Асқорыту мүшелерінде астың қорытылуы және сіңуі.

Асқ орыту мү шелерінде астың қ орытылуы жә не сің уі.

Ауыз қ уысына тү скен тағ ам шайналып, ұ сақ талып, сілекеймен шыланады. Сілекей тағ амның бө лшектерін жібітіп, оң ай жұ тылатын тү йіртпектерге айналдырады. Сілекейдің қ ұ рамындағ ы птиалин ферменті тек сілтілі ортада кө мірсуларғ а ә сер етіп, тағ ам химиялық ө згерістерге ұ шырайды. Ауыз куысындағ ы тағ ам тіл мен жұ тқ ыншақ тың бұ лшық еттерінің жиырылуы арқ ылы жұ тылады. Тамақ жұ тылғ ан соң алдымен жұ тқ ыншақ қ а, одан ө ң еш аркылы қ арынғ а ө теді. Жұ ту кезінде кө мекей кақ пағ ы жабылады. Тамақ жеп, не ішіп отырғ ан кезде адам сө йлейтін болса, тамақ тү йірлері кө мекейге тү суі мү мкін. Тамақ тү йірлері кө мекейге тү ссе, адам шашалады, кейде тұ ншығ ады.

Қ арында астың қ орытылуы.

Ересек адамдар қ арынының сыйымдылығ ы 1, 5-2 литр. Қ арынның пішіні мен мө лшері астың тү суіне байланысты ү немі ө згеріп тұ рады. Ұ сақ бездерден бө лінетін қ арын сө лінің қ ұ рамында су, тұ з қ ышқ ылы, ферменттер жә не т. б. заттар болады. Қ арында тағ ам 3 - 6 сағ аттай уақ ыт қ орытылады да, жартылай қ оймалжың сұ йық жентекке айналады. Жартылай сұ йық жентек белгілі бір мө лшерде оқ тын-оқ тын аш ішекке ө тіп тұ рады.

Ішекте астың қ орытылуы жә не сің уі.

Қ арында жартылай қ орытылғ ан ас алдымен ұ лтабарғ а тү седі. Ұ лтабарғ а бауырдан келетін ө т ө зегі жө не ұ йқ ыбездің ө зегі ашылады. Бауырдан келетін ө ттің ә серінен майлы тағ амдар ыдырай бастайды. Ұ лтабарда негізінен барлық тағ амдық заттар қ орытылады. Нә руыздар - аминқ ышқ ылдарына, крахмал - қ антқ а, майлар - май қ ышқ ылдары мен глицеринге дейін ыдырайды. Ұ лтабардан ас белгілі мө лшерде оқ тын-оқ тын аш ішектің келесі бө ліміне ө теді. Мұ нда тағ амдық заттар ішек сө лінің ә серінен толық қ орытылып, еріген қ осылыстарғ а айналады.

Астың сің уі.

Аш ішектің ішкі сілемейлі қ абық шасында ө те ұ сақ кө птеген тұ йық ө скіндер - бү рлер болады. Бү рлердің сырты бір кабатты эпителий жасушаларынан тү зіледі. Бү рлердің ішкі жағ ын кө птеген қ ан жә не лимфа тамырлары торлап жатады. Бү рлер ішектің ішкі кілегейлі қ абық шасында ө те кө п болады. Бү рлер арқ ылы ә бден қ орытылғ ан аминқ ышқ ылдары мен қ ант (глюкоза) қ анғ а ө теді. Глицерин мен май қ ышқ ылдары лимфа тамырларына ө теді де, тері астындағ ы шел қ абатқ а жиналады. Аминқ ышқ ылдары мен қ ант бауырғ а барып, қ айта ө згерістерге ұ шырап, бү кіл денеге таралады.

⇐ Предыдущая 1 234 Следующая ⇒