№12 сұрақ (генетика)

№12 сұ рақ (генетика)

Инбридинг жә не гетерозис.

Инбридинг (лат. іn – ішінде жә не breedіng – будандастыру) – бір популяция аумағ ындағ ы жақ ын тү рлердің будандасуы.

Ө сімдіктерде табиғ и инбридинг ө здігінен тозаң дану кезінде жү зеге асады. Айқ ас тозаң данатын ө сімдіктердегі инбридинг – ырық сыз (мә жбү рлік) тозаң дану деп аталады. Бұ л инбредті (туыс дарабастарды шағ ылыстыру кезінде пайда болушы) депрессияғ а, яғ ни дарабастардың ө мір сү ру қ абілеттілігінің жә не ө німділігінің тө мендеуіне ә келеді. Мал шаруашылығ ындағ ы инбридинг – жақ ын текті жануарлардың шағ ылысуы болып табылады. Мұ ны мал шаруашылығ ында ұ зақ уақ ыт қ олдану, жануарлардың тіршілік қ абілетінің тө мендеуіне, организмнің кейбір ауруларғ а қ арсы тұ ру қ асиетінің кемуіне, олардың беретін ө німі мен сапасының нашарлауына, мутантты ұ рпақ тардың пайда болуына жә не тө лдерінің ө лі тууына ә келеді. Тә жірибеде инбридингті жиі қ олдану – организмде ә р тү рлі тұ қ ым қ уалайтын аномалиялардың кө рінуіне ә келеді. Мысалы, селекцияда ө сімдік сорттары мен асыл тұ қ ымды малдың бағ алы белгілерін сақ тау мақ сатында инбридингтің орташа дең гейі ғ ана қ олданылады.

Гетерозис(грек. heteroiosis-ө згеру)- ө сімдік пен жануарлардың ө зінен бұ рынғ ы аталық пен аналық формаларымен салыстырғ анда, бірінші ұ рпақ буындарының тез ө сіп, мө лшерінің ұ лғ айуы, ұ рпақ беру қ абілетінің кү шеюі, " будандық кү ш". " Гетерозис" терминін ғ ылымғ а енгізген америкалық генетик Г. Шелл (1914). Екінші жә не одан кейінгі ұ рпақ тарда буданның қ уаттылығ ы біртіндеп кеміп, жойылады. Мыс., жү герінің будан дә нінің ө німділігі бірінші ұ рпақ пен екінші ұ рпақ та 35%-ке дейін, ал ү шінші 50%-ке дейін тө мендейді. Будандық қ уаттылық ты қ алпына келтіру ү шін будандастық ты қ айта жү ргізуге тура келеді. Гетерозис селекцияда ө сімдіктер тү сімдігін молайтып, жануарлардан алатын ө німді арттыру ү шін қ олданылатын ә діс болып табылады.

12 Следующая ⇒