Қасқырды атқан қайсысы?

Аң шылар ү шеу едік. Біреуі министр, біреуі ғ алым, ү шіншісі мен — жазушымын.
Арқ амызда тотыдай қ ұ лпырғ ан қ ызылды-жасылды бір-бір байлам қ ырғ ауыл. Ә рең кө теріп келеміз. Ылғ и еркегі — атасы, ә кесі, баласы... Ә жесіне де, шешесіне де, қ ызына да тигеніміз жоқ. Атпадық.
Аң шылық қ ұ мары ә бден тарқ ады. Кө п аттық. Биылдық қ а бір аң шы келмеген сонығ а кездестік те, аң шысы келіссе екі жыл жыр болатын қ ырғ ауыл аттық. Қ ырғ ауыл қ ырынан да қ ұ лады, шалқ асынан да қ ұ лады, тә йкесінен де қ ұ лады. Шаншылып қ ұ лап келе жатқ ан бойы қ оржынғ а ө зі де кіріп кетті...
Іленің тө менгі жағ ында осындай бір соны қ орық барын естіп қ ұ мартып келгеміз. Шын екен. Ө зеннің ортасында қ алғ ан ү ш арал. Екеуіне былтырдан бері адам аяғ ы тимеген, тұ нып тұ р. Қ алың қ ара ағ аш, шытырман жиде мен жың ғ ыл. Белуардан келетін қ орық кө к ө лең. Ү шінші арал ү йір-ү йір жың ғ ыл, шең гел екен, аппақ қ ұ м қ ырқ аланып жатыр. Дә л ортасында жалғ ыз ө скен жуан тораң ғ ы кө рінеді.
Таң ертең гі бір шарлауда сонша кө п қ ырғ ауыл атып, енді демалуғ а біз сол ү шінші аралғ а келе жатырмыз. Шын аң шы аң кө п кездескен жерден алыстап кетіп демалу керек. Біз де соны істеп, қ ырғ ауыл кө п екі аралдан қ ашық тап барамыз.
Август айының аяқ шені болса да кү н ә лі ыстық. Су да жылы. Ү шінші аралғ а ауысу ү шін қ ырғ а шық пай-ақ су кешіп келеміз. Ү шеуміз де орта бойлының о жақ -бұ жағ ында болсақ керек, арқ адағ ы қ ырғ ауылдың қ ызылды-жасылды қ ұ лпырғ ан қ ұ йрық тары суғ а жү зіп келеді.
Аң шылық алабұ ртуы басылғ ан соң, артығ ырақ кеткеніміз де еске тү се бастады. Алынғ ан рұ қ сат бойынша ү ш аң шы ү ш-ү штен тоғ ыз қ ырғ ауыл атпақ едік, қ азір тоғ ыз-тоғ ыздан асырып жіберсек керек. Осы бір тү йткіл еске тү сіп ү шеуіміз де ү нсіз келеміз.
Министр бә рімізден бұ рын қ ырағ ылық кө рсетіп:
— Асыра сілтеп жібермедік пе? Ұ сталып қ алсақ ұ ят болып жү рмес пе екен? — деді, бізге бұ рылып.
— Тү нде қ айтамыз ғ ой, ұ стала қ оймаспыз... — деді ғ алым.
Мен ү ндемедім. Арқ адағ ы қ ырғ ауыл салмағ ы ауырлай тү скендей болды.
Ү шінші аралғ а келіп орналасқ аннан кейін аң шылық қ алпымызғ а қ айта оралыппыз. Ә ркім ө з атқ ан қ ырғ ауылын қ оюырақ кө лең кеге тығ ып жатыр. Ғ алым ө з қ ырғ ауылдарын бір қ ұ мның етегін қ азып жіберіп, сызды салқ ынғ а кө мді. Жуан жалғ ыз тораң ғ ы ү й орнындай дө ң гелене біткен қ алың жың ғ ылдың дә л ортасына ө скен екен, айналасына қ ою кө лең ке тү сіріп тұ р.
Шын аң шылар орынды-орынсыз от жағ ып, тү тін бұ рқ ыратпаулары керек. Біз де алдымызғ а термостарымызды ә келіп қ ойдық. Шын аң шылар мырза келеді, біз де сумка біткенді, дорба біткенді ортағ а қ ойдық. Ақ мойнақ тар, қ ызыл мойнақ тар қ ылтия бастады. Шын аң шылар дабырлап сө йлеспейді, біз де ақ ырын ғ ана кү бірлесіп отырмыз. Шын аң шылар ү немі сақ отырады, біз де қ олымызда кесе, кө зіміз айналада, қ ұ лағ ымыз ә р дыбысқ а елең етіп қ алып отыр.
— Ойбай, елік! —деп ғ алым газет дастарханның ү стіне бұ ғ а қ алды. Мойны оқ ыс бұ рылып, кө здері «елік! » деген жағ ына қ адалып қ алыпты. Тырнақ тының кө зі, тістінің кө зі, аң шының кө зі!.. Кесесі қ исайып, қ арақ ошқ ыл коньяк тө гіліп жатыр.
