4 БӨЛІМ. БЖАБЖ НЕГІЗДЕРІ

4 БӨ ЛІМ. БЖАБЖ НЕГІЗДЕРІ

Қ азіргі уақ ытта бө лімдік дә рігер мен медбикесі қ ызметіне туылғ аннан 5 жасқ а дейінгі сау жә не науқ ас балаларды бақ ылау, қ арау бойынша БОДҰ ұ сынысына негізделген жә не Қ азақ стан Республикасына бейімделген стандарттар енгізілді. Осы аталғ ан бағ дарлама «Балалар жасындағ ы ауруларды бірлестіре жү ргізу» деген атқ а ие болды. Еліміздің аймақ тарында медицина қ ызметкерлерін оқ ыту жалғ астырылуда, облыстық орталық тар қ ұ рылуда жә не білімді бекіту ү шін кейін оларғ а бақ ылау жү ргізу жоспарлануда.

1. БЖАБЖ терминінің талдануы

Балалар жасындағ ы ауруларды бірлестіре жү ргізу (Дә лелді медицина негізінде БОДҰ қ ұ растырғ ан стратегиясы, оны дұ рыс қ олданғ анда 5 жасқ а дейінгі балалар ауруларының дең гейі, ө лім жә не мү гдектік тө мендейді).

БЖАБЖ стратегиясы науқ ас баланың жағ дайын мақ сатпен, ретімен бағ алауғ а негізделген. «Педиатрияның алтын» стандарты баланың жағ дайын ағ залар жә не жү йелер бойынша бағ алаудан айырмашылығ ы, медицина қ ызметкерінің мақ сатты, ретімен бағ алау осы аурудың ө ліммен аяқ талуының алдын алу жә не кейін ө лімге ә келуші зиянын тигізбеу мақ сатымен медицина қ ызметкерінің іс- ә рекеттерінің қ атаң белгілі ретімен (қ араудың алгоритмі жә не шешім қ абылдау) қ арауын білдіреді.

2. БЖАБЖ ү ш қ ұ рамы туралы тү сінік:

• Медицина қ ызметкерлерінің дағ дыларын жақ сарту

• Денсаулық жү йесін жақ сарту

• Жанұ яда баланың кү тімі тә жірибесін жақ сарту

3. Науқ ас баланы бірлестіре жү ргізу кезіндегі қ адамдардың реті:

· Жалпы қ аупті белгілерді бағ алау

· 5 негізгі симптомдарды бағ алау (жө тел, диарея, лихорадка, аран,

қ ұ лақ ) – бұ л 5 жасқ а дейінгі балалардың ө лімінің 75% себебі

· Анемия жә не тө мен салмақ ты бағ алау (фондық жағ дай)

· Екпе туралы статусты бағ алау

· Баланың тамақ тануын бағ алау

· Баланың басқ а мә селелерін бағ алау – бұ л 5 жасқ а дейінгі

балалардың 25% себебі.

· Анық талғ ан симптомдар бойынша жіктеу

· Емін анық тау (тактикасы)

· Баланы емдеу (рецепт беріп қ ана қ оймай, анасына емді қ алай

жү ргізуді ү йрету)

· Анасына кең ес беру (қ алай тамақ тандыру, қ алай сұ йық тық

ішкізу, жағ дай нашарлағ анда тез арада қ ашан қ айта келу)

· Сауық қ анғ а дейін ә рі қ арай бақ ылауды қ амтамасыз ету.

4. БЖАБЖ жіктелуінің тү сінігі. Науқ ас баланың жағ дайын міндетті тү рде АХЖ -10 (МКБ-10) жіктелуіне қ осымша БЖАБЖ бойынша жіктеудің маң ызы:

· БЖАБЖ жіктелуі- бұ л АХЖ -10 жіктелуі емес. БЖАБЖ жіктелуі – бұ л белгілі бір іс- ә рекет қ олдануды қ ажет ететін ауырлық категориясы. Іс- ә рекет ү шеу болуы мү мкін: жедел госпитализацилау, ү йде арнайы ем тағ айындап, қ алдыру, немесе тек қ ана кү тімді қ амтамасыз етіп, ү йде қ алдыру.

