұ здық ғ асыр? (Плейстоцен)

11. Қ ұ стардағ ы ароморфоз (денесінде ұ шуын жең ілдететін ауа қ апшық тары жетілді)

12. Сү тқ оректілердегі ароморфоз (тістері сойдақ, кү рек, азу тіс деп бө лінді, 4 камералы жү рек)

13. Тө рттік кезең де мұ з басудың нә тижесі? (мастодонттар, мамонттар, жолбарыстар жойылғ ан)

14. Гиппариондардың жойылу себебі (ылғ алды даланың қ ұ рғ ақ далағ а айналуынан)

15. Тө рттік кезең де болғ ан ө згерістер( жердің солтү стік жартышарын мұ з басуы, адамның пайда болуы)

V. Қ орытындылау.

«Біз не білдік? »

«Не ү йрендік? »

«Нені ү йренгіміз келеді? »

VI. Бағ алау

VIII. Ү йге тапсырма§. 40 Кайнозой заманында жерде тіршіліктің дамуы.

⇐ Предыдущая 12