— Елік емес, қ ара қ ұ йрық! —деп, министр де бұ ғ а қ алды. Оның кесесі де жантая қ ұ лап, оның коньягы да тө гіліп жатыр.
Мен ешнә рсені кө рмей-ақ бұ қ тым. Менің коньягім де тө гіліп жатыр... Министр де жоқ, ғ алым да жоқ, жазушы да жоқ, аң шылар қ алыппыз...
Жың ғ ыл шыршасының азғ ана селдіреген жерінен жел жағ ымыздағ ы суғ а жақ ындап келіп тоқ тағ ан ү ш қ ара қ ұ йрық кө рінеді. Екі лағ ын ертіп келген ана киік елең қ ағ ып, елгезек тұ р. Қ ауіп барын сезінгендей селк етіп қ алады. Екі лағ ында табиғ и сергектік, ата жө нелуге ә зір тұ рғ андық бар. Сонымен бірге анасына сенген балалық, балағ а лайық ойнақ ылық бар.
Екі лақ тың бірі суғ а тізесінен ғ ана тү сіп, суды бір ұ рттады да басын кө теріп, тамсанып айналасына қ арады. Тағ ының сақ тығ ын, лақ тың сақ тығ ын істеп тұ р. Лақ байғ ұ с басын суғ а қ айта ең кейте бергенде бір бү йірінен арс етіп қ алып, суғ а атылып тү скен кө кжал арлан қ асқ ырды кө рдік. Ана киік қ асындағ ы лағ ымен бірге жалт бұ рылып, орғ ып-қ арғ ып қ ыр асып кетті. Суда қ алғ ан лақ аз-ақ бассалмағ ан қ асқ ырдан ыршып біздің аралғ а қ арай қ ашып келеді. Орғ ып-атқ ылап, секіріп ыршып, ұ шып келеді. Суғ а лақ тан гө рі салмақ тырақ батып, қ асқ ыр да қ алмай келеді. Біздің екі жігіт мылтық тарын қ олдарына алды.
— Қ асқ ырды, қ асқ ырды! —десіп, ысылдасып қ алдық.
Лақ қ ашып, қ асқ ыр қ уып келе жатқ ан су Іле ө зенінің ө зі емес, ү ш аралды кү н шығ ыс жағ ынан орап кеткен жің ішке жармасы ғ ана. Терең де емес, ені де елу метрдей ғ ана. Байғ ұ с лақ бір секіргенде екі метрдей кетеді де қ асқ ыр одан шалымды емес, ауырлау малтығ ып келеді.
Қ оян кө жегіндей сұ рғ ылт лақ қ ұ м аралғ а қ алжырап шық ты. Кө кжал арлан бес метрдей кейін шық са да болдырмапты. Қ айрақ қ ұ мғ а тырнағ ы іліккен соң -ақ лақ пен арасы жақ ындай берді.
Тағ ы баласы қ арауытқ анғ а жақ ындамай, біздің оң жағ ымыздағ ы қ ұ м бұ йраттың қ ырқ асымен қ ашып келеді. Арлан қ асқ ыр аузын арандай ашып алғ ан. Қ ең ірдек тү бінен шық қ ан ызалы ырыл естіле бастады. Қ ашқ ан лақ, қ уғ ан қ асқ ыр дә л біздің тұ сымызғ а келгенде аралары ү ш метрдей-ақ еді. Кө здері шұ бартып кеткен кө к тажал бар ызасымен енді бір арс етіп қ алса, қ орқ ақ лақ ұ шып тү скендей. Екі мылтық жалғ аса гү рс етіп қ алды. Мен селк ете тү стім. Қ орық қ аннан емес екен...
Лақ байғ ұ с ө з екпінімен доң ғ аланып барып, тұ мсығ ынан шаншыла қ ұ мғ а қ ұ лап тү сті. Бар қ амқ орлығ ымыз — азаптамай, тез ө лтіргенімізде болат та... Қ асқ ыр жалт бұ рылып, атжал қ ұ мның тасасына тү сіп кетті. Жоқ болды.
Аң шылар бірімізге-біріміз қ арадық та ү ндеспей қ алдық.
— Қ асқ ырды_, қ асқ ырды! —деп, ысылдасып қ алғ анымыз қ айда?
Термос қ ақ пағ ы ашылғ ан жоқ. Ә ркім ү нсіз орнынан тұ рып, ө з бұ йымдарын жинай бастады.
Сол бетімізбен машинамызғ а қ айттық. Тұ нық қ ара кө здері ә лі мө лдіреп, мейірім тілеп жатқ ан ө лі лақ ты ешкім алғ ан жоқ.
Содан бері сол аң шы достарыммен кездескен емеспін...

⇐ Предыдущая 12