Жұмыстың орындалу реті

– Мемлекет басшысы ө ткен жылғ ы Тә уелсіздік мерекесі қ арсаң ында Қ азақ стан халқ ына дә стү рлі Жолдауын жариялағ ан болатын. Жыл сайын барша қ азақ стандық тар Елбасы Жолдауын зор ү мітпен кү тетіні белгілі. Ө йткені, саяси салмағ ы ү лкен қ ұ жаттарда мемлекеттің дамуы, оның стратегиялық мақ сат-міндеттері жан-жақ ты қ амтылады. Дегенмен, бұ л Жолдаудың орны бө лек, маң ызы ерекше. Себебі, Елбасы Қ азақ станның 2050 жылғ а дейінгі даму стратегиясын анық тап берді. Мемлекет ө ркендеуінің негізгі қ ұ жаты алдымызғ а ү лкен міндеттер жү ктеп отыр. Бұ л қ ұ жаттың басты мақ саты еліміздің ә лемдегі дамығ ан 30 мемлекеттің қ атарына қ осылуы болып табылады.

– Елбасы Жолдауы – ә рбір қ азақ стандық ү шін қ алыптасқ ан мемлекеттің 2050 жылғ а дейінгі жаң а саяси бағ ытын айқ ындап берген бағ дарламалық қ ұ жат. Бү гінде еліміз жаң а стратегияның алғ ышартын қ амтамасыз ететін бастапқ ы міндеттерді іске асыруғ а кірісіп кетті. Баршағ а белгілі, Елбасы ө з Жолдауында ә леуметтік салағ а баса назар аударды. Себебі, қ оғ амда ә леуметтік саланың алатын орны ерекше. Бү гінгі таң да ү немі ө згеріп отыратын жаһ андық шарттар мен еліміздің индустрияландырудың жаң а кезең іне ө туіне байланысты ә леуметтік жаң ғ ырту жә не ә леуметтік саясаттың жаң а ү лгісін жасауғ а деген қ ажеттілік туындап отыр. Тек, жаң артылғ ан жә не барынша тиімді саясат қ ана уақ ыт талабына жауап бере алады. Ә леуметтік саясатты жаң ғ ырту – біздің басты мақ сатымыз. 2050 жылғ а қ арай дамығ ан мық ты мемлекет экономиканың жә не жалпығ а ортақ ең бектің негізінде берекелі қ оғ ам қ ұ румен айқ ындалады. Осығ ан орай ә леуметтік жә не ең бек салаларын ары қ арай дамытудың негізгі қ ағ идаты ә леуметтік кепілдіктерді адамдардың дербес жауапкершілігімен ү йлестіру болып отыр. Адам мемлекет барлық мә селелерін шешіп бергенше кү тіп отырмай, елде жасалып жатқ ан экономикалық ө згерістерге толық қ атысуы керек. Соғ ан қ олайлы жағ дай туғ ызуымыз қ ажет. Бұ л – Елбасы Жолдауындағ ы негізі міндеттің бірі.

Бірінші қ адам – қ олдағ ы ең бек ресурстарын тиімді пайдалану жолдарын арттыру. Осы мақ сатта биыл «Жұ мыспен қ амту-2020» бағ дарламасына жұ мыс берушілердің қ атысуын кең ейтетін жә не қ ызмет кө рсету саласын жақ сартуды кө здейтін ө згерістер мен толық тырулар енгізілді. Мысалы, кә сіби білім алғ ан азаматтардың біліктілігі кейде жұ мыс берушінің талабына сә йкес келе бермейді. Енді биылдан бастап бағ дарламағ а енгізілген ө згерістерге сай, оқ ытатын азаматты жә не оның мамандығ ы мен оқ у орнын жұ мыс берушінің ө зі белгілейтін болады. Бұ л ең алдымен жалдамалы қ ызметкерлерге қ атысты. Статистика агенттігімен бірлесіп, азаматтарды ө зін-ө зі жұ мыспен қ амтушылар қ атарына жатқ ызу талаптарын айқ ындау ү лгісіне ө згерістер енгізілді. Қ олда бар мә ліметтерге сү йенсек, ө зін-ө зі жұ мыспен қ амтығ ан азаматтардың саны 2 миллион 700 адамды қ ұ райды. Жұ мыссыздарды оқ ытудың тү пкі мақ саты – оларды жұ мысқ а орналастыру. Сонымен қ атар, жұ мыспен қ амтуғ а ерекше мұ қ таж мү гедектер, кемтар балаларды тә рбиелеп отырғ ан ата-аналар жә не бала кү тіміне байланысты демалыста болғ ан ә йелдер ү шін ө німді жұ мыспен қ амтудың қ олжетімділігін кең ейту кө зделген. Аталғ ан адамдар ү шін кә сіптік бағ дарлау, кең ес беру, нарық тағ ы сұ ранысқ а ие мамандық тар бойынша кә сіптік даярлауды ұ йымдастыру, оның ішінде мү гедектер қ атарынан ә леуметтік қ ызметкерлер даярлау жоспарланып отыр.

