8.Түркі тектес халықтар.

1. Қ арлұ қ тобы: қ ырғ ыз, сақ а, тува, хақ ас, алтай, ұ ранқ ой, шор, долғ ан, топа – 9тіл

2. Оғ ыз тобы: тү ркмен, қ ашқ ай, қ ызылбас, ақ шар, жақ сыбын, қ арадағ – 6тіл.

3. Қ ыпшақ тобы: қ азақ, татар, чуваш, башқ ұ рт, қ ырым татарлары, қ арақ алпақ, қ ұ мық, қ арашай, малқ ар, ноғ ай, қ арайым – 11 тіл.

4. Шағ атай тобы: ө збек, ұ йғ ыр, салар, бұ қ ар еврейлері, сары ұ йғ ыр, хотан – 6тіл.

5. Салжұ қ тобы: тү рік, ә зербайжан, месхет тү ріктері, ғ ағ ауыз, кипр тү ріктері, қ араплан, қ аджар – 7 тіл.

Барлық тү ркі тілдер 5 топ, 40 тіл, 100 диалекті, 145 млн. шамасындай адам.

Қ азақ мемлекеттерінің астаналары:

1. Арқ айым- Андронов тайпаларының ірі елді мекені

2. Шірік-Рабат- Сақ тар

3. Битянь- Қ аң лылар

4. Чигишен – Ү йсін мемлекеті

5. Суяб – Тү ркеш

6. Тараз – Тү ркеш мемл. кейінгі астанасы

7. Қ ойлық – Қ арлұ қ

8. Имақ ия- Қ имақ

9. Жанкент – Оғ ыз

10. Сығ анақ – Қ ыпшақ мемлекеті

11. Отырар- Шығ ыс Қ ыпшақ

12. Баласағ ұ н- Қ арахан

13. Қ ашқ ар – Шығ ыс Қ арахан

14. Ү зкент – Батыс Қ арахан

15. Самарқ анд – Батыс Қ арахан

16. Баласағ ұ н – Қ арақ ытай

17. Сарай-бату, Сарай-Берке – Алтын Орда

18. Сығ анақ – Ақ орда

19. Алмалық – Моғ олстан

20. Сығ анақ – Ә білқ айыр мемлекеті

21. Сарайшық – Ноғ ай Ордасы

22. Тура – Сібір хандығ ы

23. Тү ркістан – Қ азақ мемл. 16ғ. бастап

24. Орынбор – 1920-1925жж

25. Қ ызылорда – Қ азақ АКСР 1925-1929жж

26. Алматы- 1929-1936жж

27. Алматы – 1936-1997жж

28. Астана – 10желтоқ сан 1997ж

9. Тү ркістан Автономиясы, Қ оқ ан автономиясы - Тү ркістан ө лкесі халық тарының ө зін-ө зі басқ аруын қ амтамасыз ету мақ сатында 1917 жылы 28 қ арашада Ресей мемлекеті қ ұ рамында қ ұ рылғ ан автономиялы мемлекет. Мұ стафа Шоқ ай, Махмұ д Бехбудий, т. б. бар " Тү ркістан ө лкесі мұ сылмандар кең есі" 26 қ араша кү ні Қ оқ ан қ аласында 4-Тү ркістан ө лкелік тө тенше мұ сылмандар съезін шақ ырды. Ү ш кү нге созылғ ан съезд 28 қ араша кү ні Тү ркістан ө лкесін Тү ркістан автономиясы деп жариялап, Тү ркістан Қ ұ рылтайын шақ ырғ анғ а дейін саяси биліктің Тү ркістан Уақ ытша Кең есі мен Тү ркістан халық билігіне ө тетіндігі жө нінде қ аулы қ абылдады. Тү ркістан Уақ ытша Кең есі қ ұ рамына барлығ ы 54 адам енді, оның 32-сі Тү ркістаннан Бү кілресейлік Қ ұ рылтай жиналысына сайланғ ан депутаттар еді. Тү ркістан Уақ ытша ү кіметінің тө рағ асы жә не Ӏ шкі істер министрі болып Мұ хамеджан Тынышпаев, Ӏ шкі істер министрінің орынбасары болып заң гер Ә. Оразаев бекітілді. Уақ ытша ү кіметтің Сыртқ ы істер министрі қ ызметіне Мұ стафа Шоқ ай тағ айындалды. Кө п ұ замай Тү ркістан автономиясы ү кіметінің тө рағ асы Мұ стафа Шоқ ай болды. Тү ркістан автономиясын 1918 жылы 2 ақ панда Кең ес ү кіметі қ арулы кү шпен таратып, оның бірнеше мү шелерін тұ тқ ынғ а алды.

10. Алаш автономиясы — 1917 ж. 5- 13 желтоқ санда Орынбор қ аласында ө ткен 2-жалпық азақ съезінде жарияланғ ан қ азақ халқ ының ұ лттық -терр. мемлекеттігі. Съезде Алашорда ү кіметі қ ұ рылды. Оның тө рағ асы болып Ә. Бө кейхан сайланды. Осы съезде Алаш автономиясы жарияланды. Алашорданың уақ ытша тұ ратын орны — Семей қ аласы. 1918 жылы 5 қ аң тарда шақ ырылғ ан Сырдария съезіне 2-бү кілқ азақ съезі Тү ркістан ө лкесін мекендеген қ азақ тардың Алаш автономиясына қ осылу немесе қ осылмау мә селесін талқ ылау ү шін Сырдария облысы қ азақ тарының съезін шақ ыруды қ ажет деп тапты жә не оғ ан ө з ө кілдері ретінде Бақ ыткерей Қ ұ лмановты, Міржақ ып Дулатовты жә не Тұ рағ ұ л Қ ұ нанбаевты жіберуге ұ йғ арды. Осы мә селеге байланысты Ә. Бө кейханов пен М. Шоқ ай біріккен мә лімдемеге қ ол қ ойды.

Қ азақ станның ерте орта ғ асырлардағ ы мемлекеттері

Тү рік қ ағ анаты (552—603) Батыс Тү рік қ ағ анаты (603—704) Тү ргеш қ ағ анаты (704—756) Қ арлұ қ қ ағ анаты (756—940) Қ аң ғ арлар • Қ имақ тар • Оғ ыздар Қ арахандар • Қ арақ ытайлар • Қ ыпшақ тар

Қ азақ станның орта ғ асырлардағ ы мемлекеттері

Моң ғ ол империясы (1205—1291) Жошы ұ лысы (1224—1481) Шағ атай ұ лысы (1222—1370) Орда Ежен ұ лысы (1242—1446) Шайбани ұ лысы (1243 —? ) Ақ Орда (XIII—XV ғ ғ. ) Кө к Орда • Ә білқ айыр хандығ ы (1428—1480) Ноғ ай ордасы (1440—1634) Сығ анақ хандығ ы (1340—1379) Моғ олстан (1346—1706) Ташкент хандығ ы (1501—1627)

Қ азақ хандығ ы мен жү здері

Қ азақ хандығ ы (1465—1847) Ұ лы жү з (1715—1822) Орта жү з (1715—1822) Кіші жү з (1715—1731)

Ресей империясы қ ұ рамында

Бө кей ордасы (1801—1872)

Қ азіргі заман

Алаш автономиясы (1917—1920) Тү ркістан автономиясы (1917—1918) Қ ырғ ыз (Қ азақ ) АКСР-і (1920—1925) Қ азақ АКСР-і (1925—1936) Қ азақ КСР-і (1936—1991) Қ азақ стан Республикасы (1991—қ азір)

⇐ Предыдущая 12