· Нозологиялық принциптер «ЖРВИ», «ЖІИ», «Пневмония» жә не т. т. АХЖ -10 бойынша жіктелу (классификация по МКБ-10) баламен қ азір не істеу керек туралы ә лі ештең е айтпайды: жедел госпитализациялау, антибиотик беру керектігін немес бермеу керек т. т. Баланың жағ дайы медицина қ ызметкерінің тә жірибесі мен санаттылығ ына байланысты субьективті болуы мү мкін. Осы диагноздардың кез-келгенімен бала ү йде, кә дімгі бө лімшеде немесе жансақ тау бө лімшесінде болуы мү мкін. Осы диагноздардың кез-келгенінен бала қ алай оң ай сауығ ып кетсе, солай шетінеуі де мү мкін. Сондық тан баланың жағ дайының ауырлығ ы жә не дұ рыс іс-ә рекет қ олдануды бір тү сінуді қ ұ растыратын, БЖАБЖ бойынша қ осымша жіктелуді ұ сыну маң ызды. БЖАБЖ бойынша жіктеу– бұ л ең аз белгілердің негізінде баланың жағ дайын бағ алап жә не қ атардан таң дап алу: қ ызғ ылт – жедел госпитализациялау; сары – ү йде қ алдыру, бірақ арнайы ем қ олдану, ерекше бақ ылауғ а алу; жасыл- кү тімді қ амтамасыз етіп, ү йде қ алдыру.

5. БЖАБЖ табысты қ олдану ү шін ә р оқ ытылғ ан медицина қ ызметкері міндетті тү рде қ амтамасыз етуге тиіс негізгі материалдар:

БЖАБЖ бойынша оқ ып білім алғ ан медицина қ ызметкері БЖАБЖ стратегиясын тә жірибеде қ олдануы мү мкін емес егер болмаса:

1. Кестелер буклеттері (бағ алау алгоритмі мен жіктелулер),

2. Аналарғ а арналғ ан жадынамалар (анағ а кең ес беру ү шін арналғ ан ақ парат),

3. Жазулар формасы (сау жә не науқ ас баланы сұ растыру жә не қ араудың бекітілген кестесі)

4. Қ алта анық тама кітабы (стационардағ ы дә рігерлерге арналғ ан)

5. Стационардың қ абылдау бө лімшесінің қ абырғ асында ілінген науқ астарды іріктеу бойынша кесте.

Осы аталғ ан қ ұ ралдар болмауы, БЖАБЖ бойынша жұ мыс жү ргізілмегені туралы куә болып табылады.

6. Госпитализациялауды қ ажет ететін науқ ас балалардың 3 категориясы (амбулаторлық дең гейдегі сортировка):

1. Қ андай да болмасын жалпы қ аупті белгілері бар балалар

2. Жағ дайы жіктелудің қ ызғ ылт қ атарында орын алғ ан балалар (жіктелудің ауыр тү рі)

3. Амбулаторлық дең гейде шешілмейтін басқ а да

мә селелері бар балалар.

7. 2 жастан 5 жасқ а дейінгі науқ ас баланың жалпы қ ауіпті белгілері:

1. Сү йық тық іше алмайды немесе еме алмайды

2. Ә р сұ йық тық немесе тамақ ішкеннен соң қ ұ су

3. Осы аурудың тұ сында тырыспалар болу

4. Летаргиялы немесе ессіз

8. 2 жастан 5 жасқ а дейінгі науқ ас баланың анасынан, қ андай да болмасын шағ ыммен қ абылдауғ а келгенде, балада бар болуын сұ растыратын 5 симптом туралы тү сінік:

1. Жө тел немесе тыныс алуы қ иындағ ан

2. Диарея

3. Лихорадка

4. Аранның зақ ымдалуы

5. Қ ұ лақ тың зақ ымдалуы

12 3 4 Следующая ⇒