Әкімшілік құқықтың жүйесі және оның әдістері.

Қ азақ стан Республикасы Ғ ылым жә не Білім министірлігі

Л. Н. Гумилев атындағ ы Еуразия Ұ лттық Университеті

Реферат

Тақ ырыбы: Ә кімшілік қ ұ қ ық тық тү сінігі, пә ні жә не жү йесі. Ә кімшілік қ ұ қ ық тә сілдері.

Тексерген: Палымбетов Н. Ш.

Орындағ ан: Алпысова Марал Маратқ ызы

Қ ұ қ ық - қ оғ амның қ алыпты дамуы ижә не жү ріс – тұ рысын реттуге бағ ытталғ ан жә не бостандық , ә ділдік, гуманизм, адамгершілік, адам қ ұ қ ық тары идеяларын кө рсететін, мемлекет шығ аратын, жалпығ а міндетті, формальды анық талғ ан нормалардың жиынтығ ы. Бұ дан да басқ а анық тамаларғ а келетін болсақ : қ ұ қ ық дегеніміз –мқ оғ амдық ө мірді ресми, ө ркениетті жә не мейлінше тиімді реттеу қ ұ ралы, аса маң ызды ә леуметтік, мә дени жә не моральдық қ ұ ндылық , тұ лғ аның бостандығ ы мен жауапкершілігінің ө лшемі. Бұ л анық тамалардың барлығ ы бірін-бірі толық тырады. Американ заң гері Лоуренс Фридман қ ұ қ ық қ асиеттерінің кү рделілігі мен байлығ ын кө рсете отырып, « қ ұ қ ық шыны сияқ ты осал, сабынның кө бігіндей тұ рақ сыз, уақ ыт сияқ ты ұ статпайды »деп айтқ ан екен.

Қ ұ қ ық тың бірнеше тү сінігі болғ андай, оның сонымен қ атар бірнеше тү рі болады. Солардың бң рң жә не маң ыздыларының бірі ол ә кімшілік қ ұ қ ық.

Ә кімшілік қ ұ қ ық – бұ л қ оғ амдық қ атынастардың ерекше тобын реттеуге арналғ ан Қ Р қ ұ қ ық тық жү йесінің саласы.

Ә кімшілік қ ұ қ ық тың пә ні - бұ л мемлекеттік басқ ару сферасында туындайтын, дамитын жә не тоқ татылатын қ оғ амдық қ атынастар.

Ә кімшілік қ ұ қ ық тың пә ніне мына қ атынастарды жатқ ызуғ а болады:

1) Атқ арушы билік органдарының ұ йымы байланысты;

2) Басқ аруда атқ арушы билік органдарының ә кімшілік – биліктік ө кілеттіліктерді жү зеге асыру барысында жә не азаматтармен, мемлекеттік жә не мемлекеттік емес ұ йымдармен ө зара ә рекеттерінде туындайтын;

3) Ә кімшілік қ ұ қ ық бұ зушылық тарды істегені ү шін туындайтын;

Ә кімшілік қ ұ қ ық тың жү йесі - бұ л салаларды қ ұ райтын салашық тарғ а жиыстырылғ ан топтар – қ ұ қ ық тық институттар бойынша бө лінген қ ұ қ ық нормаларының ғ ылыми – ұ йымдастырылғ ан жиынтығ ы – біртұ тас нормативті қ ұ рылым.

Ә кімшілік қ ұ қ ық тың қ айнар кө здері – бұ л басқ ару қ атынастарының субъектілерінің мінез – қ ұ лық ережелері кө рсетілген жә не бекітілген мемлекеттік билік ресми тү рде мақ ұ лдағ ан нысандар.

Ә кімшілік қ ұ қ ық бұ зушылық тың қ ұ рамы дегеніміз – қ андай да бір ә рекеттердің (ә рекетсіздіктердің ) заң ғ а қ айшы, кінә лі деп танылғ ан, ә кімшілік жауапкершілікке алып келу ү шін қ ажетті, ә кімшілік заң намада белгіленген белгілер жиынтығ ы.

Іс-ә рекет қ ұ қ ық бұ зушылық деп саналу ү шін онда қ ұ рамның барлық белгілеріболуғ а тиіс. Олар Ә Қ тК-тің ІІ тарауының Жалпы бө лімінің нормаларымен анық талғ ан. Ол қ ұ қ ық бұ зушылық тың обьектісі, объективтік жағ ы, субъектісі жә не субъективтік жағ ы. Осылардың біреуінің болмауы қ ұ рамның толық болмауын білдіреді. Яғ ни, жауапкершіліктің негізі болмайды.

Ә кімшілік қ ұ қ ық тың жү йесі жә не оның ә дістері.

Ә кімшілік қ ұ қ ық – бұ л қ оғ амдық қ атынастардың ерекше тобын реттеуге арналғ ан Қ Р қ ұ қ ық жү йесінің саласы. Ә кімшілік қ ұ қ ық реттеушілік функциясын жү зеге асыра отырып, осы мақ сат ү шін басқ арушылық қ оғ амдық қ атынастарғ а, яғ ни солардың қ атысушыларының мінез-қ ұ лқ ына реттеушілік ық пал жасаудың қ ұ қ ық тық қ ұ ралдарының немесе тә сілдерінің белгілі бір жиынтығ ын пайдаланады. Бұ л қ оғ амдық қ атынастарды қ ұ қ ық тық реттеудің ә дістері. Жалпы қ ұ қ ық теориясы тұ рғ ысынан Қ азақ стан қ ұ ық ығ ының кез-келген саласының қ ұ қ ық тық реттеу қ ұ ралы ретінде тө мендегі заң дық мү мкіндіктерді пайдаланатындығ ы жеткілікті тү рде сенімді етіп дә лелденген: нұ сқ ама(міндеттеу), тыйым, ерік беру. Нұ сқ ама(міндеттеу)- бұ л тиісті қ ұ қ ық нормасымен осы нормада қ аралғ ан жағ дайларда заң дық маң ызы бар қ андай да бір іс ә рекет жасауғ а тікелей заң дық міндет жү ктеу. Демек, норма тиісті жағ дайларда ө згеше емес, тап осылай істеу керек деп кө рсетеді. Тыйым- шындығ ында бұ л да нұ сқ ама, бірақ заң дық мазмұ ны басқ а. Оның мағ ынасы мынада, қ ұ қ ық нормасы ө зінің адресаттарына осы нормамен қ аралғ ан жағ дайларда заң дық маң ызы бар белгілі іс-ә рекеттерді жасаудан бастартуғ а тікелей заң дық міндет жү ктейді. Ерік беру- бұ л осы нормамен қ аралғ ан жағ дайларда заң дық маң ызы бар қ андай да бір іс-ә рекеттерді ө зінің қ алауы бойынша жасауғ а немесе оларды жасаудан бастартуғ а заң ды тү рде рұ қ сат беру.

12 Следующая ⇒