БАКТЕРИОФАГТАР. Бактериофаг

БАКТЕРИОФАГТАР

Бактериофагтар (фагтар) – бактерия вирустарының ерекше тобы. Фагтар бактериальды клеткағ а енiп, оны жоя алады. Iшек таяқ ша фагының денесi бас бө лiмнен жә не ақ уызбен қ апталғ ан iшi қ уыс таяқ шадан тұ рады. Таяқ ша алты жiпшеден тұ ратын тақ ташамен аяқ талады. Бас бө лiмiнде ДНҚ орналасқ ан. Бактериофаг ө сiндiлерi арқ ылы iшек таяқ шасына бекiнедi, тү йiскен ферменттiң ә серiнен ДНҚ таяқ ша каналы клеткағ а кiредi. 10 – 15 минуттан соң, осы ДНҚ ә серiнен бактериальды клетканың метаболизмi тү гел ө згерiп, ол ө зiнiң емес, бактериофагтың ДНҚ синтездеудi бастайды. Бұ л процесс 200 – 1000 жаң а фагтiк бө лшектiң пайда болуымен жә не клетканың жойылуымен аяқ талады.

1892 жылы орыс ботанигi Д. И. Ивановский алғ аш рет темекi ө сiмдiгiнен инфекциялық экстрактын алды. Осындай экстракт, бактерияларды ұ стап қ алатын сү згiден ө ткен, инфекциялық қ асиетке ие болды. 1898 жылы голландық ғ алым Бейеринк кейбiр сү згiден ө ткен сұ йық тық тың инфекциялық табиғ атын белгiлеу ү шiн “вирус” терминiн енгiздi.

Жоғ ары тазаланатын вирустың сынамаларын алуда ү лкен жетiстiктерге жеткенiмен жә не химиялық табиғ аты жағ ынан нуклеопротеиндер (ақ уызбен байланысқ ан нуклеин қ ышқ ылдары) екенi анық талғ анына қ арамастан бө лшектердiң ө зi ұ статпайтын, ө те ұ сақ жұ мбақ ты болып қ ала бердi, себебi оларды ө те ұ сақ болғ андық тан жарық тық микроскоп арқ ылы кө ру мү мкiн емес. Сондық тан да вирустар, 30 жылдары ашылғ ан электронды микроскоппен бiрiншi болып анық талғ ан биологиялық қ ұ рылымдардың бiрi болды.

Бактериофаг

⇐ Предыдущая 1 234 Следующая ⇒