Тақырыбы: Гемодинамиканың физикалық негіздері. Сұйықтың тұтқырлығын анықтау әдістері.

Тақ ырыбы: Гемодинамиканың физикалық негіздері. Сұ йық тың тұ тқ ырлығ ын анық тау ә дістері.

Мақ саты: Қ ан айналу жү йесінің гемодинамикасын, ү лкен жә не кіші қ ан айналу жү йелерінің функцияларын тү сіну. Франктің пульстік толқ ыны моделін тү сіндіру.

Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Қ ан айналым жү йесі (артерия, вена). Қ ан айналым механизмі. Ү лкен жә не кіші қ анайналым жү йесінің функциясы. Аумақ тық қ анайналым.

2. Франктің гидродинамикалық моделі. Пульстік толқ ын. Тү тікшелердегі пульстік толқ ын жылдамдығ ы.

3. Бернулли тең деуі.

4. Тұ тқ ыр сұ йық ү шін ү шін Ньютон тең деуі (ағ ылшын тілінде талқ ылау).

5. Рейнольдс саны. Гаген Пуазейл тең деуі.

6. Қ анның физикалық қ асиеттері. Қ анның тығ ыздығ ы жә не салыстырмалы тұ тқ ырлығ ы.

7. Вязкозиметрдің кө мегімен белгісіз концентрацияны анық тау.

Оқ ыту ә дісі - Шағ ын топпен жұ мыс

Ақ параттық -дидактикалық бө лім.

Қ ан айналу жү йесі – жү рек – тамыр жү йесінен тұ рады, жә не ұ лпаларғ а тұ рақ ты тү рде қ ан жеткізіп тұ ратындық тан метаболизм ү рдісін сақ тап отырады. Систола кезінде (жү ректің жиырылуы) қ ан сол жақ қ арыншадан аортағ а тү сіп, ары қ арай ү лкен артерияларғ а таралады. Бұ л кездегі қ анның біраз бө лігі тамырларды созуғ а кетеді, яғ ни потенциялық энергияғ а айналады Диастола кезінде ( жү ректің босаң суы) аорта қ алқ аншалары жабылады да қ ан ағ заны аралай отырып ( кинетикалық энергия есебінен) кө к тамыр арқ ылы оң жақ қ арыншағ а қ ұ йылады Қ ан айналуының мұ ндай моделін бірінші рет 1733 жылы ауыл діндары Хейлс, ал 1899 жылы О. Франк ұ сынғ ан.

О. Франктің ұ сынғ ан қ ан тамырлары жү йесінің моделі ірі қ ан тамырларындағ ы қ ысым мен қ ан ағ ысының кө лемдік жылдамдығ ының арасындағ ы байланысты олардың созылмалылығ ын ескере отырып қ арастыруғ а мү мкіндіік береді. Модель жү рек циклдері кезіндегі ү лкен қ ан тамырларындағ ы гемодинамикалық кө рсеткіштердің уақ ыт бойынша ө згерістерін есептеуге мү мкіндік береді. Негізінен ү лкен қ ан тамырларындағ ы белгілі бір нү ктелердегі қ ысымның ө згерісін есептейді. Моделдеу ың ғ айлы болу ү шін жү йеде қ ан айналудың екі фазасын бө ліп қ арастырады «жү ректің сол жақ қ арыншасы –ү лкен қ ан тамырлары – ұ сақ қ ан тамырлары» 1Фаза – артериалық қ алқ аншаның ашылуынан жабылуына дейінгі кезең дегі қ анның жү ректен аортағ а ағ у фазасы.

Жү ректен қ анның ағ ып келуі кезінде ү лкен қ ан тамырларының қ абырғ алары олардың созылмалылығ ының нә тижесінде созылады, сондық тан қ анның бір бө лігі ү лкен қ ан тамырларында қ алады да, бір бө лігі ұ сақ қ ан тамырларына ө теді.

2Фаза –аорталық қ алқ аншаның жабылуы кезіндегі қ анның ү лкен қ ан тамырларынан ұ сақ қ ан тамырларына айдап шығ арылу фазасы. Бұ л фаза кезінде ү лкен қ ан тамырларының қ абырғ алары олардың серпімділігінің ә серінен қ алпына келеді де қ анды ұ сақ қ ан тамырларына айдайды. Бұ л уақ ытта сол жақ қ арыншағ а сол жақ жү рекшеден қ ан келеді. Физиологияда қ ан тамырларымен қ анның қ озғ алысын физикадағ ы гидродинамиканың белгілі заң дарымен тү сіндіреді. Бұ л заң дар бойынша кез келген тү тік арқ ылы ағ ып ө тетін сұ йық тың мө лшері Q қ ысымдар айырмасына

тура пропорционал, гидродинамикалық кедергіге кері пропорционал. 1-сурет Сұ йық тың ламинарлы ағ ысы кезінде ү здіксіздік тең деуі орындалады: сұ йық ағ ып ө тетін бө ліктің кө лденең қ имасының ауданының сұ йық тың жылдамдығ ына кө бейтіндісі тұ рақ ты шама.

12 Следующая ⇒