Саясаттанудыңзаңдары мен категориялары, әдістері мен функциялары.

Ә діс деп – зерттеужү ргізудің ұ йымдастырутә сілінайтады. Саясаттанудажиіқ олданылатынә дістердің ү штобы: теориялық танымдық ә дістер, философиялық жә нежалпық исындық ә дістер, эмпирикалық ә дістер. Теориялық танымдық ә дістерге: институционалдық ә діс, социологиялық ә діс, тарихиә діс, салыстырмалыә діс, жү йелілікә діс, қ ұ рылымдық -атқ арымдық (функциялық ) ә діс, антропологиялық ә діс, психологиялық ә діс, бихевиористікә діс, нормативті-қ ұ ндылық тық ә дістержатады. Философиялық жә нежалпық исындық ә дістерге: диалектикалық ә діс, абстрактіліктен (дерексіздіктен) нақ тылық қ ажетуә дісі, анализ (талдау) жә не синтез (жинақ тау), индукция жә недедукция, талдапқ орытужатады. Жаратылыстануғ ылымдарынаненген эмпирикалық (тә жірибелік) ә дістердеқ олданылады. Бұ ларғ а: сұ рақ -жауап, байқ ау, статистикалық ә дістер, математикалық ә дістер, модельдеуә дісіжатады.

Саясаттанудың заң дарынү штопқ абө лугеболады.

1. Саяси-экономикалық заң дар.

2. Ә леуметтікзаң дар.

3. Саясипсихологиялык, заң дар.

Саясаттанудың негізгікатегорияларының бірі -билік. Осығ анбайланыстысаясибиліктің дә стү рлітеорияларынзерттейді. Оларғ а: монархия, аристократия, автократия, авторитаризм, деспотизм, охлократия, плутократия, тирания, тоталитаризм, этатизм, элитаризм, бюрократия, олигархия (финансбилігі), теократия, технократия т. б. жатады. Саясаттанусаясиілімдердің утопиялық, діни, ғ ылымитү рлерінзерттейді.

1. Саясибілімдержү йесіндегітеориялық -методологиялық функция. Егер де саясаттанудың ғ ылымретіндегіерекшелігін, оның пә нінің (саясишынайылық тытұ тастық ретінде) саясибілімдердің барлық жү йесінің зерттеуобъектісіменү йлесетіндігінескерсекаталмышфункцияның бар екендігінанық кө ругеболады. Сондық тандаДсаясишынайылық тың пайда болу, даму жә неқ ызмететузаң дылық тарысаясибілімдержү йесінің жалпытеориялық, методологиялық негізіретіндекө рінеді.

2. Танымдық функция. Рационалдытү рдедә лелденгенбілімдердің барлық жү йесітә різдісаясаттану да танымдық функция атқ арады, яғ нисаясиақ иқ аттышынайысаясипроцестер мен қ ұ былыстарарқ ылыұ ғ ынуғ аұ мтылады.

3. Практикалық функция. Саясаттану — ө тепрактикалық ғ ылым. Осығ анорайолө теү лкенэмпирикалық мазмұ нғ аие, ө йткеніоның шынмә ніндегізерттеуобъектісі — саясиқ атынастардың кең шоғ ырланғ анформасындакө рінетінкө пмиллиардтыадамзаткауымдастығ ының тіршілікә рекеті. Саясаттанусаясибағ дарламалардыжасау, мақ саттардыжасақ тау мен олардыү здіксізреттепотыруғ ақ олданылатынғ ылымикұ рал. Олнақ тысаясипроцестерді, саясикатынастарсубъектілерінің саясиіс-ә рекеттерінсараптапжалпылайды, саясиинституттарды, ұ йымдарды, сондай-ақ олардың қ ұ рылуы мен қ ызмететуінің негізіболатынпринциптер мен нормалардызерттейді.

4. Конвенционалдық функция. Олпрактикалық функцияментығ ызбайланысты. Соныменқ атар, олдербес, ерекшесаясимә селелердің шешімінтабуғ ақ атысааладыжө несаясимә дениеттің кейбіршешушіпринциптерінеық палетеді. Сондық тан да оны дербес функция ретіндеқ арастырғ анымызжө н. Саясаттанудың ғ ылымретіндегімаң ыздыфункциясы — адамдарө міріндеө шпенділіктенынтымақ тастық қ аө тудіқ амтамасызетуболыптабылады.

⇐ Предыдущая 12