I.Кіріспе. II.Негізгі бөлім. III.Қорытынды

Стр 1 из 3Следующая ⇒

Ерліктің арқ ауы, елдіктің бастауы

Жоспар

I. Кіріспе

Ту тіккен Қ озыбасы-қ ара шаң ырақ,

Қ азақ тың арғ ы тегі болғ ан шырақ.

Керей мен Жә нібек бабаларым,

Аманат еткен бізге нағ ыз дарақ.

II. Негізгі бө лім

а)Есімханның ескі жолы,

Қ асым ханның қ асқ а жолы.

ә )Ә з Тә уке қ ұ рғ ан балап,

" Жеті Жарғ ы" -қ анша ғ асыр келген жарап.

III. Қ орытынды

б)Бір ел. Бір халық. Бір тағ дыр.

Бабаларым " Ошақ тың бұ ты-ү шеу, жағ ар оты біреу" деген тә мсілді бекер айтпағ ан. Осы ұ лағ атты ұ ғ ым бізді береке-бірлікке ү ндеп, ұ рпақ тар сабақ тастығ ының тұ тастығ ына шақ ырды. Алты алашты асқ ақ татқ ан, тө рткү л дү ниені таң дандырғ ан Қ азақ хандығ ына 550жыл. Алуан дү ниенің, кұ былғ ан жаһ анның ә р қ ұ былысына тө теп беріп, ұ рпақ ү шін сан ғ асырдан табандылық пен кү ресіп, қ алың қ азақ халқ ы ү шін жанын қ иғ ан ата-бабаларымызғ а тағ зым етеміз. Осылайша, қ азақ хандығ ының тө рт ғ асырлық шежіресінің елеулі кезең дерінен сыр шерткен шығ армамды ұ сынып отырмын.

Осыдан бес ғ асырдан астам уақ ыт бұ рын Кө к Орда билеушісі Орыс ханның ұ рпақ тары Керек мен Жә нібек сұ лтандар Ә білқ айыр ханғ а бағ ынудан бас тартып, Шу ө зенінің бойындағ ы Қ озыбасы атты қ оныста дербес хандық тың туын кө терген болатын. Еркіндік аң сағ ан елін азаттық ұ ранымен жігерлендірген батыр бабаларымыз Керей мен Жә нібек жаң а бір ұ лыстың дербестігін жариялап, жаң ғ ырғ ан қ азақ этносының атауын алғ ан тарихта тұ ң ғ ыш тә уелсіз Қ азақ хандығ ын қ ұ рды. Хандық XV ғ асырдың орта шенінде, яғ ни 1465жылы қ ұ рылғ анын айта кеткеніміз жө н. Хандық тың бас байрағ ы-тө ре таң балы қ ызыл ту, астанасы-қ асиетті Тү ркістан қ аласы болды. Қ азақ ордасы қ ұ рылғ анда алдымен жасы ү лкен Керей сұ лтан ақ киізбен хан кө терілген. Одан кейін Жә нібек хан билік қ ұ рды. Алғ ашқ ыда Керей мен Жә нібек сұ лтандардың соң ына еріп, қ азақ болып бө лінген халық тың саны екі жү з мың адам болғ ан. Сол заман ү шін бұ л санның да кө п халық болғ анымен, байтақ ұ лысты жайлағ ан қ азақ тардың қ андастары бұ дан сан есе артық болатын. Шу бойына ту тіккен жаң а хандық біраз орнық аннан соң бү кіл Кө к Орда жерін тү гел қ айтару жолындағ ы жорық тарын бастады. 1468 жылы қ ыс айында Ә білқ айыр хан Қ азақ хандығ ын жойып жіберу ү шін ұ зақ дайындалғ ан жорығ ына аттанды. Бірақ, ауа-райы ызғ арынан ә скері тө теп беріп, Ә білқ айыр ханғ а кесел жабысып, қ айтыс болады.

Қ азақ хандығ ының тө рт ғ асырғ а созылғ ан шерлі шежіресінде жиырмадан астам хан билік кұ рғ ан екен. Ел билігін қ олғ а ұ стағ ан бұ л тарихи тұ лғ алардың талайым тағ дырлары да сан қ илы, билік қ ұ рудағ ы қ абілеттері де ә р дең гейде болды. Мемлекет іргесін нығ айтып, туғ ан халқ ының мә ң гілік сү йіспеншілігіне бө ленгендері де, елін тоздырып, дұ шпанғ а таба қ ылғ андары да жоқ емес. Бірақ олардың бә ріне ортақ бір қ асиет-ө з замандарының қ алыптасқ ан жағ дайларына байланысты қ ал-қ адірінше хандық туын жық пауғ а тырысты. Халқ ымыздың қ асиетті шежіресінде Жә нібек ханғ а ерекше айшық ты орын беріледі. Ол ел естелігінде ақ ылгө й, данагө й жә не ә ділетті ә мірші ретінде мә ң гі қ алғ ан. Тә уелсіз Қ азақ станның жаң ғ ырғ ан тарихында жан-жақ ты зерттеліп, лайық ты зерделенуі тиіс.

Есім ханның ескі жолы,

12 3 Следующая ⇒