 Екінші қ адам – жұ мыспен қ амту дең гейіндегі ө ң ірлік сә йкессіздіктерді азайту, жұ мыссыздық ты тө мендетуге бағ ытталғ ан ең бек нарығ ын реттеу тетіктерін жетілдіру. Ө ткен жылы облыс ә кімдерімен бірлесіп, ө ң ірлердің жұ мыспен қ амту картасын қ алыптастыру сынақ тан ө ткізілді. Бұ л картада ө ң ірлердегі жұ мыспен қ амту дең гейі мен қ ұ рылымы, ең бек ресурстарының артық шылығ ы мен тапшылығ ы, жұ мысқ а орналастыруғ а мұ қ таж адамдардың контингенті мен ө ң ірлерде жаң а жұ мыс орындарын қ ұ ру жә не жұ мыспен қ амту дең гейін арттыру шаралары қ арастырылғ ан. Биыл Елбасы тапсырмасына сә йкес, министрлік тарапынан жаң а дағ дарысқ а қ арсы жол картасы ә зірленуде. Ол, ә сіресе, ауыл азаматтары ү шін қ олайлы болмақ. Қ азір жол картасының жобасы ө ң ірлерге жолданып, талқ ылануда.

 Ү шінші қ адам – ең бек ө німділігін арттыруғ а алғ ышарт ретінде жұ мыс жасындағ ы адамның ең бек қ абілеті тө мендемес ү шін оғ ан қ олайлы жағ дай жасау. Ө ндіріс ошақ тарында жыл сайын екі мың нан астам ең беккер жарақ ат алады. Кә сіби дерт кө бейіп келеді. Ең бек жағ дайы қ олайсыз ә рі қ ауіпті жұ мыс орындарының ү лес салмағ ы едә уір артуда. Тү бегейлі ө згерістер қ ажет. Сол себепті былтыр министрлік ө з жұ мысында кә сіпорындардағ ы жарақ ат алу мен кә сіби індеттердің дең гейін қ адағ алауғ а баса назар аударды. Бұ ғ ан қ оса биылғ ы бірінші ақ паннан бастап елімізде ең бек заң намасына негізделген жаппай қ ұ қ ық тық оқ ыту бағ дарламасы жү зеге асуда. Пилоттық режимде жұ мыс берушілерді ерікті декларациялау тә жірибесі енгізілуде. Бұ л жоба ә леуметтік ә ріптестермен келісілген. Оның мә ні мынада. Жұ мыс берушіге декларацияны ерікті тү рде тапсыруғ а қ ұ қ ық беріледі. Бұ л декларацияны алғ ан жұ мыс беруші ү ш жыл мерзімінде тиісті ведомствоның бақ ылау ү дерістерінен босатылады. Ең бекшілердің жағ дайларын ұ дайы жақ сартып отыру, экономикалық жә не қ аржылық қ ызығ ушылық тарын арттыру ү шін оқ ыс оқ иғ алардан міндетті сақ тандыру жү йесін жетілдіру жоспарлануда.

 Тө ртінші қ адам – ө німді жұ мыспен қ амтуғ а ынталандыру, ең бекақ ы тө леудегі сә йкессіздіктерді реформалау жә не жою. Экономикадағ ы жалпы орташа айлық жалақ ы ө ткен жылғ ы бірінші желтоқ санда 99 мың 280 тең гені қ ұ рап, бұ рнағ ы жылдың осы кезең імен салыстырғ анда 14, 8 пайызғ а артқ ан. Ал, Жамбыл облысындағ ы орташа жалақ ы 17 пайызғ а ө скен. Алайда, елімізде жалақ ы тө леу бойынша берешек проблемасы бар. Жалақ ысына кө ң ілі толмайтындар ә леуметтік шиеленіске дейін баруы мү мкін. Бұ л ө з кезегінде қ оғ амдық қ ауіпсіздікке нұ қ сан келтіреді. Мемлекет басшысы атап ө ткендей, қ азіргі кезде ең бек дауларын реттеу, алдын алу жә не ескерту тетіктері дамымай қ алғ ан. Осығ ан орай тиісті жұ мыстар қ олғ а алынуда. Аталғ ан проблемаларды мынандай ө згерістермен шешу жоспарлануда. Жалақ ының ең тө менгі мө лшерін кезең -кезең імен ең бек етуге қ абілетті халық тың ең тө менгі кү нкө ріс дең гейіне жақ ындату. Ұ лттық біліктілік жү йесін қ алыптастыру. Азаматтық қ ызметкерлердің ең бекақ ы тө леу жү йесін реформалау. Осы жә не ө зге де маң ызды тетіктерді қ ұ райтын жоба қ азір Ү кіметке жолданғ ан.

 Бесінші қ адам – жұ мыс істейтін халық ты ә леуметтік қ амсыздандырудың сә йкес жү йесін ұ йымдастыру. Жұ мыс беруші қ ызметкерлеріне міндетті зейнетақ ы жасына жеткенге дейін зейнетақ ысының орташа мө лшерін тө леу туралы міндеттеме алғ ан жағ дайда зейнетке ерте шығ у мү мкіндігі қ арастырылуда.

 Алтыншы қ адам – ә леуметтік кө мек кө рсету жү йесін жаң арту. Белсенді ә леуметтік саясат халық тың ө мір сү ру дең гейін едә уір жақ сартуғ а ық пал етті. Халық аралық сарапшылар Қ азақ стандағ ы орташа табысты табысы жоғ ары елдердің қ атарына қ осқ анын атап ө ткен жө н. Осығ ан қ арамастан халық тың белгілі бір бө лігі аз қ амтылғ андардың қ атарында қ алды. Сондық тан, ә леуметтік кө мек кө рсету жалғ аса бермек. Соң ғ ы екі жылдың ө зінде бұ л бағ дарламаларды қ аржыландыруғ а 80 миллиард тең геден астам қ аражат жұ мсалғ ан